vol. 3 1/2014 Inżynier i Fizyk Medyczny
2
redakcja
\
editorial board
Historia fizyki medycznej
Redaktor Naczelny
Grzegorz Pawlicki
Prof. dr hab. inż. lek. med.
KOMITET NAUKOWY
/ SCIENTIFIC COMMITTEE
prof. dr hab. inż. lek. med.
Grzegorz Pawlicki
dr hab. inż.
Ewa Zalewska
dr hab. n. med.
Paweł Kukołowicz
dr inż. Dominika
Oborska-Kumaszyńska
RADA NAUKOWA / SCIENTIFIC COUNCIL
dr hab. inż. Maciej Budzanowski, IFJ PAN, Kraków
dr hab. Wojciech Bulski, Centrum Onkologii, Warszawa
dr hab. Arkadiusz Derkacz, UM, Wrocław
dr n. med. Wojciech Glinkowski, PTT, Warszawa
prof. Natalia Golnik, PW, Warszawa
mgr Agnieszka Janaszczyk, UM, Poznań
dr inż. Jolanta Karpowicz, CIOP-PIB, Warszawa
dr inż. Renata Kopeć, IFJ PAN, Kraków
prof. Danuta Koradecka, CIOP-PIB, Warszawa
dr inż. Ryszard Kowski, PTIK, Łódź
prof. Leszek Królicki, UM, Warszawa
dr hab. n. med. Paweł Kukołowicz, PTFM Warszawa
prof. Roman Maniewski, IBIB PAN, Warszawa
prof. dr hab. Rafał Matkowski, UM, Wrocław
prof. dr hab. Andrzej Nowicki, IPPT, PAN
dr inż. Dominika Oborska-Kumaszyńska, NCHospital,
Wolverhampton Royal Hospitals, UK
prof. Tadeusz Pałko, PW, Warszawa
mgr Maria Paroń, NWSM Wrocław
prof. Grzegorz Pawlicki, PW, Warszawa
Czesław Pływacz, PSTE, Piekary Śląskie
prof. Halina Podbielska, PWR Wrocław
prof. Marek Sąsiadek, UM, Wrocław
prof. Andrzej Urbanik, CM UJ, Kraków
prof. dr hab. med. Jerzy Walecki, CMKP Warszawa
dr hab. inż. Ewa Zalewska, IBIB PAN, Warszawa
PATRONAT / PATRONATE
Komitet Fizyki Medycznej, Radiobiologii
i Diagnostyki Obrazowej
Niepubliczna Wyższa Szkoła
Medyczna z siedzibą we Wrocławiu
REDAKCJA
/ EDITORIAL BOARD
Redaktor Naczelny
/ Editor-in-Chief
prof. dr hab. inż. lek. med.
Grzegorz Pawlicki
Z-ca Redaktora Naczelnego
/ Editor
dr hab. inż. Ewa Zalewska
Z-ca Redaktora Naczelnego
/ Editor
mgr inż. Jacek Lewandowski
Redaktor techniczny
/ Managing Editor
mgr inż. Katarzyna Wilczyńska
ADRES REDAKCJI
INDYGO Zahir Media
ul. Kamienna 105 lok. 9,
50-547 Wrocław
tel./fax + 48 71 796 41 59
e-mail:
PRENUMERATA
/ SUBSCRIPTION
Janusz Bona
Cena jednego egzemplarza
15,50 zł
Prenumerata roczna –
90 zł
WYDAWNICTWO
/ PUBLISHING HOUSE
INDYGO Zahir Media
Dyrektor Wydawnictwa
Katarzyna Wilczyńska
Dyrektor Marketingu
Jacek Lewandowski
Sekretarz Redakcji
Janusz Bona
DTP
Tomasz Brończyk
stopka redakcyjna
T
wórcą fizyki medycznej i uznanym, pierwszym
fizykiem medycznym w Polsce był adiunkt, doc.
hab. w Instytucie Fizyki Uniwersytetu Warszaw-
skiego – Cezary Pawłowski, uczeń Marii Skłodow-
skiej-Curie (MSC), w Laboratorium Curie w Paryżu
(1927-1931), a następnie z jej rekomendacji pierwszy
kierownik Pracowni Fizycznej Instytutu Radowego
wWarszawie (1934 r.) i późniejszy profesor Politech-
niki Warszawskiej (1946 r.).
Za pierwszego fizyka medycznego, który ten
termin wprowadził w życie, uważa się Szkota Neila
Arnotta, urodzonego w 1788 r., wykładowcę fizyki
dla studentów medycyny, który opracował pod-
ręcznik fizyki dedykowany naukom medycznym.
Z jego inicjatywy na Uniwersytecie Londyńskim
wprowadzono egzamin z fizyki i chemii dla abi-
turientów Wydziału Medycyny.
Prof. Cezary Pawłowski urodził się w 1895 r.
w Łomży (w zaborze rosyjskim). Studia ukończył na
Wydziale Matematyczno-Fizycznym Uniwersytetu
w Odessie, gdzie do 1919 r. pracował jako asystent.
Po powrocie do kraju rozpoczął pracę w Zakładzie
Fizyki Doświadczalnej Uniwersytetu Warszawskie-
go (kier. prof. Stefan Pieńkowski). Tutaj doktoryzo-
wał się (1926 r.), a następnie został skierowany na
staż naukowy w Instytucie Radowym w Paryżu, za-
łożonym w 1914 r. przez Marię Skłodowską-Curie,
w szczególności w Laboratorium Curie (fizyko-che-
mia) będącego jednym z dwóch naukowych części
Instytutu (drugą stanowiło Laboratorium Pasteura
– biologia).
Staż Cezarego Pawłowskiego w Laboratorium
Curie miał stanowić przygotowanie go do objęcia
kierownictwa Działu Fizyki w przyszłym Instytucie
Radowym w Warszawie.
Po wojnie, w 1945 r. Cezary Pawłowski podjął
pracę na Uniwersytecie Poznańskim, a rok później
został mianowany profesorem na Wydziale Elek-
trycznym Politechniki Warszawskiej, gdzie objął
kierownictwo Katedry Radiologii i Elektrotechniki
Medycznej. Dzięki wsparciu rentgenologa prof. Wi-
tolda Zawadowskiego z Wydziału Lekarskiego UW
w 1946 r. zorganizował Oddział Fizyki Stosowanej
z Sekcją Elektrotechniki Medycznej. W 1951 r. rów-
nolegle podjął ponownie po odbudowie z gruzów
Instytutu Radowego funkcje kierownika Pracowni
Fizyki.
Po wyodrębnieniu się z Wydziału Elektrycz-
nego (w roku akademickim 1951/1952) Wydziału
Łączności (obecnie od 1965 r. Elektroniki i Technik
Informacyjnych), sekcja elektrotechniki medycz-
nej znalazła się na nowym wydziale. Z czasem
prof. Pawłowski został dziekanem Wydziału (lata
pięćdziesiąte).
Na Politechnice Warszawskiej profesor praco-
wał do przejścia na emeryturę w 1965 r. Zdążył
wypromować wielu doktorów (jestem także jego
wychowankiem i przez wiele lat byłem jego asy-
stentem). W końcu lat 50. pełnił funkcje dziekana
Wydziału. Zmarł w 1981 r.
„Sekcja elektrotechniki medycznej” nie zagrzała
na długo miejsca na Wydziale Elektroniki i Technik
Informacyjnych. Po kolejnej zmianie nazwy na „Sek-
cja aparatury rentgenowskiej i elektromedycznej”
została przeniesiona na Wydział Mechaniki Precy-
zyjnej (obecnie Mechatroniki) PW. Tutaj pozostaje
od 44 lat jako kierunek studiów inżynieria biome-
dyczna i dyscyplina naukowa biocybernetyka i inży-
nieria biomedyczna.
Z czasem stosunek do fizyki i inżynierii biome-
dycznej zmieniał się, głównie na skutek rozwoju
środków technicznych medycyny, ale także dzięki
działalności uczniów prof. Cezarego Pawłowskie-
go, absolwentów „elektrotechniki medycznej”
i zakładanych przez nich kilku stowarzyszeń, w tym
najstarszego (od 1965 r.) Polskiego Towarzystwa
Fizyki Medycznej im. prof. Cezarego Pawłowskie-
go, którego jestem członkiem honorowym, a wcze-
śniej przez kilka kadencji byłem jego prezesem oraz
Polskiego Towarzystwa Inżynierii Biomedycznej.
1,2,3 5,6,7,8,9,10,11,12,13,14,...56