Basic HTML Version
vol. 1 2/2012 Inżynier i Fizyk Medyczny
artykuł
\
article
pomiary
\
measurements
78
Przeprowadzanie testów
specjalistycznych aparatury RTG
przez akredytowane laboratorium
Izabela Milcewicz-Mika, Maciej Budzanowski, Renata Kopeć,
Katarzyna Cerek, Ewa Jaksan,Wojciech Kawalec, Mateusz Kuras, Paweł Rogalski
Instytut Fizyki Jądrowej im. H. Niewodniczańskiego PAN, ul. Radzikowskiego 152, 31-342 Kraków, e-mail: izabela.micewicz@itj.edu.pl
Wstęp
Historia systemu zarządzania jakością sięga lat
dwudziestych ubiegłego wieku, kiedy w 1924 roku
w USA wprowadzono system TQM (
Total Quality
Management
). Jego myślą przewodnią było uzna-
nie, że każdy czynnik jednostki organizacyjnej od-
działuje na jakość końcowego, osiąganego przez
nią produktu. Po II wojnie światowej koncepcja za-
rządzania jakością odnotowała gwałtowny postęp,
przechodząc przez poszczególne fazy rozwoju, aż
do osiągnięcia dzisiejszego kształtu [1].
Ciągły rozwój technologii oraz coraz powszech-
niejsze wykorzystywanie promieniowania jonizujące-
go w medycynie wymusiły wprowadzenie rozwiązań
prawnych, mających zapewnić odpowiedni poziom
bezpieczeństwa zarówno pacjentom, jak i personelo-
wi placówek medycznych. Wraz z przystąpieniem Pol-
ski do Unii Europejskiej Polska została zobligowana
do dostosowania prawa krajowego do założeń i po-
stanowień dyrektyw europejskich, również z zakresu
ochrony przed promieniowaniem jonizującym, czego
celem jest poprawa, a następnie utrzymanie jakości
świadczonych usług medycznych w zakresie m.in.
radiologii zabiegowej i rentgenodiagnostyki. Znowe-
lizowana Ustawa „Prawo atomowe” [2] z dnia 29 listo-
pada 2000 r., nałożyła na placówki ochrony zdrowia
obowiązek wdrożenia Systemu Zarządzania Jakością.
Integralną częścią Systemu Zarządzania jest kon-
trola jakości, mająca na celu utrzymanie lub poprawę
jakości funkcjonowania urządzeń radiologicznych.
W szczególności do tych działań należy zaliczyć
kontrolę wybranych parametrów fizycznych apara-
tów rentgenowskich. Ustawodawca wyróżnia dwa
rodzaje testów: testy podstawowe oraz testy spe-
cjalistyczne. Testy podstawowe, wykonywane przez
pracowników jednostek ochrony zdrowia, to tzw. te-
sty stałości, które kontrolują i diagnozują stabilność
działania systemu. Dokładniejszą ocenę parametrów
fizycznych zestawu rentgenowskiego dają testy
specjalistyczne, obejmujące szerszy zakres kontro-
lowanych wielkości. Rozporządzenie Ministra Zdro-
wia z dnia 25 sierpnia 2005 r. w sprawie warunków
bezpiecznego stosowania promieniowania jonizują-
cego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej
[3] wprowadziło obowiązek wykonywania testów
specjalistycznych aparatury rentgenowskiej. Testy
specjalistyczne powinny być wykonywane przynaj-
mniej raz w roku i mają na celu sprawdzenie spraw-
ności aparatów wykorzystujących promieniowanie
jonizujące oraz całości aparatury, która jest wykorzy-
stywana w diagnostyce i może mieć wpływ na wynik
badania rentgenowskiego.
Testy specjalistyczne mogą być wykonywane
przez laboratoria posiadające akredytację na zgod-
ność z normą PN-EN ISO 17025 w zakresie bada-
nia fizycznych parametrów aparatury RTG, przez
ośrodki posiadające upoważnienia państwowego
wojewódzkiego inspektora sanitarnego oraz labo-
ratoria Państwowej Inspekcji Sanitarnej. W chwili
obecnej ustawodawca przedłużył okres, w którym
testy specjalistyczne mogą zostać wykonane przez
jednostki nie posiadające akredytacji do dnia 31
grudnia 2012 r. [4]. Jednakże od 1 stycznia 2013
r. jedynie laboratoria posiadające akredytację na