Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2016 vol. 5
47
BHP
/
OMS
artykuł naukowy
/
scientific paper
sześciominutowego nieprzerwanego nadawania (zgodnie ze
wspomnianą definicją limitów SAR).
Największe wartości SAR (10 g) ok. 27 W/kg stwierdzono dla
radiotelefonu pracującego w analogowym systemie konwencjo-
nalnym i zlokalizowanego w okolicy klatki piersiowej (Rys. 3). War-
tości uzyskane dla urządzeń cyfrowych systemu konwencjonalne-
go były 2-krotnie mniejsze od wartości otrzymanych dla urządzeń
analogowych. Wyniki badań wykazały występowanie od 3- do
25-krotnie mniejszych wartości SAR dla systemu trankingowego
w odniesieniu do systemu konwencjonalnego. W praktyce róż-
nice te mogą być większe ze względu na zastosowanie w radio-
telefonach systemu trankingowego (standard TETRA) układów
adaptacyjnej kontroli mocy dopasowujących emitowaną moc do
bieżących warunków eksploatacji urządzeń (tylko w skrajnie nie-
korzystnych warunkach emitują one maksymalną moc).
Profilaktyka skutków termicznych
oddziaływania promieniowania
elektromagnetycznego
Całkowita eliminacja narażenia na promieniowanie elektroma-
gnetyczne emitowane przez radiotelefony przenośne nie jest
możliwa ze względu na konieczność zlokalizowania takiego urzą-
dzenia blisko ciała użytkownika, można je jednak ograniczyć [1, 8].
Przeprowadzone badania wskazują, że zachowanie większej niż
5-10 cm odległości anteny od użytkownika lub innych osób znajdu-
jących się blisko radiotelefonu, zapewnia ograniczenie wartości
maksymalnego SAR (10 g) w tkankach głowy i tułowia poniżej limi-
tówprzedstawionych np. wDyrektywie 2013/35/UE [7]. Odległości
temożna zachować, gdy radiotelefon trzymany jest wdłoni wpew-
nej odległości od głowy (głośnik radiotelefonu umożliwia jego uży-
wanie bez konieczności trzymania go blisko głowy).
Jak już wspomniano, wartości współczynnika SAR uśredniane
są za okres 6 minut, a zatem skrócenie czasu nieprzerwanego
nadawania np. do 3 minut spowoduje zmniejszenie wartości SAR
(tzn. skutków termicznych w organizmie) o połowę – istotne jest
zatem wykonywanie jak najkrótszych połączeń głosowych.
Wartości SAR są liniowo zależne od emitowanej przez radiote-
lefon mocy, przykładowo użycie wspomnianego trybu L pięcio-
krotnie zmniejsza wartości SAR w stosunku do trybu H. Zatem
wykorzystując najmniejszą zapewnianiającą połączenie moc emi-
towaną przez radiotelefon, maksymalnie ogranicza się poziom
narażenia. W przypadku radiotelefonów pracujących w systemie
trankingowym standardu TETRA, wyposażonych w układy ada-
ptacyjnej kontroli mocy, odbywa się to automatycznie. W innych
przypadkach wymaga świadomego działania użytkownika.
Zastosowana w systemach cyfrowych technika TDMA powo-
duje, że w cyfrowym systemie konwencjonalnym uśredniona
w czasie emitowana moc jest ok. 2-krotnie, a w syste-
mie trankingowym ok. 4-krotnie mniejsza od maksy-
malnej emitowanej mocy. Wartości SAR (10 g) w głowie
i tułowiu są zatem odpowiednio ok. 2- i ok. 4-krotnie
mniejsze od wartości obliczonych przy tej samej mocy
dla systemu analogowego. Korzystanie zatem z syste-
mów cyfrowych jest korzystniejsze dla użytkowników.
Radiotelefony systemu trankingowego mogą być
wyposażane w różne rodzaje anten, głównie prętowe
i spiralne. W prezentowanych badaniach uzyskano na-
wet 2-krotnie mniejsze wartości SAR (10 g) w tkankach
głowy i tułowia przy antenach prętowych, zatem nale-
ży traktować je jako korzystniejsze dla użytkowników.
Podsumowanie
Przedstawione wyniki badań wskazują, że wartości
współczynnika SARbędącemiarą skutków termicznych
oddziaływania promieniowania elektromagnetycz-
nego o częstotliwościach emitowanych przez radio-
telefony przenośne, używane m.in. przez inżynierów
b)
Rys. 2
Rozkłady względnych wartości współczynnika SAR (10 g) w tułowiu użytkow-
nika radiotelefonu przenośnego, pracującego w systemie konwencjonalnym, zloka-
lizowanego z boku tułowia: a) fantom kobiety, b) fantom mężczyzny (zastosowano
jednakowe skale SAR – kolor czerwony oznacza największe wartości)
Źródło: Opracowanie własne.
a)
Rys. 3
Względne maksymalne wartości SAR (10 g) w tkankach głowy i tułowia określone w wir-
tualnych fantomach ciała kobiety (kropki) i mężczyzny (trójkąty) od radiotelefonów przenośnych
pracującychzmaksymalnąmocąwróżnychsystemachłączności iróżnej lokalizacjiwzględemcia-
ła (wąsy – niepewność prowadzonych symulacji numerycznych, wartość odniesienia – 10 W/kg –
limit z Dyrektywy 2013/35/UE)
Oznaczenia poszczególnych przypadków:
K lub T – system konwencjonalny lub trankingowy
A lub C – system analogowy lub cyfrowy
as lub ap – antena spiralna lub prętowa.
Źródło: Opracowanie własne.
