Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2012 vol. 1
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
65
System CyberKnife i rak płuc
we wczesnym stopniu zaawansowania
Pomimo zdiagnozowanego NDRP w I stopniu klinicznego za-
awansowania oraz nowych technik chirurgicznych, chorzy nie
zawsze zostają zakwalifikowani do leczenia chirurgicznego,
przede wszystkim z powodu niskiej rezerwy oddechowej, ob-
ciążeń kardiologicznych lub niewyrażenia zgody na
zabieg operacyjny. 4D SBRT z zastosowaniem syste-
mu CyberKnife oraz technologią śledzenia guza Syn-
chrony może być proponowane jako alternatywa
dla tych pacjentów, umożliwiając zwiększenie daw-
ki na obszar guza (15-67,5 Gy w 1-5 frakcjach w ciągu
5-8 dni) bez powodowania powikłań obwodowych
u bardzo chorych pacjentów, przy dobrej toleran-
cji (zmęczenie jako główny efekt niepożądany), ni-
skim odsetku powikłań i wyższym odsetku kontroli
wzrostu guza (76%-100% po 1-4,5 roku), porównywalnym do
odsetka bez progresji, uzyskiwanego metodą lobektomii, ale
bez skojarzonego z nią ryzyka powikłań [20, 23-26]. Badanie kli-
niczne przeprowadzone na 70 nieoperacyjnych chorych z guzem
obwodowym w I stopniu klinicznego zaawansowania napromie-
nianych trzema frakcjami po 20 Gy pokazały 96% odsetek kon-
troli wzrostu guza po dwóch latach oraz rocznym i dwuletnim
całkowitym czasem przeżycia wynoszącym odpowiednio 83%
i 62% [27]. Nawet dla chorych na NDRP w I stopniu klinicznego
zaawansowania w podeszłym wieku, metoda SBRT z użyciem
systemu CyberKnife oferuje odpowiednie leczenie ze znakomi-
tym odsetkiem kontroli wzrostu guza [28]. Pokazano również
utrzymanie przez pacjentów wysokiej jakości życia, a nawet po-
lepszenie stanu zdrowia psychicznego [29].
System CyberKnife
i centralnie zlokalizowane guzy płuc
Konwencjonalne SBRT ze stosowanymi zazwyczaj schematami
frakcjonowania oraz bliskość organów krytycznych stwarzają
ryzyko dla leczenia guzów płuc zlokalizowanych centralnie, co
implikuje złośliwe guzy pierwotne i przerzuty w centralnej klatce
piersiowej, gdzie leżą organy, takie jak serce, przełyk, tchawica
i oskrzela. Pomimo to, badania pokazują wykonalność 4D SBRT
z użyciem systemu CyberKnife u tych pacjentów [23, 30]. W naj-
nowszym opublikowanym badaniu opisano 56 chorych na NDRP
we wczesnym stopniu klinicznego zaawansowania lub pojedyn-
czym przerzutem, którzy byli nieoperacyjni, nie spełniali warun-
ków lub odmówili zgody na zabieg chirurgiczny lub chemiotera-
pię [30]. Guzy zlokalizowane blisko przełyku były napromieniane
sześcioma frakcjami po 8 Gy. Inne guzy napromieniano pięcio-
ma frakcjami po 9 Gy, a następnie pięcioma frakcjami po 10 Gy
i w końcu pięcioma frakcjami po 12 Gy. Wyniki (rys. 2) pokazały
minimalny poziom odczynów popromiennych (brak odczynów
ostrych lub stopnia 4 i 5), ujawniając najniższy publikowany zakres
wskaźników odczynów popromiennych dla SBRT guzów central-
nych. Odsetek kontroli miejscowych po roku wyniósł 91%, a po
dwóch latach 76%. Trzyletnie przeżycie swoiste wyniosło 80% dla
pacjentów z NDRP w I stopniu klinicznego zaawansowania oraz
58% dla pacjentów z przerzutami. Dwuletni odsetek kontroli oraz
całkowity czas przeżycia były porównywalne do raportowanych
SBRT guzów obwodowych, jednak bez narażania pacjentów na
ryzyko powikłań i poważnych reakcji popromiennych.
System CyberKnife
i powtórne napromienienie raka płuca
Pomimo postępów w skuteczności leczenia miejscowego oraz
systemowego, niepowodzenie wyleczenia miejscowego pozosta-
je wciąż istotną kwestią w leczeniu raka płuca. 4D SBRT z użyciem
systemu CyberKnife umożliwia leczenie pacjentów ze wznową
nowotworu, którzy pod-
legali już wcześniej napro-
mienieniu. Kluczowa jest
tutaj możliwość dostar-
czenia dawki precyzyjnie
tylko do obszaru wznowy.
Wyniki badań retrospek-
tywnych pokazały efekty
powtórnego
napromie-
nienia u pacjentów z pier-
wotnym lub wtórnym guzem płuca poddanych wcześniej radiote-
rapii lub radiochemioterapii (rys. 3) [31]. U 20 badanych chorych
wznowa wystąpiła w tym samym płacie (89%) lub w tym samym
płucu (11%). Po powtórnym napromienieniu (mediana dawki 60 Gy,
trzy do sześciu frakcji), nie zaobserwowano ostrego odczynu trze-
ciego stopnia. Odsetek miejscowej odpowiedzi wyniósł 36% przy
47% stabilizacji i medianie przeżycia bez progresji – osiemmiesięcy.
Wnioski
Badania pokazują, iż precyzyjne dostarczenie ablacyjnej daw-
ki promieniowania do ograniczonych objętości tarczowych
w sposób hipofrakcjonowania stanowi efektywną i bezpieczną
metodę terapeutyczną dla pacjentów z rakiem płuca. 4D SBRT
z wykorzystaniem systemu CyberKnife dostarcza tym samym
znacznej przewagi terapeutycznej w leczeniu nowotworowych
zmian w płucach. Minimalizując ekspozycję otaczających tka-
nek prawidłowych i niezbędnych do życia struktur, możliwe
jest osiągnięcie wysokich poziomów kontroli miejscowych przy
jednocześnie ograniczonej toksyczności. W wielu przypadkach
metoda ta może być skuteczna lub przynajmniej korzystna dla
pacjentów niekwalifikujących się do leczenia chirurgicznego. Jej
praktyczne zalety dotyczą krótkiego okresu leczenia oraz za-
chowania dobrego stanu fizycznego i emocjonalnego zarówno
w czasie, jak i po zakończeniu leczenia.
Literatura
Literatura dostępna w wersji elektronicznej: www.inzynier-medyczny.pl.
Rys. 2
Guz (szara strzałka) przed leczeniem (
A
)
oraz rezultat kliniczny po 30 miesiącach (
B
)
Rys. 3
Pierwsze napromienienie (lewy), powtórne napromienienie z użyciem systemu
CyberKnife (środkowy) oraz suma rozkładu dawek (prawy)