Page 25 - IFM_201306_vA 150 dpi
Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 6/2013 vol. 2
305
radiologia
/
radiology
artykuł naukowy
/
scientific paper
Streszczenie
W
połowie lat pięćdziesiątych XIX wieku He-
inrich Geisler opracował sposób wtapiania
elektrod metalowych w szkło. Angielski fizyk William
Crookes zmodyfikował rurkę Geislera tak, aby można
było badać właściwości promieni katodowych. Na-
zwano ją rurką Crookesa.
Wilhelm Konrad Roentgen prowadząc intensyw-
ne badania nad promieniami katodowymi, 8 listopa-
da 1895 roku odkrył zupełnie nowe promieniowa-
nie, które przenikało przez ludzkie ciało.
Po tym odkryciu nastąpił gwałtowny rozwój
koncepcji konstrukcji lamp emitujących promienio-
wanie rentgenowskie. W 1913 roku, dzięki amery-
kańskiemu fizykowi, Williamowi Davidowi Coolid-
ge’owi, powstała lampa rentgenowska, która na
przestrzeni lat jest udoskonalana.
Słowa kluczowe:
historia radiologii, lampa
rentgenowska
Abstract
I
n the mid-fifties of XIX century Heinrich Geisler
developed a method of fusing metal electrodes
in a glass. A seemingly insignificant experiment has
led to a great discovery. Research carried out by
the English physicist William Crookes gained a lot
of publicity. He modified Geisler’s tube to explore
the nature of the cathode rays. It was called Crook-
es tube.
Wilhelm Konrad Roentgen – German physicist
who conducted research on cathode rays, 8
th
No-
vember, 1895 discovered new radiation that pene-
trated through the human body X-ray irradiation.
After this discovery, sudden development of
X-rays lamps was noticed. In 1913, American physi-
cist, William David Coolidge elaborated device ded-
icated to this radiation – X-ray tube, which has been
improved over the years, until now.
Key words:
history of radiology, x-ray tube
Historia rentgenodiagnostyki
History of roentgenodiagnostics
Andrzej Urbanik, Justyna Kozub
Katedra Radiologii Uniwersytetu Jagiellońskiego Collegium Medicum,
ul. Kopernika 19, 31-501 Kraków, tel. +48 12 424 77 61, fax +48 12 424 73 91, e-mail:
306
otrzymano / received:
18.09.2013
poprawiono / corrected:
15.10.2013
zaakceptowano / accepted:
03.11.2013
Wprowadzenie
WpołowielatpięćdziesiątychXIXwiekuHeinrichGe-
isler (1814-1879), szklarz uniwersytecki w Bonn, opra-
cował sposób wtapiania elektrod metalowych w szkło.
Osiągnięcie to – z pozoru mało znaczące – umożliwiło
realizację doświadczenia, które doprowadziło do wiel-
kiego odkrycia. W 1855 roku Geisler wynalazł także
nowy rodzaj pompy próżniowej, w której tłokiem był
słup rtęci. Wynalazek ten pozwolił uzyskiwać znacząco
niskie ciśnienie w rurkach szklanych [1].
Rurki Geislera z zatopionymi wewnątrz elektroda-
mi z platyny wypełnione były rozrzedzonymi gazami.
Pod wpływem wysokiego napięcia przyłożonego
do elektrod gaz emitował promieniowanie. Barwy
światła w rurce Geisslera zależały od gazu, który ją
wypełniał [2].
Rozgłos w tamtym czasie zdobyły badania prze-
prowadzone przez angielskiego fizyka Williama
Crookesa (1832-1919) [3]. Używał on zmodyfikowa-
nej rurki Geislera, którą nazwano rurką Crookesa
(Rys. 1).
Była to bańka szklana z dwiema elektrodami,
z której wypompowano powietrze. Pod wpływem
wysokiego napięcia następowało przyspieszenie
dodatnich jonów (obecne w pozostałej, niewielkiej
ilości gazu), które uderzały w katodę, wybijając
z niej elektrony. Te z kolei rozpędzano w kierunku
anody. Część z nich omijała ją, a trafiając w ścianę
szklanej bańki (za anodą) wywoływała efekt jej
