Basic HTML Version
Inżynier Medyczny 1/2012 vol. 1
kontrola jakości / quality control
artykuł / article
29
otrzymano / received:
21.02.2012
poprawiono / corrected:
04.03.2012
zaakceptowano / accepted:
07.03.2012
Kontrola jakości
w ultrasonografii
Małgorzata Szewczyk, Mateusz Weżgowiec, Elżbieta Pater, Piotr Kasprzak, Anna Banaszak
Pracownia Kontroli Jakości Aparatury Rentgenodiagnostycznej, Zakład Rentgenodiagnostyki i Ultrasonografii,
Dolnośląskie Centrum Onkologii, e-mail: szewczyk.m@dco.com.pl
Program zapewnienia jakości
Program zapewnienia jakości aparatury ultraso-
nograficznej budzi wiele kontrowersji. Zakłada się,
że ultrasonografia, w przeciwieństwie do metod
wykorzystujących promieniowanie jonizujące, jest
nieszkodliwa a aparatura – zwłaszcza nowo zaku-
piona – niezawodna. Ponadto uważa się, że dia-
gnosta może dostrzec nieprawidłowości systemu
obrazowania podczas rutynowej pracy. Powyższe
przekonania nie eliminują konieczności przepro-
wadzania testów kontroli jakości. Nieprawidłowe
funkcjonowanie systemu obrazowania, prowadzi
w ostateczności do błędnej diagnozy, co stanowi
realne zagrożenie dla pacjentów. Regularnie wyko-
nywane procedury pomiarowe pozwalają zauważyć
degradację parametrów aparatu, zanim wpłyną na
jakość obrazów diagnostycznych. Ponadto, rozpo-
znanie nieprawidłowości może okazać się pomocne
w odnalezieniu ich przyczyny. Niektóre negatywne
zmiany zachodzą bardzo szybko, tym samym zauwa-
żenie ich nie stanowi problemu. Inne natomiast, po-
stępujące stopniowo i w dłuższym czasie, nie są już
tak oczywiste, zwłaszcza gdy są dodatkowo kamu-
flowane przez anatomię tkanek pacjenta.
Organizacje ACR (
American College of Radiology
)
oraz AIUM (
The American Institute of Ultrasound
in Medicine
) ustanowiły programy akredytacyjne
dla ultrasonografii. Zapewnienie kontroli jakości
obrazowania poprzez regularne przeprowadza-
nie testów jakości jest ich kluczowym wymogiem.
W Europie wytyczne dotyczące przeprowadzania
testów aparatów ultrasonograficznych przedsta-
wiają organizacja EFSUMB (
European Federation of
Societies for Ultrasound in Medicine and Biology
) oraz
Normy Europejskie.
Proces wdrażania procedur kontroli jakości jest
wieloetapowy. Rozpoczyna się od przeprowadzenia
testów linii odniesienia. Wyniki tych testów stano-
wią bazę, w stosunku do której weryfikowane będą
rezultaty następnych, przeprowadzanych regular-
nie badań. Zaleca się, aby testy linii odniesienia były
przeprowadzane zaraz po zainstalowaniu aparatu,
co stanowi jednoczesną kontrolę zgodności parame-
trów sprzętu ze specyfikacją. Niezwykle istotne jest
zanotowanie wszystkich ustawień systemu, stoso-
wanych podczas przeprowadzania testów. Kluczowe
jest możliwie najwierniejsze odtworzenie warunków
panujących podczas badań linii odniesienia – tak, aby
ewentualne rozbieżności wynikały jedynie z niepra-
widłowości funkcjonowania aparatu. Wymienione
elementy programu zapewnienia jakości służą we-
ryfikacji działania systemu obrazowania w sytuacji
klinicznej, umożliwiając jednocześnie właściwy
dobór parametrów pracy aparatu. Innym istotnym
elementem kontroli jest ustalenie tolerancji dla po-
szczególnych procedur, po przekroczeniu których
wymagane jest podjęcie działań korygujących. Zale-
cenia i proponowane tolerancje zamieszczono m.in.
w raporcie AAPM (
American Association of Physicists
inMedicine
) –
Real time B mode ultrasound quality con-
trol test procedures
– z 1998 r. Aby zapewnić wysoką
jakość obrazowania USG, pomiary kontrolne powin-
ny być przeprowadzane co najmniej raz w roku.