vol. 3 6/2014 Inżynier i Fizyk Medyczny
radiologia
\
radiology
278
artykuł
\
article
Zmiany zachodzące
w diagnostyce obrazowej
Nowoczesne urządzenia do diagnostyki obrazowej wymagają
zastosowania zaawansowanych systemów elektronicznych, me-
chanicznych oraz funkcjonalnego wzornictwa. Jest to bardzo ak-
tywnie rozwijający się sektor badawczy. Dekada po dekadzie po-
stęp technologiczny oferuje także znaczącą poprawę w zakresie
jakości i bezpieczeństwa zarówno w obrazowaniu, jak i terapiach
wykonywanych pod kontrolą metod obrazowych.
Zwiększenie rozdzielczości przestrzennej i czasowej, w połą-
czeniu z możliwością lepszej oceny charakteru badanych zmian,
prowadzi do identyfikacji i diagnozowania dużo mniejszych niż
dotychczas zmian, znacząco wpływając na opiekę nad pacjenta-
mi, na przykład w onkologii. Co ciekawe, innowacje w dziedzinie
technologii diagnostyki obrazowej przyczyniają się nie tylko do
polepszenia jakości obrazu, ale także zwiększenia bezpieczeń-
stwa. Obrazowanie serca metodą TK jest typowym przykładem
zmian idących w kierunku niższych dawek promieniowania, przy
jednoczesnej poprawie widoczności zmian; najnowsza techno-
logia oferuje od 10% do 30% niższy poziom dawki promienio-
wania w porównaniu z systemami sprzed 5 lat. W związku z tym,
nowsze techniki obrazowania, mimo iż są częściej stosowane,
prowadzić będą do zmniejszenia całkowitej ekspozycji populacji.
Oprócz zapewnienia szybkiej i dokładnej diagnostyki, nowocze-
sne urządzenia radiologiczne oferują nowe, niedostępnewcześniej
opcje leczenia niosące niskie ryzyko śmiertelności, co zapewnia po-
prawę otrzymywanych wyników oraz jakości życia pacjentów.
Okres eksploatacji urządzeń
Sprzęt radiologiczny posiada zdefiniowany okres eksploatacji,
wynikający z nieuniknionego zużycia, a przez to pogorszenia lub
utraty jakości obrazowania, co powoduje, że po pewnym okresie
staje się bezużyteczny [1-3]. Na stan techniczny sprzętu wpływa
częstość jego stosowania oraz konserwacji (serwisowania).
Kanadyjskie Stowarzyszenie Radiologów określiło ogólne za-
sady dotyczące wyznaczania okresu eksploatacji różnych typów
urządzeń na podstawie częstości ich stosowania, podzielonej na
trzy kategorie (wysoka, średnia i niska) oraz na podstawie liczby
wykonanych w ciągu roku badań, jak pokazano w tabeli 1 [2].
W tabeli 1 termin „badanie” oznacza zdefiniowane czynności
techniczne wykonane przy pomocy urządzeń do diagnostyki ob-
razowej w celu zbadania struktury ciała, układu lub obszaru ana-
tomicznego, dostarczające jeden lub więcej obrazów wykorzy-
stywanych w celach diagnostycznych lub terapeutycznych. Jeżeli
określone protokoły diagnostyczne wymagają jednoczasowego
badania wielu struktur ciała, traktowano to jako jedno badanie.
Również badanie jednego obszaru ciała bez i ze środkiem
kontrastowym zaliczano jako jedno badanie, zaś liczbę badań
zwiększano odpowiednio, gdy obejmowała dwa lub więcej ob-
szarów ciała. Należy zwrócić uwagę, że liczby dotyczące proce-
dur kardiologicznych i angiograficznych nie do końca określają
stosunek ilościowy procedur diagnostycznych do interwencyj-
nych [2].
Ponieważ starsze urządzenia odznaczają się wysokim ryzykiem
wystąpienia błędów i awarii, może to powodować znaczne opóźnie-
nia w diagnostyce i leczeniu pacjentów. Ponadto starsze urządzenia
mogą powodować problemy związane z zachowaniem bezpieczeń-
stwa zarówno dla pacjenta, jak i personelumedycznego [2-4].
Koszty eksploatacji starszych urządzeń w stosunku do no-
wych są znacznie wyższe, a ponadto konserwacja (serwisowa-
nie) przestarzałego sprzętu staje się niemożliwa w wypadku,
gdy nie są dostępne części zamienne.
Techniczne lub funkcjonalne starzenie się może pogorszyć
funkcjonalność sprzętu radiologicznego.
Europejskie Towarzystwo Radiologii promuje stosowanie no-
woczesnych urządzeń, zwłaszczawkontekście kampanii EuroSafe
(EuroSafe Imaging Campaign), ponieważ stosowanie takich urzą-
dzeń zapewni poprawę jakości i bezpieczeństwa w diagnostyce
obrazowej [5]. Zakłada się, że sprzęt eksploatowany krócej niż
5 lat odzwierciedla aktualny stan technologii i oferuje możliwość
zastosowania uzasadnionych ekonomicznie działań mających na
celu jego modernizację. Sprzęt, który był eksploatowany od 6 do
10 lat wciąż nadaje się do użytku, jeśli był odpowiednio konser-
wowany (serwisowany), jednak wymaga opracowania strategii
mających na celu jego wymianę. Sprzęt eksploatowany dłużej niż
10 lat nie jest już uznawany za nowoczesny i wymaga wymiany.
Zaleca się, aby okres eksploatacji co najmniej 60% urządzeń za-
instalowanych w zakładach/pracowniach radiologii wynosił mniej
niż 5 lat. Okres eksploatacji dla nie więcej niż 30% urządzeń może
wynosić 6-10 lat, natomiast okres eksploatacji przekraczający
10 lat może dotyczyć nie więcej niż 10% wyposażenia [6].
Profil wiekowy sprzętu radiologicznego nie jest jedynym czynni-
kiemwpływającymna ocenę jego aktualności. Postęp technologicz-
ny powoduje, że urządzenia diagnostyczne wymagają aktualizacji
oprogramowania lub elementówmechanicznych, tak aby sprzęt za-
chował swój status jako nowoczesny. Jednak po pewnymokresie ak-
tualizacja, a nawet naprawa stają się niemożliwe dowykonania [2, 3],
w związku z tymurządzenia takiewinny być stopniowowycofywane
z użycia i usuwane, z możliwością wykorzystania ich w najlepszym
przypadku jako źródła części zamiennych. Kolejnym ograniczeniem
przestarzałego sprzętu jest jego niezdolność do integracji z nowo-
czesnymi urządzeniami peryferyjnymi lub pracy w sieci. Przykłada-
mi są zdalny monitoring urządzeń, teleradiologia oraz połączenie
z elektronicznymi systemami RIS czy też HIS.
Względy ekonomiczne
Nowoczesna opieka zdrowotna jest bardzo konkurencyjna, a pa-
cjenci i organy służby zdrowia w większości krajów europejskich
domagają się najlepszych dla pacjentów rozwiązań. Można to
osiągnąć jedynie poprzez zastosowanie najnowocześniejszych
technologii obrazowania [7].
Jednak instalacja i utrzymanie urządzeń do diagnostyki ob-
razowej jest bardzo kosztowne. Ograniczony budżet na opiekę
