vol. 5 1/2016 Inżynier i Fizyk Medyczny
32
radioterapia
\
radiotherapy
artykuł naukowy
\
scientific paper
wartość HVL w funkcji mmCu. Współczynniki kalibracyjne (
Nk
)
dla układu elektrometru i komory jonizacyjnej wykazują za-
leżność od energii promieniowania jonizującego. W celu wy-
znaczenia
Nk
należało najpierw wyznaczyć energię dla Ir-192
wyrażoną wartością
HVL
(mmCu). Idea wynikała z tak przyjętej
metodologii wyznaczenia współczynnika
Nk
przez
NPL
i wyrażo-
nego w świadectwie kalibracji dla komory „
secondary standard
”
w funkcji energii, wyrażonej przez HVL (mmCu i mmAl) (Rys. 2).
„wyprowadzane” do pozycji pomiarowej przy użyciu prostego
katetera metalowego. Płytki miedziane były umieszczone w od-
ległości większej niż 30 cm od komory pomiarowej, aby uniknąć
składowych rozproszeniowych, pochodzących od płytek i re-
jestrowanych przez elektrometr. Wyznaczona dla źródła Ir-192
wartość HVL wynosiła 9,01 mmCu.
Tabela 1
Tabele wynikowe dla pomiaru HVL
Rys. 2
Współczynnik Nk wyrażony w funkcji mmCu (świadectwo kalibracji NPL dla
elektrometru „secondary standard”)
Źródło: Certificate of Calibration of an Ionisation Chamber in Therms of Air Kerma,
NPL, Ref 2009100131-8.
Aby wyznaczyć współczynnik kalibracyjny dla układu elek-
trometrów i komór jonizacyjnych, wykonano pomiar
HVL
jako
wskaźnika energii promieniowania.
Fot. 3
Układ pomiarowy – pomiar HVL
Źródło: Opracowanie własne.
Pomiary wykonano w warunkach „wąskiej wiązki”. Aby uzy-
skać warunki do ich symulacji, zastosowano diafragmy wy-
konane z osłon ze stopu Wooda. Źródło radioaktywne było
Cu [mm]
av
0
74,3125
4,09
53,36
4,59
51,95
5,04
50,29
6,04
46,555
7,68
41,16
8,73
38
9,73
35,435
Cu [mm]
av
0
100
4,09
71,80488
4,59
69,90749
5,04
67,67368
6,04
62,6476
7,68
55,38772
8,73
51,13541
9,73
47,68377
9,012151 50
Źródło: Opracowanie własne.
y = 9,1542x
0,0054
R² = 0,9803
9
9,05
9,1
9,15
9,2
9,25
0
1
2
3
4
5
Nk=f(HVL)
[mmCu]
Nk
Rys. 3
Wykres zależności Nk = f (HVL (mmCu))
Źródło: Opracowanie własne.
Wyznaczony z wykresu współczynnik
Nk
wyniósł 9,26
[Gy/C*10
7
] (Rys. 3) dla zestawu „
secondary standard
”. Przyjęta
metodologia wyznaczenia współczynnika Nk dla źródła Ir-192,
wykorzystująca pomiar HVL i dane kalibracyjne dla energii kV ze
świadectwa kalibracji dla zestawu „
secondary standard
”, pozwo-
liła na wyznaczenie współczynników krosowych dla pozostałych
elektrometrów i wyznaczenia aktywności źródła z pomiarów.
Uzyskany tą metodą wynik był różny od wartości aktywności
z certyfikatu źródła o 1,1% dla wyznaczonego współczynnika
Nk
dla zestawu Farmer (Tabela 2).
Te same pomiary, wykonane do wyznaczenia aktywności źró-
dła Ir-192, zostały użyte do obliczenia tej aktywności przy uży-
ciu poniższych formuł. Ich zastosowanie wymaga wyznaczenia
współczynników korekcyjnych na rozproszenie, filtr elektrono-
wy dla metalowego katetera, współczynnik pochłaniania dla
metalowego katetera i współczynnik gradientowy dawki.
X = M * Kpt * Γ * Fr,
gdzie:
X – ekspozycja
M – wartość odczytu na elektrometrze
Kpt – korekta na warunki ciśnieniowe i temperaturowe
