Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2016 vol. 5
117
radiologia
/
radiology
artykuł naukowy
/
scientific paper
[Dz.U. z 2002 r. Nr 173 poz. 1419 z późn. zm.]), mogłaby stanowi
jedną ze ścieżek kształcenia ekspertów MRI. Byliby wtedy oni
odpowiednio przygotowani do nadzorowania bezpieczeństwa
i zarządzania jakością także w przypadku aparatury hybrydowej,
takiej jak PET/MR, MRI/CT czy MRgRT, gdzie z racji stosowanych
radioznaczników i promieniowania jonizującego nadzór fizyka-
-specjalisty jest wymagany prawnie (Rozporządzenie Ministra
Zdrowia z dnia 27 maja 2011 r. w sprawie świadczeń gwaranto-
wanych z zakresu ambulatoryjnej opieki specjalistycznej [Dz.U.
2011 nr 111 poz. 653] oraz Rozporządzenie Ministra Zdrowia
z dnia 18 lutego 2011 r. w sprawie warunków bezpiecznego sto-
sowania promieniowania jonizującego dla wszystkich rodzajów
ekspozycji medycznej [Dz.U. 2011 nr 51 poz. 265 z późn. zm.]).
Jednak w typowej pracowni MR, ze względu na specyfikę
zagrożeń stanu bezpieczeństwa osób poddanych narażeniu
zawodowemu i medycznemu na działanie niejonizującego pro-
mieniowania elektromagnetycznego i pól magnetycznych, stały
udział specjalisty w dziedzinie fizyki medycznej nie wydaje się
by bezwarunkowo konieczny dla zapewnienia bezpieczeństwa,
natomiast właściwe wydaje się by odpowiednie ukierunkowa-
nie i przygotowanie specjalisty w dziedzinie fizyki medycznej do
pełnienia funkcji eksperta MRI w rozumieniu omówionych wcze-
śniej zaleceń EFOMP. Warto się też zastanowi nad scenariuszem
przygotowywania inspektorów bezpieczeństwa MR, np. poprzez
staż podyplomowy i szkolenie w wybranych ośrodkach wiodą-
cych w dziedzinie MR, pod nadzorem i według programu szkole-
nia przygotowanego przez odpowiednie towarzystwo naukowe.
Jest to szczególnie ważne w przypadku absolwentów dopiero
wchodzących do zawodu. Po nabyciu doświadczenia i kompeten-
cji mogliby oni uzyskiwa uprawnienia inspektorów bezpieczeń-
stwa MR, np. w drodze kwalifikacji prowadzonej przez to towa-
rzystwo naukowe. Natomiast do uzyskania uprawnień eksperta
w tej dziedzinie proponowaną drogą byłoby uzyskanie uprawnień
państwowych specjalisty w dziedzinie fizyki medycznej (egzamin
PESoz), ze względu na koniecznoś posiadania dostatecznej zna-
jomości fizyki rezonansu magnetycznego, by może uzyskanej
także w drodze własnej pracy naukowej czy doktoratu w tej dzie-
dzinie, na uczelni współpracującej z wiodącym ośrodkiem MR.
Uporządkowanie tych kwestii jest ważne, bowiem z jednej strony
prowadziłoby do ujednolicenia systemu funkcjonowania fizyków
i fizyków medycznych, z drugiej pozwoliłoby określi kompeten-
cje fizyków w pracowniach MR. Jak wcześniej wspomniano, Roz-
porządzenie Ministra Zdrowia z dnia 6 listopada 2013 r. w spra-
wie świadczeń gwarantowanych z zakresu ambulatoryjnej opieki
specjalistycznej wprowadza obowiązek wykazania wśród perso-
nelu fizyka, fizyka medycznego lub inżyniera medycznego tylko
wówczas, gdy wykonywana jest spektroskopia MR. Nie jest przy
tym uregulowany status „fizyka”, gdyż termin „fizyk lub inżynier
medyczny” oznaczają, zgodnie z ustawą Prawo atomowe, specja-
listów w dziedzinie fizyki medycznej.
Ważne też wydaje się rozważenie potrzeby stworzenia obo-
wiązkowego systemu uzupełniania wiedzy w ramach kształ-
cenia ustawicznego i potwierdzania nabytych uprawnień
w określonych przedziałach czasowych, bo wymuszają to szyb-
kie zmiany technologiczne, jakie zachodzą na rynku urządzeń
MRI. Równie istotne jest nawiązanie dobrej współpracy po-
między towarzystwami naukowymi zajmującymi się fizyką me-
dyczną, inżynierią kliniczną, medycyną nuklearną, rezonansem
magnetycznym czy radiodiagnostyką obrazową oraz konsultan-
tami krajowymi w tych dziedzinach, w celu podjęcia wspólnej
pracy nad ustaleniem jednolitego systemu krajowego w zakre-
sie diagnostycznych zastosowań rezonansu magnetycznego.
Życzeniem autorów tej pracy jest, aby przedstawione w niej
zagadnienia i propozycje ich rozwiązań stały się wstępem do
szerszej dyskusji nad sposobem ujednolicenia systemu działania
pracowni MR w Polsce – obejmującym zarówno kwestie bezpie-
czeństwa, standaryzacji oraz kontroli jakości badań, jak i system
kwalifikacji oraz szkoleń personelu w nich zatrudnionych.
Literatura
1.
T.C. Cosmus, M. Parizh:
Advances in Whole-Body MRI Magnets
,
IEEE Transactions on Applied Superconductivity, 21(3), 2011,
2104-2109.
2.
A. Iagaru, E. Mittra, R. Minamimoto, M. Jamali, C. Levin, et. al.:
Simultaneous Whole-Body Time-of-Flight 18F-FDG PET/MRI: A Pi-
lot Study Comparing SUVmax With PET/CT and Assessment of MR
Image Quality
, Clinical Nuclear Medicine, 40(1), 2015, 1-8.
3.
D.A. Jaffray, M.C. Carlone, M.F. Milosevic, S.L. Breen, T. Stane-
scu, et. al.:
A facility for magnetic resonance-guided radiation the-
rapy
, Semin Radiat Oncol., 24(3), 2014, 193-195.
4.
Biuletyny Statystyczne Ministerstwa Zdrowia,
csioz.gov.pl/fileadmin/user_upload/biuletyn_statystycz-
ny_2015_565ef70078079.pdf.
5.
Projekt UE „ECOTECH – COMPLEX – Człowiek, Środowisko, Produk-
cja”,
6.
P.A. Rinck:
Magnetic Resonance in Medicine. The Basic Textbook
of the European Magnetic Resonance Forum
, 9
th
edition, 2016,
E-version 9.1 beta,
.
7.
OECD (2015), Magnetic resonance imaging (MRI) units (indica-
tor). DOI: 10.1787/1a72e7d1-en.
8.
GUS: Zdrowie i ochrona zdrowia w 2012 roku, Warszawa 2013.
9.
W. Forest:
Rising number of MRI accidents prompts FDA workshop
on safety
, AuntMinnie.com 2011,
/
index.aspx?sec=sup&sub=imc&pag=dis&ItemID=96699FDA.
10.
D.W. Chakeres, F. de Vocht:
Static magnetic field effects on human
subjects related to magnetic resonance imaging systems
, Progress
in Biophysics and Molecular Biology, 87(2-3), 2005, 255-265.
11.
R. Saunders:
Static magnetic fields: animal studies
, Progress in
Biophysics and Molecular Biology, 87(2-3), 2005, 225-239.
12.
International Commission on Non-ionizing Radiation Protec-
tion (ICNIRP):
Guidelines on limits of exposure to static magnetic
fields
, Health Physics, 96, 2009, 504-514.
13.
European Committee for Electrotechnical Standardization (CE-
NELEC):
Medical electrical equipment. Part 2: particular require-
ments for the safety of magnetic resonance equipment for medical
diagnosis
(Standard No. EN 60601-2-33:2002)
, Brussels, Belgium:
CENELEC; 2002.
14.
Polski Komitet Normalizacyjny:
PN-EN 60601-2-33:2003. Me-
dyczne urządzenia elektryczne. Część 2-33: Szczegółowe wyma-
gania bezpieczeństwa urządzeń rezonansu magnetycznego do
diagnostyki medycznej
.
15.
D. Formica, S. Silvestri:
Biological effects of exposure to magnetic
resonance imaging: an overview
, BioMedical Engineering OnLi-
ne, 3(11), 2004.
