Page 9 - IFM 2 2013 - calosc - www
Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2013 vol. 2
artykuł
/
article
radiologia
/
radiology
57
Mammografia
– kontrola jakości „punktowa” czy długoterminowa?
Andrzej Trybusz¹, Grażyna Grobelna¹, Piotr Jankowski¹, Monika Jędrzejewska², Bartosz Węckowski²
1
Wojewódzka Stacja Sanitarno-Epidemiologiczna w Poznaniu, ul. Noskowskiego 23, 61-705 Poznań,
tel. +47 61 854 48 02, e-mail:
2
Wielkopolskie Centrum Onkologii, ul. Garbary 15, 61-866 Poznań
Obecnie kontrola jakości skupia się na sprawdzeniu parametrów wyszczególnio-
nych w załączniku nr 6 do Rozporządzenia Ministra Zdrowia z 18.02.2011 r. [1] inter-
pretowanych jako parametry niezależne, wzajemnie niepowiązane. Równie ważna
jak bieżąca sprawność jest kontrola stałości tak zwanej długotrwałej. W obecnej
sytuacji, gdy w ramach akredytacji wprowadzono obowiązek porównań międzyla-
boratoryjnych, jest ona możliwa nawet w przypadku przeprowadzania sprawno-
ści technicznej aparatury rentgenowskiej każdorazowo przez inne laboratorium
badawcze. Dla celów porównawczych
przedstawiono wyniki sprawności tech-
nicznej mammografu z okresu trzech
kolejnych testów specjalistycznych. Na
potrzeby opisu pominięto nazwy aparatu
oraz użytych błonmammograficznych.
Cel
W pracy zbadano celowość przeprowadzania
kontroli długookresowej, w kontekście informa-
cji dostarczonej użytkownikowi odnośnie speł-
niania kryteriów technicznych i „zużywalności”
aparatu na przestrzeni lat oraz wymogów wła-
ściwej ochrony radiologicznej pacjentek zgłasza-
jących się do badania mammograficznego.
Materiał i metoda
Sprawdzanie technicznej poprawności działania
mammografu dokonano w oparciu o bieżące zale-
cenia prawne, krajowe [2] i międzynarodowe [3, 4].
Pod pojęciem standardowa ekspozycja rozumiano
ekspozycję wykonaną z zastosowaniem systemu
AEC dla fantomu 4,5 cm PMMA w trybie półauto-
matycznym przy napięciu 28 kV (przed ekspozycją
ustawia się wysokie napięcie, natomiast obciąże-
nie prądowo-czasowe zależy od sygnału sterują-
cego systemu AEC), a dawkę wejściową zgodnie
z Rekomendacjami Europejskimi dla diagnostyki
przesiewowej raka piersi zmierzono na wysokości
8 mm ponad teoretyczną powierzchnią wejściową
samego fantomu 4,5 cm PMMA.
W testach wykonanych po instalacji nowe-
go aparatu obrazy uzyskiwano na błonach RTG
„typ I”. Obróbka fotochemiczna błon odbywała
się w temperaturze wywoływaczej wynoszącej
33,2°C. Temperatura umożliwiła uzyskanie na-
stępujących parametrów densytometrycznych:
D
min
= 0,20 OD (
Optical Density
), S = 1,48 OD (pole
sensytometryczne nr 11) i g = 3,47 OD (pola
sensytometryczne nr 9 i 12). Uzyskana średnia
dawka wejściowa z 5 pomiarów przy standardo-
wej ekspozycji wynosiła 10,680 ± 0,152 mGy, co
odpowiadało średniej dawce gruczołowej MGD
(
Mean Glandular Dose
) 1,832 ± 0,026 mGy oraz
gęstości optycznej zmierzonej w punkcie refe-
rencyjnym – 1,66 ± 0,04 OD. Wartość i powta-
rzalność mierzonego wysokiego napięcia PPV
(
Practical Peak Voltage
) wynosiła 28,0 ± 0,0 kV.
Stabilność doboru wartości obciążenia prądo-
wo-czasowego dla 5 pomiarów z użyciem kasety
testowej wynosiła 84,2 ± 1,2 mAs.
Ponowne testy specjalistyczne wykonane po
roku od instalacji mammografu wykazały wzrost
dawki wejściowej o 19,4% w stosunku do pomia-
rów wykonanych po instalacji aparatu; wynosiły
