Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2012 vol. 1
artykuł naukowy
/
scientific paper
standardy
/
standards
title
title
title
49
Rys. 4
Wzory „Cx” do oceny rozdzielczości (oznaczone strzałką) oraz wzorce odnie-
sienia oznaczone cyframi od 0 do 3 (fragment obrazu testowego TG18-QC) [1]
Zgodnie z zaleceniami AAPM dla monitorów opisowych czytelność
wzorówpowinna odpowiadać któremuś zwzorcówoznaczonych cyfra-
mi od 0 do 4, dla monitorów przeglądowych – od 0 do 6 [1]. Jednorod-
nośćrozdzielczościnacałymekraniemożnaocenić,wyświetlającnanim
obraz testowy zawierającywzory „Cx” na całej powierzchni (TG18-CX).
Inną metodą oceny rozdzielczości jest ocena kształtu i wielkości
pikseli. Wymaga ona zastosowania obrazu testowego zawierające-
go pojedyncze świecące piksele na ciemnym tle (np. TG18‑PX) oraz
lupy ze skalą do odczytywania odległości z wystarczająco dokładną
podziałką (przynajmniej co 1/10 nominalnej wielkości piksela). Ist-
nieją także metody opierające się na wyznaczaniu krzywej przeno-
szenia modulacji MTF (
Modulation Transfer Function
) [16]. Wyświe-
tlony na monitorze odpowiedni obraz testowy jest fotografowany
za pomocą cyfrowego aparatu fotograficznego. Następnie zawar-
te w uzyskanym zdjęciu informacje są analizowanematematycznie.
W monitorach ciekłokrystalicznych obraz wyświetlany jest przez
matrycę składającą się z fizycznie rozdzielonych pikseli o dokładnie
określonych krawędziach. W związku z tym obraz powinien być na
całej powierzchni ekranu jednakowo ostry. Obraz może być znie-
kształconywprzypadku nieprawidłowych ustawień trybu pracy karty
graficznej. W takim przypadku następuje także pogorszenie rozdziel-
czości obrazu. Obniżenie jakości obrazumoże takżewystąpić podczas
jego przesyłania z karty graficznej domonitora, zwłaszcza wprzypad-
ku analogowego transferu sygnału. Zgodnie z obowiązującymi w Pol-
sce wymaganiami, stanowiska opisowe i przeglądowe powinny być
wyposażone w cyfrowe złącze przesyłania obrazów [6]. W praktyce
można także spotkać stanowiska wykorzystujące analogowe złącze
VGA (D-sub) lub złącze DVI pracujące w trybie analogowym (zależnie
od wariantu złącze DVI może przesyłać dane analogowe, cyfrowe lub
zarówno analogowe, jak i cyfrowe). W takiej sytuacji zdarza się, że na-
wet na monitorze ciekłokrystalicznym poziome wzory paskowe do
oceny rozdzielczości są zgodnie z oczekiwaniami biało-czarne, nato-
miast wzory pionowe są szaro-szare i zlewają się ze sobą (rys. 5).
Rys. 5
Przykłady obniżonej rozdzielczości namonitorze ciekłokrystalicznym: pionowe linie
nierozróżnialne (po lewej), pionowe linie biało-szare zamiast biało-czarnych (po prawej)
Dla monitorów kineskopowych, ze względów konstrukcyjnych
linie w pionowych wzorach do oceny rozdzielczości są z reguły
gorzej rozróżnialne niż we wzorach poziomych. Kształt i wielkość
piksela w pobliżu narożników ekranu mogą być inne niż w jego
środkowymobszarze. Generalnie parametry obrazu wyświetlane-
go na monitorze kineskopowym są zazwyczaj najlepsze w pobliżu
jego środka (najwyższa luminancja, rozdzielczość, brak zniekształ-
ceń geometrycznych), pogarszają się natomiast w narożnikach.
Opisane powyżej różnice w wyglądzie i rozróżnialności między
pionowymi a poziomymi wzorami do oceny rozdzielczości mogą być
ocenione w sposób ilościowy, poprzez pomiar luminancji obszarów
zawierających naprzemiennie ułożone linie. Średnia jasność linii
białych i czarnych jest zazwyczaj wyższa, niż średnia jasność tych sa-
mych linii wyświetlonych jako jasnoszare i ciemnoszare. W raporcie
AAPM sformułowano wymagania dotyczące dopuszczalnych różnic
wmierzonej luminancji między wzorem zawierającym pionowe linie
a sąsiadującym z nimwzorem zawierającym linie poziome [1].
Poziom oświetlenia w pomieszczeniu
Oświetlenie w pomieszczeniu nie powinno zakłócać pracy z mo-
nitorami. Dobre i stabilne warunki najłatwiej uzyskać w pomiesz-
czeniu bez okien (lub z oknami zasłoniętymi), z niewidocznymi dla
obserwatora źródłami światła rozproszonego.
Osoba pracująca z monitorem nie powinna mieć w polu wi-
dzenia innych źródeł światła, takich jak lampy, okna czy nega-
toskopy. Jeżeli na ekranie widoczne są odbicia jakiegoś źródła
światła, należy to źródło wyeliminować, bądź zmienić wzajemne
położenie monitora i źródła światła. Jeżeli na monitorze widać
odbicia jakichś przedmiotów, w pomieszczeniu jest za jasno.
Oświetlenie pomieszczenia powinno być stabilne. Potencjalna
niestabilność oświetlenia może dotyczyć zarówno światła sztuczne-
go (np. migotanie lamp jarzeniowych, otwieranie i zamykanie drzwi
do innych pomieszczeń), jak i naturalnego (zmienność światła dzien-
nego docierającego z okien). W pomieszczeniu, w którym znajdują
sięmonitory, powinno się unikać punktowych źródeł światła.
Prostametodaocenywpływuoświetlenianapostrzeganą jakość ob-
razu polega na porównaniu widoczności struktur niskokontrastowych
zawartychwobrazie testowymTG18‑ADwdwóch sytuacjach (rys. 6).
Rys. 6
Fragment obrazu testowego TG18‑AD [1] do oceny progowego kontrastu ob-
razu (kontrast obrazu sztucznie poprawiony dla czytelności wydruku)
Najpierw sprawdza się, które ze struktur są widoczne przy
obserwacji w całkowicie zaciemnionym pomieszczeniu. Wyni-
kiem może być np. stwierdzenie widocznych poziomych linii we
wszystkich kwadratach, poczynając od drugiego wiersza i szó-
stej kolumny. Następnie sprawdza się, czy te same struktury są
nadal widoczne w normalnych warunkach oświetleniowych pa-
nujących podczas pracy z monitorami. W obu przypadkach po-
winny być widoczne te same struktury, tj. panujące w pomiesz-