Page 27 - IFM_201305

Inżynier i Fizyk Medyczny 5/2013 vol. 2

radiologia

/

radiology

255

artykuł

/

article

Zagadnienia zarządzania ryzykiem w tym obszarze,

w przypadku wątpliwości diagnostycznych, pociągają za

sobą konieczność powtórzenia badań w celu uzyskania wła-

ściwej oceny patologii lub wykonania badań dodatkowych/

uzupełniających.

Podstawą uzyskania fałszywo-negatywnych i fałszywo-

-pozytywnych wyników badań radiograficznych może być

zła jakość badania. Zarządzanie jednostką ochrony zdrowia

i zakładu radiologii ma na celu zapewnienie odpowiednich

warunków wykonania badań/zabiegów i opisywania wyni-

ków, a także odpowiednio wykwalifikowanego personelu

radiologicznego posiadającego właściwą praktykę i kom-

petencje. Również w jednostce powinien być zatrudniony

wystarczający personel. Jeżeli jest on nieodpowiednio szko-

lony lub obciążony zbyt dużą ilością zadań, wówczas praw-

dopodobieństwo złej jakości badań i/lub ich interpretacji

jest większe. Dotyczy to następujących obszarów:

––

niewłaściwa ekspozycja,

––

niewłaściwa kolimacja obszaru błony rtg/detektora,

––

nieprawidłowości znajdujące się poza obszarem pierwot-

nego badania,

––

niewłaściwe warunki wizualnej oceny obrazu,

––

niewłaściwy wybór typu i modalności obrazu,

––

niewłaściwy protokół badania,

––

niewłaściwa technika obrazowania.

Ważne jest również to, aby lekarz radiolog nie wyko-

nywał diagnostyki/interpretacji obrazów dla złej jakości

badań, chyba że jest to konieczne i ryzyko takiej sytuacji

zostało oszacowane. Właściwa ocena ryzyka powinna być

także wykonana w celu jednoznacznego określenia przy-

czyny tej złej jakości badań i analizy możliwości poprawy,

gdzie jest to możliwe.

Podstawą uzyskania fałszywo-negatywnych i fałszywo-

-pozytywnych wyników jest brak/zaniechanie konsultacji

poprzednich badań radiologicznych i interpretacji wyników

ze względu na:

––

zagubienie lub zniszczenie poprzednich obrazów,

––

zbyt duże obciążenie personelu radiologicznego i brak

czasu na odniesienie się do poprzednich obrazów,

––

niewystarczająca/niedostateczna asysta administracyjna

do szukania poprzednich obrazów i nieodpowiednie cy-

frowe odzyskiwanie obrazu,

––

konieczność pilnej diagnozy i wydania wyniku przed od-

zyskaniem poprzednich obrazów – poprzednie badania

mogą nie obrazować zmian patologicznych, co może wy-

nikać np. ze stosowania urządzenia starej generacji, czę-

sto przy gorszych charakterystykach technicznych,

––

informacja kliniczna – zmiany patologiczne mogą być po-

minięte w ocenie ze względu na źle ukierunkowane ba-

dania pogłębione/uzupełniające, ustalone na podstawie

niewłaściwych lub niekompletnych danych klinicznych.

Błędy w diagnostyce również mogą wynikać z obec-

ności zmiany poza obszarem pierwotnego badania lub

z używanego protokołu obrazowania np. w CT/MRI, lub

gdy adekwatne dla danego wskazania klinicznego bada-

nie jest w rzeczywistości optymalne dla innego rodzaju

patologii,

––

wielokrotne zmiany patologiczne – zmiany patologiczne

mogą być pominięte w warunkach, gdzie radiolog rozpo-

znaje jedną nieprawidłowość, ale nie dostrzeże drugiej

zmiany patologicznej,

––

złe warunki podglądu obrazu – złe warunki oceny wizual-

nej obrazu mogą prowadzić do błędów, szczególnie dla

obrazów rtg klatki piersiowej. W zakładzie diagnostyki

obrazowej powinny być zapewnione negatoskopy lub

urządzenia do prezentacji obrazu cyfrowego o właści-

wych parametrach i że otaczające oświetlenie jest odpo-

wiednie dla optymalnych warunków oceny,

––

powtarzające się przerwy – powtarzające się zakłócenia

i przerwy mogą powodować utratę koncentracji i przy-

czyniać się do powstania błędów diagnostycznych. Aby

temu zapobiec, należy zapewnić odpowiednią liczbę ra-

diologów tak, aby opisy odbywały się zgodnie z zaplano-

wanym i nieobciążającym personelu sposobem,

––

zmęczenie – jest przywołane w literaturze jako poten-

cjalne źródło fałszywo-negatywnych badań. Wynik prze-

pracowania był wymieniany jako czynnik determinujący

radiologiczną dokładność i potencjalne medyczno-prawne

implikacje. Ostatecznie zarząd jednostki i radiolodzy mu-

szą ocenić poziom ryzyka w każdym obszarze, który może

dawać rezultaty od przepracowania, zmęczenia i choroby.

Szkolenia

Diagnostyczne i terapeutyczne procedury medyczne, realizowa-

ne przy udziale promieniowania jonizującego, stają się coraz bar-

dziej złożone, zarównowzakresiewykonywanych rodzajówbadań

i technik leczniczych, jak i stosowanych technologii. Zapewnienie

specjalistycznych szkoleń personelu stanowi zatem podstawę

do tego, aby pracownicy realizujący procedury nie wykonywali

pracy poza zakresem wymaganych kompetencji. Z punktu oceny

ryzyka ważne jest to, że profesjonaliści świadczący jakąkolwiek

część usługi diagnostycznej lub terapeutycznej są właściwie prze-

szkoleni. Opracowanie właściwego schematu szkoleń stanowi

zatem integralną część ciągłego profesjonalnego rozwoju. Każdy

z członków zespołu powinien mieć własny program rozwoju za-

wodowego, odpowiedni do stawianych przed nim wymagań.

Analiza ryzyka

Analiza ryzyka wymaga rozważenia źródła ryzyka, konsekwencji

i prawdopodobieństwa pojawienia się zdarzeń niepożądanych

lub powodujących je czynników. Jest to potrzebne do oszaco-

wania i kontroli tego ryzyka. Wiąże się to również z identyfikacją

procesu kontroli i oszacowania ryzyka oraz ich skuteczności i uzy-

skanego poziomu jego kontroli (zabezpieczone, pozostałości lub

Page 27 - IFM_201305_vA 150 dpi