Page 10 - IFM_201304

vol. 2 4/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny

artykuł naukowy

\

scientific paper

170

kardiologia

\

cardiology

wirowych lub sztucznych komór, a także transplantacją serca.

Pomimo tych spektakularnych osiągnięć i poprawy skuteczności

leczenia chorób serca, z danych statystycznych wynika jednak, że

choroby układu krążenia są wciąż najczęstszą przyczyną śmierci –

prawie 50% wszystkich zgonów (w Polsce około 170 tys. zgonów

rocznie) [1]. Dla dalszej poprawy tej sytuacji ważna jest wczesna dia-

gnostyka chorób serca i naczyńoraz ichprewencja, jeszczeprzed za-

istnieniem trwałych zmian niemożliwych lub trudnych do leczenia.

Do najważniejszych, często zagrażających życiu, chorób serca

lub naczyń należy zaliczyć:

•

chorobę niedokrwienną,

•

arytmię serca,

•

chorobę nadciśnieniową,

•

wady serca,

•

niewydolność serca.

Choroba niedokrwienna serca jest częstym schorzeniem i przy-

czyną ponad 30%zgonów. Nieprawidłowości (najczęściej zwężenia)

w naczyniach wieńcowych są podstawą tej choroby, określonej jako

stan, w którym podaż tlenu i substratów energetycznych, transpor-

towanych przez krew płynącą naczyniami wieńcowymi do tkanek

mięśnia sercowego jest mniejsza od ich zapotrzebowania. Stan ten

przejawia się głównie bólem lub dyskomfortemw klatce piersiowej

i może być spowodowany różnymi przyczynami, najczęściej miaż-

dżycowymi zwężeniami tętnic wieńcowych, a niekiedy zaburzenia-

mi metabolizmu serca. Objawowy stanmiażdżycy, doprowadzający

do zwężenia naczyńwieńcowych, nazywany jest chorobąwieńcową

[1, 2]. Choroba ta dotyczy około 1mln Polaków, z których około 100

tys. zapada na zawał serca wwyniku całkowitego zatkania naczynia

wieńcowego i w konsekwencji domartwicy nieodżywianego obsza-

ru mięśnia sercowego. Wczesne wykrywanie tej choroby umożliwia

skutecznie jej leczenie farmakologiczne bądź kardiochirurgiczne

(pomosty naczyniowe) oraz poprzez coraz częściej stosowanemało

innowacyjne zabiegi interwencyjne. Zabiegi te, polegające na roz-

szerzeniu naczynia przy pomocy cewnika z balonikiem napełnia-

nym płynem do odpowiedniego ciśnienia (koronaroplastyka) oraz

zgniatającym złogi miażdżycowe w miejscu zwężenia, są niekiedy

połączone ze wszczepieniem stentu zapobiegającego zapadaniu

się naczynia przy uszkodzeniu tkanki śródbłonka.

Arytmie serca powstają w wyniku zaburzeń powstawania lub

przewodzenia bodźców elektrycznych w układzie bodźcotwór-

czo-przewodzącym serca. Przyczyny arytmii mogą być różne,

m.in. choroba wieńcowa, stany zapalne, obecność patologicznie

nadpobudliwych komórek w sercu i inne patologie. W przypad-

kach arytmii groźnych dla życia, przy wystąpieniu zbyt długo

trwających asystolii (braku skurczów serca) lub częstoskurczu

komorowego, może dojść do migotania komór i zatrzymania

krążenia krwi, co prowadzi do śmierci. Wczesne rozpoznanie

typu i przyczyny arytmii oraz odpowiednie postępowanie far-

makologiczne lub wszczepienie kardiostymulatora, czasami po-

łączonego z kardiowerterem, może zapobiec zagrożeniu życia.

Choroba nadciśnieniowa jest wynikiem zaburzeń automaty-

zmu regulacji ciśnienia krwi, prowadzących do podwyższenia

systemowego ciśnienia skurczowego krwi powyżej 140 mm Hg

i rozkurczowego powyżej 90 mm Hg. Wzrost ciśnienia wiąże się

ze wzmożoną pracą serca, na ogół przy powiększonym, w sto-

sunku do normalnego, oporze naczyń krwionośnych dla przepły-

wu krwi. Powoduje to nadmierny wysiłek serca i związany z nim

przerost lewej komory serca, co w dalszej konsekwencji może

prowadzić do niewydolności serca. Dlatego wczesne rozpozna-

nie i leczenie nadciśnienia jest bardzo ważne dla zachowania do-

brego zdrowia i komfortu życia.

Wady serca mogą być wrodzone lub nabyte i dotyczą niepra-

widłowości struktury i czynności zastawek, dużych naczyń ser-

ca, przecieków między jamami serca oraz niewłaściwych połą-

czeń między komorami lub przedsionkami a dużymi naczyniami.

Wady zaburzają krążenie krwi i mogą prowadzić do niewydolno-

ści serca. Można je w wielu przypadkach usuwać lub korygować

za pomocą zabiegów kardiochirurgicznych i coraz częściej mało-

inwazyjnych zabiegów łączących techniki obrazowania i cewni-

kowania serca (kardiologia interwencyjna).

Niewydolność serca jest określana jako stan organizmu,

w którym podaż tlenu transportowanego przez płynącą krew do

wszystkich tkanek organizmu jest zbyt mała w stosunku do jego

zapotrzebowania przez te tkanki. Do takiego stanu dochodzi na

skutek uszkodzenia serca w wyniku wielu chorób, m.in. choroby

niedokrwiennej, zawału, nadciśnienia, wad serca, zapaleń i in-

nych. Niewydolność serca może być leczona środkami farmako-

logicznymi, poprawiającymi kurczliwość serca, a także środkami

inżynierii medycznej. Do środków inżynierii medycznej zalicza

się metodę wspomagania krążenia za pomocą wewnątrzaortal-

nego cewnika z balonem, napełnianym gazem (najczęściej CO

2

)

w czasie rozkurczu serca i opróżnianym z gazu w czasie skurczu

lub nieinwazyjnie za pomocą mankietów nakładanych na koń-

czyny i napełnianych oraz opróżnianych sekwencyjnie za pomo-

cą urządzenia zwanego kontra pulsatorem. Przy dużych uszko-

dzeniach mięśnia serca stosowane są sztuczne komory serca

wszczepiane do krwiobiegu lub transplantacja serca.

W diagnostyce chorób serca wciąż bardzo ważnym elementem

jest dobrze przeprowadzony wywiad lekarski (badanie podmioto-

we) oraz badanie przedmiotowe obejmujące osłuchiwanie serca

i płuc, pomiar skurczowego i rozkurczowego ciśnienia oraz prze-

prowadzenie dalszych badań metodami instrumentalnymi, z któ-

rych najbardziej podstawowymi są: elektrokardiografia EKG (

elec-

trocardiography

) oraz ultrasonografia serca USG (

Ultrasonography

).

Techniki kardiografii

Techniki kardiografii polegające na zapisie i analizie sygnałów towa-

rzyszących czynności serca zajmują ważne miejsce, w którym elek-

trokardiografia jest najczęściej stosowaną metodą instrumentalną.

Elektrokardiografia

Elektrokardiografia(EKG)poleganarejestracji ianalizienapięćelek-

trycznych w funkcji czasu, powstających w wyniku bioelektrycznej

czynności serca. Współczesne elektrokardiografy produkowane

Page 10 - IFM_201304_vB 150 dpi