Inżynier i Fizyk Medyczny 5/2015 vol. 4
279
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
Streszczenie
W
artykule omówiono nowe fakty w dziedzi-
nie pomiarów dozymetrycznych małych pól.
Szczególny nacisk położono na problem perturbacji
sygnału w przypadku detektorów półprzewodniko-
wych. Sformułowano też sugestie dotyczące opty-
malnej, w chwili obecnej, metody pomiaru wydajności
małych pól fotonowych.
Słowa kluczowe:
małe pola, dozymetria, diody
Abstract
T
he present work provides information on signal
perturbation in the case of silicon diodes. Some
suggestions are given concerning the optimal meth-
ods of output factor measurements for small photon
beams.
Key words:
small fields, dosimetry, diodes
Dozymetria małych pól fotonowych
– suplement
Small photon fields dosimetry - supplement
Ryszard Dąbrowski
Zakład Fizyki Medycznej, Centrum Onkologii – Instytut im. Marii Skłodowskiej-Curie, ul. W.K. Roentgena 5, 02-781 Warszawa,
tel. +48 22 570 91 51, e-mail:
Od chwili ukazania się na łamach Inżyniera i Fizyka
Medycznego artykułu omawiającego problemy do-
zymetrii małych pól fotonowych w 2012 roku, na-
sza wiedza na temat perturbacji podczas pomiarów
w obszarze nierównowagi elektronowej w istotny
sposób się poszerzyła [1]. Dysponujemy także no-
wymi, wartościowymi symulacjami Monte Carlo
analizującymi niezbędne czynniki korekcyjne, jakie
należy stosować do pomiarówmałych pól detektora-
mi półprzewodnikowymi. To sprawia, że odpowiedź
na pytanie:
W jaki sposób najlepiej wyznaczać wydaj-
ności małych pól fotonowych?
istotnie zmieniła się od
tamtego czasu. Chęć uaktualnienia odpowiedzi na to
pytanie stanowi pierwszy przyczynek do publikacji.
Zaburzenia sygnału podczas
pomiarów detektorami
półprzewodnikowymi
Analizując zaburzenia sygnału detektora, jakie
mają miejsce podczas pomiaru wydajności małych
pól, stwierdzamy występowanie trzech zjawisk.
Pierwszym i najbardziej oczywistym jest uśrednie-
nie mierzonego sygnału po objętości detektora.
Powoduje to zaniżenie wartości wyznaczanej dawki
i wymaga użycia czynnika korekcyjnego większego
od jedności. Wymiary poprzeczne detektorów pół-
przewodnikowych zwykle nie przekraczają 2 mm.
Wyjątek stanowi detektor diamentowy, zawierający
naturalnie hodowany kryształ diamentu, którego
średnica przekracza z reguły 3 mm. Już jednak na-
wet dwumilimetrowa średnica detektora powoduje
istotne obniżenie sygnału podczas pomiaru pola
o wielkości 1 cm, co musi być uwzględnione przy
wyznaczaniu czynnika korekcyjnego dla takiego
detektora.
Drugie zaburzenie nieodłącznie związane z po-
miarami detektorami półprzewodnikowymi wy-
nika z dobrze znanego zjawiska zależności czu-
łości od jakości wiązki (widma promieniowania).
Obecność atomów o wyższej liczbie atomowej
w objętości czynnej detektora (przede wszyst-
kim atomy krzemu) powoduje, że przy malejącej
energii wiązki wzrasta przekrój czynny na zjawisko
280
otrzymano / received:
06.10.2015
poprawiono / corrected:
22.10.2015
zaakceptowano / accepted:
27.10.2015
