Basic HTML Version
vol. 1 2/2012 Inżynier i Fizyk Medyczny
title
title
title
standardy
\
standards
artykuł
\
article
86
•
Dla systemów CR dozymetr umieścić w miejscu kratki
Bucky – pomiar DAK.
•
Dla systemów DR nie umieszczać dozymetru w wiązce
promieniowania RTG.
––
Ekspozycję wykonać przy napięciu 80 kV, z włączonym sys-
temem AEC i indywidualnym doborze komory (wszystkie
komory muszą zostać skontrolowane).
––
Dla każdej komory wykonać pomiar DDI lub DAK i mAs, zapi-
sać zmierzone wartości.
––
Porównać uzyskane wartości mAs dla komór bocznych
z wartościami mAs środkowej komory.
Komentarz:
Test należy przeprowadzać przy ustawieniach FFD
stosowanych klinicznie lub dla wartości nominalnych tego pa-
rametru. Wartości tolerancji dla tego testu zależą od budowy
i producenta systemu AEC. Przed pomiarem należy zapoznać się
z założeniami kalibracji systemu AEC, ponieważ czułości komór
mogą być jednakowe lub komory boczne mogą charakteryzo-
wać się wyższą czułością (o 40%) niż komora środkowa.
Kompensacja zmian grubości
fantomu i wartości wysokiego napięcia
Cel:
Określenie powtarzalności pracy systemu AEC dla różnych
grubości fantomu.
Sposób postępowania:
––
Zaleca się użycie w pomiarach fantomu wodnego lub
z PMMA i ustawienie go w standardowej pozycji pacjenta.
•
Dla systemów CR dozymetr umieścić w miejscu kratki
Bucky – pomiar DAK.
•
Dla systemów DR nie umieszczać dozymetru w wiązce
promieniowania RTG.
––
Z panelu sterowania wybrać środkową komorę AEC i duże
ognisko.
––
Ekspozycję wykonać dla referencyjnej wartości napięcia.
Uzyskane wartości mAs i DDI zanotować.
––
Pomiar powtórzyć dla takich grubości fantomu, jakie są sto-
sowane klinicznie, np. 10 cm, 15 cm i 25 cm.
––
PrzykażdympomiarzezapisaćuzyskanewartościDDI lubDAKimAs.
––
Porównać uzyskane wartości DAK
DDI
dla różnych grubości
użytych fantomów.
Komentarz:
Dla tego testu nie zostały wyznaczone wartości tole-
rancji. Wartości uzyskane w trakcie pomiarów stanowią wartości
odniesienia dla testówwykonywanych rutynowo (
constancy tests
).
Ocena pracy systemu AEC
dla różnych poziomów zaczernienia
Cel:
Określenie zmian dawki w zależności od zmiany poziomu
zaczernienia.
Sposób postępowania:
––
Zaleca się użycie w pomiarach fantomu wodnego lub
z PMMA i ustawienie go w standardowej pozycji pacjenta.
•
Dla systemów CR dozymetr umieścić w miejscu kratki
Bucky – pomiar DAK.
•
Dla systemów DR nie umieszczać dozymetru w wiązce
promieniowania RTG.
––
Z panelu sterowania wybrać środkową komorę AEC, duże
ognisko i zerowy poziom zaczernienia.
––
Ekspozycję wykonać przy napięciu 80 kV; zapisać zmierzony
DAK lub DDI i mAs.
––
Powtórzyć ekspozycję, zmieniając poziomy zaczernienia
(zarówno dla wartości rosnących, jak i malejących), zapisując
za każdym razem wartość DAK i mAs.
––
Jeżeli w systemie istniejemożliwość ustawienia czułości pomiaru,
wówczas powtórzyć pomiar dla każdej zmiany ustawień czułości.
Rutynowe testy kontroli jakości systemu AEC
Zaleca się, aby system AEC w systemach cyfrowych sprawdzany
był, co najmniej raz na dwa lata. W tabeli 3 przedstawiono para-
metry (i ich tolerancje), które należy sprawdzić w trakcie wyko-
nywania rutynowych testów systemu AEC.
Tabela 3
Kryteria akceptacji rutynowych testów kontroli jakości
Lp Badany parametr
Poziom akceptacji
Poziom wstrzymania
1 Bezpiecznik czasowy > zgodnie z zalece-
niami producenta
Uszkodzenie, bez-
piecznik nie działa
2
Kliniczna kerma
powietrzna detektora
dla klinicznego
zakresu napięcia
>± 20%bazowej war-
tości DAK lub DAK
DDI
a
>± 40%bazowej
wartości DAK
DDI
a
3 Powtarzalność AEC
Średnio: ± 20% Średnio: ± 40%
4 Czułość komór AEC >± 20%bazowej war-
tości DAK lub DAK
DDI
a
>± 40%bazowej
wartości DAK
DDI
a
5
Kompensacja zmian
grubości fantomu
i wartości wysokiego
napięcia
>± 20%bazowej war-
tości DAK lub DAK
DDI
a
>± 40%bazowej
wartości DAK
DDI
a
6
Ocena pracy systemu
AEC dla różnych
poziomów zaczernienia
>± 20% dla wartości
podanej przez
producenta
>± 40%dla wartości
podanej przez
producenta
Podsumowanie
Trudno jest określić optymalną jakość obrazu użytecznego klinicz-
nie, ponieważ należy przeprowadzić zarówno jego analizę ilościową
parametrów na podstawie wykonanych pomiarów, jaki i jakościową
w oparciu o percepcję obserwatora. W ocenie optymalizacji warun-
ków obrazowania (kalibracja systemu AEC) jest brany pod uwagę
szum kwantowy, a w zasadzie wartości SNR (wzrost udziału szumu
w sygnale użytecznym może obniżać zdolność systemu obrazowa-
nia do detekcji elementów niskokontrastowych i wpływać na infor-
macje diagnostyczne). Istotnym jest zatem dla systemu AEC znale-
zienie akceptowalnego progu jakości obrazu przy zminimalizowaniu
narażenia pacjenta na promieniowanie jonizujące (zasadaALARA).
Literatura
1.
IPEM REPORT NO 32 Part VII, Measurement of the performance charac-
teristic of diagnostic x-ray systems: digital imaging systems.
2.
www.aapm.org/pubs/reports/rpt_116.pdf
3.
www.aapm.org
4.
www-pub.iaea.org
5.
D. Oborska-Kumaszyńska:
Wzorcowe procedury radiologiczne – standardy
i podstawa audytu klinicznego
, vol. 1, 2012, 11-14.