vol. 2 3/2013 Inżynier i Fizyk Medyczny
156
artykuł
\
article
blok operacyjny
\
operating theatre
Zaleca się, aby wszystkie powłoki ścienne, podłogowe i
sufi-
towe były bezspoinowe, szczelne, zmywalne i odporne na środki
dezynfekcyjne, najlepiej w wersji bakteriostycznej. W nowocze-
snych rozwiązaniach preferuje się sale bez okien. Ułatwia to
utrzymanie zadanych parametrów powietrza oraz nie koliduje
z odczytami na ekranach aparaturowych.
Pozostałe elementy wyposażenia – drzwi, okna podawcze,
powłoki ścienne optymalnie powinny być wykonane ze stali nie-
rdzewnej lub innych typów powłok bezspoinowych, jak CORIAN
czy VESCOM.
Nowością na rynku jest obecnie powłoka ze szkła bakteriosta-
tycznego.
Projektując blok operacyjny, należy także uwzględnić możli-
wość zakupu przez inwestora urządzenia do dezynfekcji np. nad-
tlenkiem wodoru.
Osobne zagadnienie stanowi modernizacja bloku operacyjne-
go, która wiąże się z
koniecznością ingerencji w
istniejący układ
konstrukcyjno-instalacyjny. Najlepszym, choć jednocześnie naj-
droższym, rozwiązaniem jest budowa, dobudowa lub nadbudowa
całego działu lub jego integralnej części (np. samych sal opera-
cyjnych) w
systemie modułowym, czyli dostarczenie na budowę
gotowych, całkowicie wykończonych i
częściowo wyposażonych
elementów budynku zestawianych w całość na placu budowy.
Instalacja wentylacji i klimatyzacji
Głównymi źródłami zanieczyszczeń w sali operacyjnej są ludzie –
pacjent i personel bloku, co z
założenia utrudnia eliminację tych
zanieczyszczeń. Jedynie około 25% infekcji powstałych w bloku
operacyjnym pochodzi ze skażonego powietrza.
Personel stosuje dość restrykcyjne przepisy dotyczące odzieży
sterylnej, masek, kaloszy itp., lecz nie likwiduje to całkowicie ich
oddziaływania na środowisko sali. Również pacjent, choć zwykle
przykryty sterylną tkaniną, wydycha powietrze wraz ze środkiem
anestetycznym; skażenie emituje samo pole operacyjne. W
tej sy-
tuacji najbardziej skutecznym środkiem ograniczenia powstałych
skażeń jest nawiewanie czystego powietrza w
rejon pola opera-
cyjnego i usuwanie z
sali powietrza zanieczyszczonego.
Obecne przepisy Ministra Zdrowia narzucają konieczność
projektowania wentylacji nawiewno-wywiewnej i
klimatyzacji,
które zapewniają parametry jakości powietrza dostosowane
do konkretnej funkcji tych pomieszczeń, lecz ich nie precyzują.
O
przyjęciu odpowiednich parametrów powietrza przy projek-
towaniu nowego bloku operacyjnego lub modernizacji starego
decyduje zwykle projektant technologii medycznej, który okre-
śla klasy czystości powietrza i filtra zastosowanego w danym po-
mieszczeniu w
zależności od rodzaju zabiegów wykonywanych
w
danej sali operacyjnej. Na podstawie tych danych projektant
wentylacji i
klimatyzacji wylicza n-krotność wymian powietrza
i przyjmuje odpowiedni system wentylacji.
Przepisy dotyczą dwóch rodzajów sal operacyjnych: aseptycz-
nych i
sterylnych (wysokoaseptycznych). Zgodnie z
europejską
normą stosuje się dwa rodzaje filtrów na kanałach nawiewnych
klimatyzacji: H12 i H14-U17.
W wypadku szpitali specjalistycznych do potrzeb danej spe-
cjalności dostosowuje się, poza normami czystości powietrza,
także parametry projektowe, a
więc konkretny układ funkcjo-
nalny bloku, uwzględniający większą lub mniejszą powierzchnię
sali operacyjnej, jej bezpośrednie zaplecze, np. magazyn sprzętu
tuż przy sali operacyjnej ortopedycznej lub zmianę w usytuowa-
niu sali wybudzeń – inaczej rozwiązaną w kardiochirurgii, inaczej
w ginekologii. Istnieje także grupa sal operacyjno-zabiegowych,
gdzie z
różnych względów wykonuje się zabiegi w
znieczuleniu
ogólnym (stomatologia dzieci, sale resuscytacyjno-zabiegowe
lub sala bronchoskopii), ale wymogi dotyczące klasy czystości są
w nich niższe ze względu na mniejszą inwazyjność zabiegu i krót-
szy czas jego trwania.
W salach operacyjnych najczęściej stosuje się system z wypo-
rową strefą centralną (tzw. strop laminarny wyposażony w filtry
absolutne), umieszczony bezpośrednio nad polem operacyjnym,
co umożliwia napływ czystego powietrza bezpośrednio na pole
operacyjne. Nad nim tworzy się lekkie nadciśnienie, co „wypy-
cha” skażone powietrze w dół, do przestrzeni nad podłogą, skąd
jest odciągane przez instalację wyciągową na zewnątrz. Dzięki
temu systemowi nie ma praktycznie możliwości skażenia powie-
trzem z
sali znajdującym się poza nawiewem laminarnym.
Najskuteczniejszym sposobem ograniczenia wpływu powietrza
z
sąsiednich pomieszczeń jest zastosowanie nadciśnienia powie-
trza w
sali operacyjnej. Powietrze jest wywiewane do pomiesz-
czeń sąsiednich – pomimo otwartych drzwi – uniemożliwiając
Źródło: EDAN
Źródło: EDAN
1...,34,35,36,37,38,39,40,41,42,43 45,46,47,48,49,50,51,52