IFM_201504 całość l - page 17

Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2015 vol. 4
radiologia
/
radiology
187
artykuł
/
article
Przyzwyczailiśmy się już do ciągłego postępu technicznego w dia-
gnostyce obrazowej. Jednak postęp kosztuje, stąd dostępność do
najnowszych technologii wiąże się z coraz wyższymi wydatkami.
Ekonomista Jeffrey Sachs, będący także konsultantem Sekretarza
Generalnego ONZ Ban Ki-Moona, przedstawił oficjalne stanowisko tej
organizacji w sprawie roli i dostępności diagnostyki rentgenowskiej
w obecnym świecie. Stwierdził, że „diagnostyka RTG jest głównym na-
rzędziem dla podstawowej służby zdrowia, szczególnie w przypadku
urazów oraz gruźlicy, czyli problemówmedycznych stanowiących zna-
czący udział w krajach rozwijających się”. Przy tym, według szacunków
ONZ, 2/3 ludności świata pozbawione jest możliwości takiej diagno-
styki. Podstawową przyczyną są koszty. Ceny aparatów RTG, nawet
tych najprostszych, są w dalszym ciągu zbyt wysokie, aby mogły być
ogólnie dostępne dla służby zdrowia w biedniejszych krajach naszego
globu. Inne przyczyny to niedostosowanie współczesnych aparatów
RTG do trudnych warunków klimatycznych, a także do niestabilno-
ści parametrów sieci elektrycznych (bardzo często jest to powodem
uszkodzenia lub zniszczenia aparatu), a wreszcie zbyt skomplikowana
budowa skazująca na konieczność stałej obsługi serwisowej. Biorąc
to wszystko pod uwagę, w Szwajcarii powołano specjalną grupę –
­EssentialTech – w skład której weszli naukowcy Politechniki w Lozan-
nie, Swiss ­Tropical and Public Health Institute, Lausanne ­University
Hospital oraz ­University Hospital of Yaoundé (CHUY) i University
­Research Center on Energy for Health Care (CURES) z Kamerunu.
Zadaniem grupy było skonstruowanie prototypu aparatu RTG, który
mógłby być używany w krajach rozwijających się. Przy opracowaniu
aparatu wzięło udział 35 osób, a cały projekt kosztował 3,4 mln Euro.
Bardzo istotny był udział inżynierów, techników RTG oraz radiologów
z Kamerunu, którzy testowali kolejne wersje urządzenia w najtrudniej-
szych warunkach, a ich opinia była kluczowa.
W wyniku czterech lat pracy powstał prototyp aparatu nazwany
GlobalDiagnostiX. Urządzenie jest bardzo odporne mechanicznie,
a także na wysoką temperaturę, dużą wilgotność oraz kurz. Pozy-
cjonowanie uniwersalnego ramienia jest wyłącznie mechaniczne.
Aparat cechuje niewielkie zużycie energii elektrycznej, a przy tym
skonstruowany jest w ten sposób, że jest odporny na niestabilność
parametrów zasilania. Może także pracować kilka godzin całkowi-
cie bez dostępu do zasilania. Co bardzo ważne, jest niezwykle łatwy
w obsłudze zarówno w zakresie wykonywania badań, jak i w usuwa-
niu usterek, chociaż założono, że powinny one występować bardzo
rzadko. Aby to uzyskać, zastosowano najprostsze, sprawdzone roz-
wiązania dające gwarancje odporności na eksploatacje trwające wie-
le lat przy niezbyt „delikatnej” obsłudze.
Po analizie i rozważeniu wszystkich za i przeciw zdecydowano, że
urządzenie powinno pracować w systemie bezpośredniej radiografii
cyfrowej, aby wyeliminować dodatkowe problemy i koszty związane
z uzyskaniem obrazów w formie błon lub wydruków. Panel obrazowy
składa się z dwunastu wymiennych elementów, opartych na tech-
nologii CMOS (
Complementary Metal-Oxide Semiconductor
), ogólnie
dostępnych w handlu. Zastosowano technologię cyfrowych układów
scalonych CMOS (datuje się od roku 1963), ponieważ są one relatyw-
nie proste i tanie w produkcji, umożliwiając uzyskanie bardzo dużych
gęstości upakowania tranzystorów na jednostce powierzchni płytki
krzemu (w nowoczesnych układach powierzchnia zajmowana przez je-
den tranzystor jest znaczniemniejsza od 1 µm²). Typowe układy CMOS
mogą pracować w zakresie od −55°C do +125°C. Znikomy jest także ich
pobór mocy. Zastosowanie technologii cyfrowej pozwala dodatkowo
na przesyłanie danych obrazowych w systemie teleradiologii, ale tak-
że na zdalną diagnostykę urządzenia. To wszystko udało się osiągnąć,
obniżając cenę do 10% wartości analogicznych aparatów rtg znajdu-
jących się obecnie na rynku. Dr Klaus Schoenenberger, kierownik pro-
jektu, jest optymistą i sądzi, że w ciągu roku uda się pokonać wszystkie
przeszkody i wprowadzić aparat do seryjnej produkcji. Uważa także,
że GlobalDiagnostiX powinien znaleźć nabywców nie tylko w najbied-
niejszych krajach świata, ale i w tych nieco bogatszych, jak Brazylia,
Chiny czy Indie, ale nawet w niektórych krajach Europy.
Nowa koncepcja aparatu RTG
dla krajów rozwijających się
Andrzej Urbanik
Katedra Radiologii, Collegium Medicum Uniwersytetu Jagiellońskiego, ul. Kopernika 19, 31-501 Kraków, tel. 12 424 77 61, e-mail:
Fot. 1
Aparat RTG GlobalDiagnostiX
1...,7,8,9,10,11,12,13,14,15,16 18,19,20,21,22,23,24,25,26,27,...68
Powered by FlippingBook