Inżynier i Fizyk Medyczny 6/2014 vol. 3
323
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
Rys. 1
. Ścieżka przygotowania pacjenta do leczenia
Zastosowanie kliniczne
HT umożliwia przeprowadzenie leczenia nowotworów, które ze
względu na zaawansowanie i/lub lokalizację stanowią najwięk-
sze wyzwanie dla zespołu terapeutycznego począwszy od uzy-
skania akceptowalnego rozkładu dawki aż po techniczne aspek-
ty realizacji napromieniania.
Stosowanie HT pozwala na dostarczenie terapeutycznej dawki
promieniowania do całego obszaru tarczowego i jednocześnie
znacząco obniża wysokość dawek dostarczanych do narządów
krytycznych w porównaniu z konwencjonalnymi urządzeniami do
radioterapii [10, 15, 16]. Ponadto dzięki weryfikacji MVCT możli-
we jest monitorowanie zachodzących w trakcie leczenia zmian
morfologicznych w obszarze zainteresowania i dostosowywanie
planu leczenia adekwatnie do obserwowanych zjawisk (regre-
sja guza, utrata masy ciała, obrzęk). W wielu pracach wykazano
większą jednorodność rozkładu dawki dostarczanej do objętości
tarczowej przy zastosowaniu HT niż przy zastosowaniu technik
IMRT czy VMAT [18-26]. Jednocześnie redukcja dawki w narzą-
dach krytycznych osiągana na HT może potencjalnie przełożyć się
na zmniejszenie odległych powikłań leczenia [22-26]. Spodziewa-
nym efektem powyższych właściwości dozymetrycznych planów
tomoterapeutycznych jest zwiększenie szeroko pojętej skutecz-
ności radioterapii – poprawa kontroli miejscowej LC (
Local Con-
trol
) i jakości życia chorych QoL (
Quality of Life
), a w konsekwencji
również przeżyć całkowitych OS (
Overall Survival
). Niestety, do-
tychczasowy czas obserwacji (pierwsze kliniczne wykorzystanie
HT datowane jest na 2003 rok) i brak badań randomizowanych
porównujących wyżej wymienione parametry: LC, QoL, OS dla
różnych technik leczenia, nie pozwalają jednoznacznie określić
faktycznej przewagi HT nad innymi. Niepodważalnym faktem jest
udowodniony w wielu pracach dozymetryczny zysk HT i umożli-
wienie przeprowadzenia terapii w przypadkach, w których przy
zastosowaniu klasycznego akceleratora nie można by uzyskać ak-
ceptowalnego rozkładu dawki dla leczenia radykalnego.
Obrazowym przykładem mogą być nowo-
twory mózgu, zlokalizowane blisko pnia mózgu
czy rdzenia przedłużonego lub nowotwory
zatok czy oczodołu sąsiadujące ze struktura-
mi układu optycznego (nerwem wzrokowym,
skrzyżowaniem nerwów wzrokowych itp.).
Ponadto aparat daje możliwości napromie-
niania kilku niezależnych zmian, wykorzystując
jeden plan leczenia i to samo pozycjonowanie.
Przykładem może być leczenie choroby - oli-
gometastatycznej, tzn. napromienianie kilku
zmian przerzutowych jednocześnie.
HT można także wykorzystać do powtórnej
radioterapii, gdy narządy krytyczne otaczające
zmianę otrzymały już dawkę bliską lub równą
ich dawki tolerancji.
Unikalna długość pola dla HT (160 cm) pozwa-
la na napromienianie długich pól (np. osi mózgowo-rdzeniowej
lub całego szpiku) bez konieczności łączenia pól i ryzyka powsta-
wania nieprzewidzianych gorących i zimnych obszarów.
Pracownia Planowania Leczenia
Gabinet Lekarski
Tomoterapia
Modelarnia
Pacjent
S
T
A
T
R
T
Tomografia Komputerowa
Fot. 4
. 1) zaawansowany rak skóry, 2) wieloogniskowe przerzuty do mózgu
Podsumowanie
Instalacja tomoterapii spiralnej w Wielkopolskim Centrum On-
kologii poszerzyła spektrum pacjentów leczonych metodą ra-
dioterapii. Część przypadków klinicznych, które dotychczas były
dyskwalifikowane z leczenia radioterapeutycznego na konwen-
cjonalnych akceleratorach liniowych, poddawana jest leczeniu
na aparacie tomoterapii spiralnej. Nie należy jednak utożsamiać
tomoterapii spiralnej z grupą pacjentów, dla której leczenie na
konwencjonalnych akceleratorach liniowych z przyczyn tech-
nologicznych nie może być realizowane. Tomoterapia spiralna
może być stosowana z powodzeniem do leczenia wszystkich
zmian nowotworowych, które kwalifikowane są do radioterapii.
Wstępne obserwacje sugerują, że w przypadku wybranych loka-
lizacji obszaru tarczowego, leczenie przy użyciu tomoterapii spi-
ralnej może przynosić więcej korzyści niż w przypadku radiotera-
pii realizowanej na konwencjonalnych akceleratorach liniowych.
Niemniej, w celu potwierdzenia niniejszej hipotezy potrzebny
jest zdecydowanie dłuższy czas obserwacji pacjentów podda-
nych leczeniu przy użyciu tej metody.
