vol. 3 6/2014 Inżynier i Fizyk Medyczny
radiologia
\
radiology
284
artykuł
\
article
w technice skrzydłowo-zgryzowej. Skrzydło jest częścią pozy-
cjonera wykonanego z odpornego na uszkodzenia mechaniczne
tworzywa. Ramka równocześnie zaopatrzona jest w pierścień,
który pozwala ustawić odpowiednio wiązkę promieniowania
RTG. Na fotografii 6 przedstawiono pozycjoner firmy Rinn®; na
fotografii 7 – pozycjoner firmy KerrHave®.
Zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe jest wykonywane w pozycji sie-
dzącej. Tarczyca i klatka piersiowa w trakcie ekspozycji są osłonięte
fartuchem z kryzą ołowiową o równoważniku co najmniej 0,25 mm
Pb. Badany opiera głowę na zagłówku fotela, tak aby płaszczyzna
zgryzu przy zamkniętych ustach przebiegała zgodnie – równolegle
z poziomem podłogi (poziom referencyjny zero stopni). Warunki
ekspozycji są uzależnione od czułości zastosowanego detektora,
płci i wieku pacjenta oraz odległości ognisko – detektor.
Zdjęcie skrzydłowo-zgryzowe wykonuje się, umieszczając od-
powiednio ramkę z błoną RTG – prostopadle do przebiegu po-
wierzchni stycznych badanej okolicy, pacjent zagryza skrzydło
ramki. Lampa rentgenowska jest ustawiona tak, aby promień
centralny przebiegał równolegle do płaszczyzny skrzydła ramki
z 10-stopniowym odchyleniem promienia centralnego wzglę-
dem płaszczyzny zgryzowej. Na rysunku 1 przedstawiono sche-
mat projekcji skrzydłowo-zgryzowej.
W technice skrzydłowo-zgry-
zowej bardzo ważne jest odpo-
wiednie ustawienie promienia
centralnego zarówno w pozio-
mie, jak i wpionie. Ułożeniewiąz-
ki w poziomie określa zasada
ortoradialności – promień cen-
tralny należy ustawić prostopa-
dle do obrazowanego wycinka
łuku zębowego (wycinek para-
boli lub elipsy), przez co przebie-
ga on równolegle do powierzch-
ni bocznych prześwietlanych
zębów, dając obrazy nienało-
żonych na siebie powierzchni
stycznych sąsiadujących ze sobą
zębów. Dzięki takiemu usta-
wieniu wiązki promieniowania
możliwe jest uwidocznienie próchnicy na powierzchniach stycz-
nych zębów [2]. Z kolei w pionie wiązka powinna być odchylona
o 10 stopni w kierunku nóg pacjenta, pod warunkiem poziomego
ułożenia skrzydła wynikającego z odpowiedniego ułożenia płasz-
czyzny zgryzu pacjenta. Odchylenie to spowodowane jest różnym
ułożeniem osi długiej zębów w szczęce, w stosunku do osi długiej
zębów w żuchwie. Dokładne ustawienie wartości liczbowej kąta
odchylenia możliwe jest dzięki wbudowanemu w głowicę lampy
rtg kątomierzowi, który jest wyzerowany w stosunku do poziomu
podłogi (zero stopni). Właściwe ustawienie kąta pozwala uwi-
docznić okolicę połączenia szkliwno-zębinowego w stosunku do
brzegu wyrostka zębodołowego. Poza tym prawidłowo obrazuje
relacje przestrzenne uzupełnień na tle układu komór zęba.
Fot. 3
. Pakiet skrzydłowo-zgryzowy (materiał własny)
Fot. 4
. Skrzydło TWIX (materiał własny)
Fot. 5
. Skrzydło TWIX – widok od boku (materiał własny)
Fot. 6
. Pozycjoner Rinn® (materiał własny)
Fot. 7
. Pozycjoner KerrHave® (materiał własny)
Rys. 1
. Schemat projekcji skrzydło-
wo-zgryzowej – widok w płaszczyźnie
policzkowo-językowej. Detektor (kolor
żółty), skrzydło (kolor zielony), promień
centralny (czerwona strzałka)
