Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2016 vol. 5
radiologia
/
radiology
39
artykuł
/
article
Obrazowanie serca
metodą rezonansu magnetycznego
Magdalena Tuzimek, Karolina Dorniak, Edyta Szurowska
Zakład Radiologii, Uniwersyteckie Centrum Kliniczne wGdańsku, Dębinki 7, 80-952 Gdańsk, tel. +48 58 349 22 22, e-mail:
Wprowadzenie
W ostatnich latach obserwuje się ciągły wzrost zachorowalności
na choroby układu krążenia, które stanowią główną przyczynę
zgonów. Fakt ten wpływa na rozwój metod diagnostycznych.
Coraz częściej stosowaną techniką obrazowania jest rezonans
magnetyczny serca CMR (
Cardiovascular Magnetic Resonance
),
pozwalający na uzyskanie informacji dotyczących zarówno bu-
dowy, jak i funkcji mięśnia sercowego podczas jednego badania,
nie narażając przy tym pacjenta na szkodliwe działanie promie-
niowania jonizującego. Z drugiej strony CMR to metoda tech-
nicznie skomplikowana, wymagająca dużej wiedzy i doświadcze-
nia od osób przeprowadzających badanie, dlatego jest dostępna
tylko w wyspecjalizowanych placówkach. Osoba obsługująca
aparat musi wykazać się umiejętnością doboru odpowiednich
właściwości sekwencji, planowania przekrojów, eliminacji arte-
faktów związanych m.in. z czynnością serca, oddechem, prze-
pływem krwi. Musi dysponować rozległą wiedzą, aby móc na
bieżąco rozwiązać nietypowe problemy związane z akwizycją
obrazów nieustannie poruszającego się narządu, jakim jest ser-
ce. W pracy przedstawiono metodykę obrazowania serca za po-
mocą rezonansu magnetycznego oraz najczęstsze wskazania do
badania tą techniką.
Techniczne podstawy badania
Podczas badania wymagana jest obecność lekarza, fizyka me-
dycznego, technika elektroradiologii oraz pielęgniarki. Pacjent
leży w wygodnej pozycji na plecach. Warto pamiętać o swobod-
nymułożeniu ciała, umożliwiającymbadanemu pozostanie bez ru-
chu podczas całej procedury. Stosowana jest specjalna cewka de-
dykowana do badań serca, pozwalająca na równomierny pomiar
sygnału. Wykorzystuje się krótkie sekwencje sterowane akcją ser-
ca (TrueFISP, TurboFLASH, HASTE), która rejestrowana jest przez
elektrody umieszczone na klatce piersiowej pacjenta. Ważne jest,
aby dostosować obrazowanie do pomiaru EKG tak, by każdy od-
czyt był zsynchronizowany z załamkiem R elektrokardiogramu.
Dostępne są dwa rodzaje bramkowania EKG: prospektywne,
podczas którego odczyt następuje w ustalonym, regularnym od-
stępie od załamka R oraz retrospektywne, w którym akwizycja
odbywa się podczas całego cyklu pracy narządu. Wskazane jest
posługiwanie się podstawowymi przekrojami stosowanymi rów-
nież w badaniu echokardiograficznym, co umożliwia ewentualne
porównywanie wyników tych badań. Należą do nich m.in. prze-
kroje w osi długiej komór: czterojamowy, dwujamowy, trójjamo-
wy, seria warstw w osi krótkiej, przekrój drogi odpływu z lewej
komory (LVOT) oraz drogi odpływu z prawej komory (RVOT). Pro-
tokół oceny mięśnia sercowego obejmuje 4 etapy, modyfikowane
w zależności od podejrzenia czy wykrytej choroby.
•
Etap 1 – obejmuje wstępne lokalizujące skany w płaszczy-
znach czołowej, strzałkowej oraz poprzecznej. Operator
korzysta z szybkich sekwencji pojedynczych strzałów akwi-
zycji (
single shot
). Obrazy służą do prawidłowego ułożenia
pacjenta, sprawdzenia cewki, a także umiejscowienia mię-
śnia sercowego na środku pola badanego.
•
Etap 2 – część o słabszej rozdzielczości obrazu, szerokim
zakresie pomiędzy otworem górnym klatki piersiowej a po-
ziomem przepony. Obowiązkowo wykonywany przekrój
poprzeczny w czasie jednego cyklu pracy serca. Wskazane
korzystanie z technik morfologicznych FSE (
Fast Spin Echo
).
•
Etap 3 – szczegółowa ocena w przekrojach podstawowych,
wybieranych odpowiednio do wskazania, w sekwencjach
CINE GE (
Gradient Echo
) oraz SE (
Spin Echo
).
•
Etap 4 – uzupełniające, celowane obrazy, w dodatkowych
sekwencjach (głównie z impulsami saturacyjnymi z wybra-
nych tkanek).
Przeciwwskazania do badania
i bezpieczeństwo
Rezonans magnetyczny jest techniką bezpieczną, pod warun-
kiem przestrzegania przeciwwskazań i warunków bezpieczeń-
stwa w pracowni. Przeciwwskazania do badania związane są
z polem magnetycznym obecnym w pomieszczeniu skanera.
