Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2012 vol. 1
standardy
/
standards
title
title
title
artykuł
/
article
83
wpływu promieniowania rozproszonego, należy pod te detekto-
ry podłożyć gumę ołowianą. Przy pomiarach kermy w powietrzu
należy uwzględnić prawo odwrotności kwadratu. Jeżeli dozy-
metr umiejscowiony jest pomiędzy kratką przeciwrozproszenio-
wą a lampą RTG, oprócz korekty wskazań zgodnie z prawem
odwrotności kwadratu, należy wziąć pod uwagę współczynnik
osłabienia siatki. Pomiar DAK w układzie bez kratki przeciwroz-
proszeniowej daje w systemach CR i DR porównywalne wyniki.
Kalibracja krzywej odpowiedzi AEC
i odcięcie poziomu dawki
Kalibracja systemu AEC jest kwantowym pomiarem jakości. Nie
jest jednak możliwe zaproponowanie referencyjnej wartości dla
wskaźnika dawki detektora (DDI), ponieważ wartości te zależą
od różnych czynników, takich jak: typ wyposażenia, jakość wiązki
promieniowania, technika pomiaru itd. Na rys. 4 przedstawiono
schemat postępowania w trakcie kalibracji systemu AEC.
Układ bez kratki: ustaw DAK
na poziomie ok. 80 kV
Układ z kratką: zmierz DDI
dla wartości napięć
używanych klinicznie; ustaw
AEC tak, aby uzyskać stałą
wartość DDI
Oceń dawki, jakie otrzymują pacjenci
oraz jakość obrazu. Jeśli konieczne,
wyreguluj system AEC i przenieś
uzyskane wartości do krzywej
kalibracji
Układ z kratką: zmierz DDI
dla wartości napięcia 80 kV
Rys. 4
Schemat postępowania – kalibracja AEC
Konfiguracja pomiarów
– testy kontroli jakości
Kontrola jakości systemu AEC jest determinowana przede
wszystkim możliwością odtworzenia układu pomiarowego oraz
parametrów ekspozycji.
Zalecenia:
1.
Lampę RTG ustawić centralnie do kratki Bucky; odległość
ognisko-detektor: jak w aplikacjach klinicznych lub nominalna.
2.
Przy pomiarach DAK i DDI dla układu z kratką przeciwroz-
proszeniową, fantom symulujący ciało pacjenta umieścić
w pozycji pacjenta, w centralnej osi wiązki promieniowania.
3.
W układzie pomiaru DAK z kratką przecirozproszeniową
wiązkę promieniowania należy skolimować tak, aby pokry-
wała cały obszar fantomu lub detektor promieniowania
(w zależności od tego, który jest mniejszy).
4.
Przy pomiarach DAK w układzie bez kratki przeciwroz-
proszeniowej, wiązkę promieniowania skolimować do
rozmiarów pokrywających powierzchnię dozymetru, jed-
nocześnie u wyjścia kolimatora należy umieścić materiał
pochłaniający promieniowanie RTG.
5.
Przy pomiarach DDI w systemach CR rozmiar kasety nie
powinien przekraczać szerokości wiązki promieniowania
(wiązka RTG powinna pokrywać powierzchnię kasety CR
tak, aby margines uwzględniał obszar półcienia).
6.
Jeżeli dozymetr znajduje się w linii prowadzenia wiązki RTG,
należy uważać, aby nie wpłynął na funkcjonowanie syste-
mu AEC, w przeciwnym razie wykonać ręczną ekspozycję.
7.
W trakcie wykonywania testów należy zawsze używać tego
samego fantomu, umiejscowionego w jednakowej pozycji.
8.
W przypadku pomiarów z użyciem fantomu wodnego, należy
zadbać o pozbycie się pęcherzyków powietrza.
9.
Przy pomiarach DAK zawsze należy używać tej samej komory
jonizacyjnej / detektora dozymetru.
10.
W systemach CR należy zachować jednakowy odstęp czasu
pomiędzy ekspozycją a odczytem płyty obrazowej.
11.
W trakcie wykonywania testów używać referencyjnej war-
tości napięcia (zazwyczaj stosuje się 80 kV, ponieważ jest to
średnia wartość zakresu napięcia AEC).
12.
Natężenie prądu powinno odpowiadać wartościom klinicz-
nym bądź ustalonej, niezmiennej wartości, np. 200 mA.
Kalibracja systemu
automatycznej kontroli ekspozycji AEC
System AEC należy kalibrować przed każdym klinicznym uży-
ciem, w zakresie parametrów przedstawionych w tabeli 1.
Tabela 1
Kryteria akceptacji ustawienia systemu AEC
Lp
Testowany parametr
Poziom akceptacji
1
Kliniczna wartość kermy
powietrznej detektora
± 15% klinicznie wymaganej
wartości DAK
2
Kalibracja AEC przy danym
napięciu na lampie
z wykorzystaniem DDI
± 15% średniej wartości DAKDDI
lub DAK
DDI
a
Kliniczne ustawienie
kermy powietrznej detektora
Cel:
Dostosowanie DAK AEC do wybranego poziomu przy refe-
rencyjnym napięciu.
Sposób postępowania:
––
Fantom należy ustawić zgodnie z metodologią opisaną
w punkcie 1, jednak nie należy stosować dawkomierza. Dla
systemów DR należy zastosować układ przedstawiony na
rys. 2b, a dla systemów CR – układ przedstawiony na rys. 2a.
––
Wybrać środkową komorę systemu AEC, duże ognisko i ze-
rowy poziom zaczernienia.
––
Wykonać ekspozycję i zapisać wartości mAs i DAP, następnie
powtórzyć pomiar za pomocą dozymetru.
––
Policzyć stosunek wyregulowanego/skorygowanego DAK:
r
DAK
=
mAs
image - detector
mAs
dosimeter
––
Zmierzyć DAK dla referencyjnej wartości napięcia, aby uzy-
skać rzeczywistą wartość DAK i pomnożyć uzyskany wynik
przez współczynnik
r
DAK
r
DAK
.
––
Wyregulować system AEC i ponownie wykonać pomiar DAK do
uzyskaniawybranegopoziomudawki dla danej wartości napięcia.
Komentarz:
W przypadku większości systemów DR, w których
detektor zamontowany jest w systemie na stałe, krok trzeci
schematu postępowania można pominąć. W pozostałych sys-
temach, gdzie w miejsce detektora obrazu wprowadza się do-
zymetr, mogą pojawić się znaczne różnice prądowe pomiędzy
mAs
image - detector
mAs
image - detector
a
mAs
dosimeter
mAs
dosimeter
. Fakt tenmoże
wynikać z różnic w rozproszeniu wstecznym (od kratki Bucky),
docierającym do komór AEC. Wielkość tego stosunku zależy od
budowy kratki Bucky, rodzaju i typu detektora oraz od ustawie-
nia dozymetru. Jeżeli systemnie działa bez detektora obrazu, wów-
czas w kroku czwartym, można wprowadzić ustawienia ręczne.