Page 19 - IFM_201306_vA 150 dpi
Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 6/2013 vol. 2
299
kontrola jakości
/
quality control
artykuł naukowy
/
scientific paper
Streszczenie
D
o testów urządzeń radiologicznych często sto-
sowane są fantomy – obiekty imitujące tkanki
pacjenta. Powinowactwo danego materiału do tkan-
ki dotyczy zwykle tylko pewnych wybranych cech,
np. w rentgenodiagnostyce i radioterapii fantomy
najczęściej naśladują tkanki pod względem osłabie-
nia promieniowania. Okazuje się jednak, że materiał,
który dla wiązek fotonowych stosowanych w radio-
terapii odpowiada wodzie, dla energii promieniowa-
nia stosowanych w rentgenodiagnostyce może osła-
biać promieniowanie znacznie mocniej lub słabiej niż
woda. W niektórych pomiarach ważne jest nie tylko
odpowiednie osłabienie pierwotnej wiązki promie-
niowania, ale natężenie promieniowania rozproszo-
nego wstecznie lub zmiana widma promieniowania
przechodzącego przez fantom. Istotna jest także
dokładność wykonania fantomu, czasem nawet róż-
nica rzędu nanometrów może prowadzić do zauwa-
żalnych rozbieżności wyników. Podejmując decyzję
o zastosowaniu danego fantomu, należy pamiętać
o tym, pod jakim względem i w jakim zakresie odpo-
wiada on tkance.
Słowa kluczowe:
fantomy, obrazowanie medyczne,
radioterapia
Abstract
T
ests of radiological devices are often carried out
with use of phantoms - objects that simulate
human tissue. The equivalence between material in
phantom and tissue is usually limited only to some
chosen features. In diagnostic radiology and ra-
diotherapy phantoms are usually equivalent to tissu-
es in terms of attenuation of radiation. However, it
turns out that material which is water-equivalent for
photon beams used in radiotherapy, can attenuate
x-rays used in diagnostic radiology much stronger or
muchweaker thanwater. In somemeasurements not
only attenuation is important, but also other effects,
such as the intensity of backscattered radiation, or
change of beam spectrum. Dimensional accuracy
of the phantom may also be important. In some
cases, even inaccuracies of nanometres may lead
to noticeable differences in the results. The limita-
tions of equivalence between phantoms and tissues
should be considered when deciding of phantom
application.
Key
words:
phantoms,
medical
imaging,
radiotherapy
Ograniczenia fantomów
stosowanych w testach
urządzeń radiologicznych
Limitations of phantoms applied
in tests of radiological apparatus
Witold Skrzyński
Zakład Fizyki Medycznej, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie w Warszawie,
ul. Roentgena 5, 02-781 Warszawa, tel./fax +4822 644 91 82, e-mail:
otrzymano / received:
20.11.2013
poprawiono / corrected:
06.12.2013
zaakceptowano / accepted:
11.12.2013
