Page 42 - IFM_201304

vol. 2 4/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny

202

neurologia

\

neurology

artykuł naukowy

\

scientific paper

wywołuje objawy kliniczne rozpoczynające napad padaczkowy;

obszaru deficytu funkcjonalnego; obszaru kory mózgowej funk-

cjonalnie nieczynnej – jej drażnienie nie powoduje objawów

klinicznych. Poszczególne metody diagnostyczne obrazują po-

łożenie wybranych składowych tak rozumianego obszaru pa-

daczkowego. Badania przepływu krwi w mózgu metodą SPECT

i zużycia glukozy metodą PET przedstawiają przede wszystkim

obszar deficytu funkcjonalnego. Klasyczne badania TK czy MRI

obrazują miejsce uszkodzenia epileptogennego (guz, inne). Ba-

danie EEG-fMRI pozwala na lokalizację przede wszystkim strefy

podrażnienia – podobnie jak badanie przepływu krwi w mózgu

(SPECT) wykonane w fazie napadowej (

ictal

). Lokalizacja tego

obszaru jest szczególnie przydatna w planowaniu operacji. Ba-

danie EEG-fMRI u części chorych pozwala na rezygnację z inwa-

zyjnych technik diagnostycznych polegających na implantacji

elektrod w obręb określonych struktur mózgu. Implantacje te

wiążą się z ryzykiem powikłań, przede wszystkim zakażeń. Na-

leży pamiętać, że liczba implantowanych elektrod jest ograni-

czona oraz że obejmują one ograniczony obszar mózgowia. Od-

powiednie wykorzystanie tej metody wymaga wcześniejszego

określenia ogniska.

Fot. 1

Przygotowywanie do badania – zakładanie elektrod

Zastosowanie techniki EEG-MRI w diagnostyce chorych na pa-

daczkę opiera się na obserwacji miejscowego wzrostu przepły-

wu krwi wywołanego wyładowaniami padaczkowymi. Wzrost

przepływu jest obserwowany nawet wówczas, gdy występują

pojedyncze iglice w zapisie EEG, niewywołujące klinicznych

objawów napadu (drgawek). Protokół polega zatem na stałej

obserwacji czynności EEG i jeśli zostanie zidentyfikowana iglica

– na uruchomieniu sekwencji BOLD. Badanie fMRI należy rozpo-

cząć 4-5 sekund po wystąpieniu iglicy. Kilkusekundowa zwłoka

wynika z opóźnienia reakcji naczyniowej w stosunku do reakcji

elektrofizjologicznej. Odpowiedź naczyniowa trwa kilka sekund

– wystarcza to jednak do jej lokalizacji w badaniu fMRI. Znacz-

nym ograniczeniem tej techniki jest konieczność wielokrotnej

obserwacji niektórych chorych (u 40% pacjentów w trakcie ob-

serwacji nie obserwuje się napadów); warunkiem jest przepro-

wadzenie badania w trakcie naturalnych wyładowań padaczko-

wych subklinicznych.

Technika EEG-fMRI jest stosowana obecnie jako metoda dia-

gnostyczna. Interpretacja wyników wymaga jednak rozwiązania

szeregu problemów. Jednym z nich jest określenie, przy jakich

wartościach BOLD sygnał jest istotny i związany z odpowiedzią

Fot. 3

Zapis EEG-fMRI u chorego na padaczkę. Strzałka przedstawia ognisko zwięk-

szonego sygnału BOLD odpowiadającego czasowo wyładowaniom iglicowym w ba-

daniu EEG (prawdopodobnie pierwsze w Polsce badanie EEG-fMRI – 2009 rok, Wo-

jewódzki Szpital Bródnowski)

Fot. 2

Pacjent przygotowany do badania

Page 42 - IFM_201304_vB 150 dpi