Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2012 vol. 1
artykuł
/
article
pomiary
/
measurements
79
zgodność z normą PN-EN ISO 17025 będą mogły kontrolować
aparaty rentgenowskie. W chwili obecnej w Polsce działa zale-
dwie 17 laboratoriów (w tym 11 laboratoriów WSSE) posiadają-
cych akredytację na badania właściwości fizycznych aparatów
rentgenowskich (testy specjalistyczne), w tym Laboratorium
Dozymetrii Indywidualnej i Środowiskowej Instytutu Fizyki Jądrowej
PAN w Krakowie [5].
Testy specjalistyczne
w akredytowanym laboratorium
Laboratoriumposiadające lub też starające się o uzyskanie akredyta-
cji musi spełnić wszystkie wymagania akredytacyjne określone wod-
powiednich dokumentach Polskiego Centrum Akredytacji oraz wy-
konywać badania wszystkimi zgłoszonymi do akredytacji metodami.
Czynności
związane
z przeprowadzeniem te-
stów
specjalistycznych
rozpoczynają się w mo-
menciekontaktu zbiurem
obsługi klienta. Pracow-
nik obsługi jest odpo-
wiedzialny za przyjęcie
zapytań ofertowych oraz
przygotowanie projektu
ofert i umów dla klienta,
a także ustalenie dogod-
nego dla klienta terminu
testów specjalistycznych.
Gdy zostaną podpisane
umowy pomiędzy klien-
tem a laboratorium, pra-
cownik pomiarowy może
wykonać testy specjali-
styczne. Testy te są prze-
prowadzane w siedzibie klienta za pomocą specjalistycznego,
certyfikowanego sprzętu (rys. 1, 2). Te elementy sprzętu pomia-
rowego, które podlegają wzorcowaniu, są w regularnych odstę-
pach czasu wysyłane do laboratorium wzorcującego. Pracownik
pomiarowy wykonuje testy specjalistyczne zgodnie z procedu-
rami badawczymi laboratorium oraz rejestruje wyniki pomiarów
na przygotowanych formularzach i jeśli jest to możliwe, w formie
elektronicznej (rys. 3). Tak zapisane wyniki są następnie wykorzy-
stywane do sporządzenia raportów i świadectw pomiarowych.
Przygotowane raporty i świadectwa pomiarowe są sprawdzane
pod względem merytorycznym przez kolejnego pracownika oraz
w etapie końcowym zatwierdzane przez kierownika techniczne-
go laboratorium. Dopiero tak przygotowane raportymogą zostać
przesłane do klienta (rys. 4).
Należy podkreślić, że każdy etap związany z wykonaniem te-
stów specjalistycznych podlega odpowiedniej kontroli i audytowi
zewnętrznemu. Do obo-
wiązków pracowników
należy nie tylko identy-
fikowanie niezgodności,
ale również działanie
w kierunku ich likwidacji.
W procesie akredytacji la-
boratorium podlega oce-
nie polegającej na przeglą-
dzie całości dokumentacji
oraz ocenie kompetencji
laboratorium do realiza-
cji działalności zgłoszonej
do akredytacji. Każda
procedura badawcza jest
walidowana. Celem wali-
dacji jest potwierdzenie
przydatności procedury
badawczej do zamierzo-
nego zastosowania. Wali-
dowane są również formularze pomiarowe, celem sprawdzenia
poprawności wykorzystywanych formuł. Wreszcie tworzone są
instrukcje szacowania niepewności pomiaru mające zapewnić od-
powiednią kalkulację błędów pomiarowych. Pracownicy labora-
torium akredytowanego
mają obowiązek doskona-
lenia i podnoszenia kwali-
fikacji zawodowych, re-
alizowany poprzez udział
w specjalistycznych szko-
leniach i konferencjach.
Całość zagadnień zwią-
zanych z systemem zarzą-
dzania jakością w akredy-
towanym laboratorium
jest zawarte w Księdze
Jakości i nadzorowane przez kierownika laboratorium, który m.in.
odpowiada za określenie i wdrożenie polityki jakości. To kierownik
laboratorium jest odpowiedzialny za zapewnienie zgodności sys-
temu zarządzania z normą PN-EN ISO/IEC 17025:2005, identyfiko-
wanie potrzeb szkoleniowych i planowanie szkoleń, nadzorowa-
nie personelu laboratorium oraz zapewnienie ochrony informacji
i praw własności klienta.
Procedury sterowania jakością zapewniające systematyczne
sprawdzanie wiarygodności uzyskiwanych wyników badań, któ-
re dostarcza się klientom, są kluczowym wymogiem zawartym
w normie ISO 17025. Natomiast jednostka akredytująca, którą
jest na terenie naszego kraju Polskie Centrum Akredytacji, wy-
maga od akredytowanych podmiotów uczestnictwa w bada-
niach biegłości (PT –
Proficiency Testing
). PCA bierze pod uwagę
udział laboratoriów i wyniki uzyskiwane w badaniach biegłości
podczas corocznych ocen laboratorium. Badania biegłości, bę-
dące specyficznym rodzajem międzylaboratoryjnych badań
Rys. 1
Miernik i wielofunkcyjny detektor UNFORS
Rys. 2
Detektor wielofunkcyjny typu Barracuda
MPD
Rys. 3
Pracownik pomiarowy wykonujący testy
specjalistyczne aparatu typu ramię C
Rys. 4
Szczegółowe i czytelne sprawozdanie z badań