Inżynier i Fizyk Medyczny 1/2016 vol. 5
13
artykuł
/
article
medycyna nuklearna
/
nuclear medicine
Wprowadzenie
Jednym z podstawowych wskazań do leczenia z za-
stosowaniem radiofarmaceutyków jest rak tarczycy.
Jego zastosowanie wiąże się ze zdolnością tyreocy-
tów i komórek nowotworowych tarczycy do ak-
tywnego wychwytu jodków. Innym wskazaniem do
leczenia z zastosowaniem radiofarmaceutyków jest
leczenie guzów neuroendokrynnych (NEN). Nowo-
twory z tej grupy charakteryzują się znacznie zwięk-
szoną ekspresją receptorów dla somatostatyny.
Najczęściej w terapii chorób nowotworowych
stosowane jest promieniowanie beta. Zasięg pro-
mieniowania beta i jego energia są bardzo zróżni-
cowane i w zależności od wielkości guza oraz jego
charakteru stosuje się różne radioizotopy.
Do zalet promieniowania beta należy ograniczo-
ny do milimetrów zasięg, co umożliwia leczenie na-
wet większych ognisk chorobowych, oraz korzystne
właściwości chemiczne radioizotopów, pozwalające
na stosunkowo łatwe ich przyłączanie do różnych
cząsteczek chemicznych. Do wad promieniowania
beta zalicza się możliwość oddziaływania również
na prawidłowe komórki oraz głównie jednoniciowe
uszkodzenie DNA – uszkodzenia tego typu mogą
być naprawiane przez mechanizmy komórkowe.
Odpowiedzią na te ograniczenia okazało się zasto-
sowanie emiterów promieniowania alfa.
Emitery promieniowania alfa charakteryzują
się wyższą energią promieniowania (ponad 10 tys.
większą od promieniowania beta) i krótszym zasię-
giem (poniżej 1 mm) niż promieniowanie beta. Jego
działanie na komórki nowotworowe jest też bardziej
skuteczne – powoduje ono głównie uszkodzenie
dwuniciowe DNA. Promieniowanie powoduje mar-
twicę lub prowadzi do zjawiska apoptozy. Jeśli na-
wet komórka nie zostanie zniszczona bezpośrednio
po działaniu promieniowania, obserwuje się tzw.
śmierć mitotyczną – martwicy ulegają komórki po-
tomne w trakcie podziału komórkowego.
Dodatkowymargumentemwskazującymna prze-
wagę emiterów alfa- nad beta-emiterami jest ich
znacznie większe bezpieczeństwo radiologiczne.
Leczenie nie wymaga tak kosztownych inwestycji
w celu zapewnienia warunków ochrony radiologicz-
nej, jakie są ponoszone w przypadku stosowania in-
nych emiterów promieniowania jonizującego.
W naszej klinice, w ramach badania klinicznego,
stosujemy emitery alfa u chorych na glejaki. Obec-
nie terapią objętych jest 25 pacjentów, u których
rozpoznano wznowę guza, po uprzednim leczeniu
operacyjnym, radio- i chemioterapii; u każdego
chorego stwierdzono w badaniu histologicznym III
lub IV stopnień złośliwości guza według skali WHO
(
World Health Organization
). Średni czas przeżycia
w tej grupie chorych – według piśmiennictwa –
wynosi 3-6 miesięcy. Metoda polega na podaniu
do loży pooperacyjnej znakowanej Bizmutem-213
(
213
Bi) Substancji P.
Zaletą miejscowego podawania radiofarmaceu-
tyku jest niemal całkowite wyeliminowanie działa-
nia leku na inne narządy oraz ominięcie efektu ba-
riery krew – mózg.
Wopisywanej metodzie wykorzystuje się promie-
niowanie alfa i beta emitowane w wyniku kolejnych
przemian izotopu
213
Bi.
213
Bi lokuje się w tzw. uranowym (
233
U) szeregu
promieniotwórczym.
Mikrodozymetria w leczeniu
guzów mózgu
Piotr Czwarnowski, Radosław Kuliński, Leszek Królicki
Zakład Medycyny Nuklearnej, Warszawski Uniwersytet Medyczny, ul. Banacha 1a, 02-097 Warszawa, tel. +48 22 599 22 70, e-mail:
