Page 37 - IFM_201402 całość 150 dpi

Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2014 vol. 3

87

radiologia

/

radiology

wywiad

/

interview

czwarta edycja powstała w 2006 roku. Obecnie opracowywa-

ne jest wydanie piąte. Przewodnik dotyczy nie tylko aspektów

technicznych, ale również zasad postępowania medycznego

związanego z diagnostyką, chirurgią i terapią w wypadku nowo-

tworów piersi.

Trwają konsultacje międzynarodowe; przysyłane są drafty –

materiały robocze dotyczące ustaleń technicznych – m.in. do

Pracowni Kontroli Jakości Aparatury Rentgenodiagnostycznej

w Dolnośląskim Centrum Onkologii biorącej udział w spotka-

niach EUREF-u.

Zjazd, który odbył się w marcu 2013 roku w Wiedniu, dotyczył

nowej metody wmammografii – tzw. tomosyntezy. We wrześniu

2013 roku Polskie Towarzystwo Inżynierii Klinicznej zaprosiło do

Krakowa na spotkania radiologiczne przedstawiciela EUREF-u

– dr. Friedricha Semtura, który wygłosił kilka bardzo ciekawych

wykładów dotyczących mammografii cyfrowej. Wykłady te skie-

rowane były głównie do fizyków.

Dynamiczny rozwój aparatury sprawia, że co chwilę należało-

by zmieniać procedury pomiarowe i tolerancje.

J.L.: Procedury są europejskie, zatem Polska musi sto-

sować się do standardów sąsiadów. Kilka lat temu dotarły

do nas bardzo niepokojące wyniki badań aparatów stoso-

wanych w polskich jednostkach medycznych. Czy sytuacja

uległa poprawie?

E.P.:

Pięć lat temu rzeczywiście podniosły się głosy w Polsce

dotyczące złej jakości mammografów. Była to reminiscencja pierw-

szych kontroli, które ukazały katastrofalny stan aparatury. W chwili

obecnej możemy powiedzieć, że cała aparatura na Dolnym Śląsku

została wymieniona na nową, sprawną, prawidłowo kontrolowaną.

W tym czasie ogromną pracę wykonali technicy elektroradiologii,

którzy przywiązują wagę do testów podstawowych i potrafią wy-

ciągać właściwe wnioski z ewentualnych nieprawidłowości.

Od 2006 roku nastąpiła znaczna poprawa jakości sprzętu,

co zostało potwierdzone badaniami kontroli technicznej prze-

prowadzanej przez WOK i oczywiście przełożyło się na wyniki

audytu klinicznego. W tym roku na 215 jednostek z aparatami

analogowymi w całym kraju, które wzięły udział w badaniach

mammograficznych przesiewowych, 12 dolnośląskich jednostek

znajduje się w pierwszej trzydziestce wszystkich mammografów

w Polsce na miejscach: 1, 2, 4, 6, 7, 10, 19, 23, 26, 28, 30, 31. Na

Dolnym Śląsku w przesiewach bierze udział 16 jednostek ana-

logowych, 4 pozostałe mają również poziom pożądany. Jest to

duża satysfakcja dla Pracowni Kontroli Jakości w Dolnośląskim

Centrum Onkologii ze względu na wieloletni kontakt z zespoła-

mi techników pracowni mammograficznych i organizowane dla

nich szkolenia z zakresu testów kontroli jakości, jak też – prowa-

dzone przez kilka lat przez Wojewódzki Ośrodek Koordynujący

– szkolenia z zakresu układania piersi.

J.L.: Jakie jednostki są upoważnione do przeprowadzania

testów specjalistycznych w Polsce? Kto jest upoważniony

do kalibracji aparatury?

E.P.:

W Polsce ustanowione prawo przewiduje wykonywa-

nie testów specjalistycznych raz w roku dla każdego aparatu

mammograficznego. Testy te w chwili obecnej mogą wykony-

wać laboratoria akredytowane w Polskim Centrum Akredyta-

cji. Dodatkowo wszystkie mammografy biorące udział w bada-

niach przesiewowych podlegają kontroli fizyków, którzy co roku

otrzymują certyfikat Ministerstwa Zdrowia i są odpowiednio

przeszkoleni.

Kalibrację aparatów mammograficznych wykonują serwisy,

które nie mają akredytacji, ale po każdej poważnej naprawie

właściciel aparatu jest zobowiązany wezwać firmę akredytowa-

ną wykonującą testy specjalistyczne.

J.L.: Dużo zostało zrobione i na pewno wiele pracy przed

nami. Na co należy zwrócić uwagę? Co zostało do poprawy,

a może w czymś się wyróżniamy?

E.P.:

Na razie w Polsce nie mamy opracowanych zasad po-

miarowych i tolerancji dotyczących aparatury cyfrowej. Nie ma

też wystarczającej ilości szkoleń techników z zakresu pracy na

aparatach cyfrowych i ucyfrowionych. Nie ma też dostatecznej

wiedzy na temat pewnych aspektów pozytywnych, ale również

negatywnych mogących zaistnieć w cyfrowej formie obrazowa-

nia. W sytuacji, w której nie ma polskich wytycznych dotyczą-

cych pomiarów i tolerancji, prawo polskie przewiduje i zaleca

posługiwanie się wytycznymi europejskimi. Centralny Ośrodek

Koordynacyjny opracował protokół pomiarowy dla aparatów

cyfrowych i ucyfrowionych na podstawie wytycznych EUREF 4.

edycji. Wszystkie aparaty cyfrowe i ucyfrowione biorące udział

w badaniach przesiewowych są poddawane kontroli. Na razie

przeważają oczywiście aparaty analogowe. W badaniach prze-

siewowych w Polsce udział wzięło 81 aparatów cyfrowych i ucy-

frowionych. Tylko 5 z nich nie przeszło audytu klinicznego. Na

Dolnym Śląsku są 3 aparaty cyfrowe, które w audycie znalazły się

na miejscach 2, 10, 31.

J.L.: Poruszyła Pani ważną kwestię ucyfrowienia apara-

tów. WPolsce, w obliczu niedofinansowanej służby zdrowia,

podnoszą się głosy, czy wprowadzanie aparatów cyfrowych

jest rzeczywiście niezbędne.

E.P.

Czy są przesłanki za jedną czy drugą technologią, to trud-

ne pytanie. Za technologią analogową niewątpliwie przemawia

fakt, że jest bardzo dobrze znana i umiejętności w kontroli ja-

kości są dobrze rozeznane. Technologia cyfrowa niesie za sobą

ogromne możliwości przetwarzania obrazu, co w technologii

analogowej nie jest możliwe. Myślę, że za kilkanaście lat dynami-

ka rozwoju technologii cyfrowej wymusi całkowite odstąpienie

od aparatów analogowych. Przez te lata w pełni zostaną dopra-

cowane detektory, a także zminimalizowane szumy. Parametry,

takie jak DQE i MTF, przybiorą wartości na tyle rozsądne, że bę-

dziemy mieć całkowitą pewność, iż wszystko, co mogliśmy na

danym obrazie zobaczyć, zobaczyliśmy.

Z Elżbietą Pater rozmawiał Jacek Lewandowski