Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2015 vol. 4
33
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
Planowanie leczenia na podstawie obrazów stało się
standardem praktyki w radioterapii. Dane obrazowe,
pozyskiwane podczas transwersalnej lub spiralnej
tomografii komputerowej są transferowane do TPS
i przypisane jako podstawowy zestaw do pacjenta
w planowaniu leczenia. Informacja obrazowa pozwa-
la zarówno na dokładną geometryczną rekonstruk-
cję ciała pacjenta (anatomia i topologia), jak i korek-
cję niejednorodności tkanek, co ma przeniesienie na
dokładniejsze obliczenia rozkładu dawki promienio-
wania (szczególnie w przypadku płuc). Informacja
o niejednorodności tkanek wynika z przekształcenia
wartości liczb tomograficznych dla każdego woksela
do parametrów radiologicznych, takich jak względna
gęstość lub fizyczna gęstość. Transkrypcja wartości
liczby tomograficznej do parametrów radiologicz-
nych jest oparta na zależności ustalonej empirycznie
na podstawie obrazów fantomowych.
Fantomy/urządzenia pomiarowe
W prowadzonych rutynowo testach dla systemów
TK w Zakładzie Radioterapii NX Hospital stosuje się
dwa fantomy:
––
fantom Wilke do weryfikacji systemu laserów
do pozycjonowania pacjenta oraz koincydencji
centralnej poprzecznej osi skanu z systemem
tych laserów,
dr inż.
Dominika
Oborska-
-Kumaszyńska
Ekspert
w dziedzinie
fizyki
i inżynierii
medycznej
Weryfikacja systemu
tomografii komputerowej
w radioterapii
Dominika Oborska-Kumaszyńska
Wolverhampton Royal Hospitals, New Cross Hospital, MPCE Department, Wolverhampton, United Kingdom,
e-mail:
Systemy tomografii komputerowej są najczęściej stosowanymi systemami ob-
razowania w planowaniu leczenia radioterapeutycznego (symulacja i obliczanie
rozkładu dawki – dane obrazowe dla systemów planowania leczenia). Korzyści
ze wspomagania planowania leczenia przez systemy tomograficzne dotyczą
trzech obszarów: (a) informacji o lokalizacji obszaru terapeutycznego (guz/loża
po guzie/ROI) i zdrowych tkanek, (b) możliwości planowania i kalkulacji rozkładu
dawki z uwzględnieniem heterogeniczności struktury ciała ludzkiego (wyzna-
czanie gęstości tkanek i odpowiednie obliczenia dawek), (c) zmienności kształtu
i topologii (rekonstrukcja geometryczna), (d) informacji o regresji guza. Skutecz-
ność wspomagania planowania leczenia przez systemy TK można jednak określić
tylko w systematycznych badaniach klinicznych, oceniających lepszą kontrolę
guza i zmniejszenie powikłań dla zdrowych tkanek, a takie badania dostarczą da-
nych dopiero po wielu latach. Niemniej
w ostatnich latach obserwuje się zmia-
ny w podejściu procesowym w zakresie
realizacji radioterapii z punktu widzenia
stosowanych technik, jak i przygotowa-
nia obszarów targetów i tych tkanek,
które wymagają możliwie najwyższej
ochrony przed promieniowaniem.
