Page 59 - IFM_201402 całość 150 dpi
Basic HTML Version
Inżynier i Fizyk Medyczny 2/2014 vol. 3
109
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
Podsumowanie
Przedstawione trzy akceleratory stosowane w radioterapii: kla-
syczny, tomoterapia i CyberKnife, wykorzystują promieniowanie
fotonowe o maksymalnej energii 6 MeV (X-6MV) – i to jest ich
wspólny mianownik. Dodatkowo klasyczny akcelerator zazwyczaj
dysponuje dodatkowymi, wyższymi energiami do 20MeV oraz pro-
mieniowaniem elektronowym. Tym niemniej różnica w rozkładach
dawek dla terapii obrotowej (VMAT) pomiędzy energią 6 i 20 MeV
promieniowania fotonowego jest statystycznie nieistotna [15]. To-
moterapia powinna być stosowana do „dużych” zmian nowotwo-
rowych, CyberKnife – do radiochirurgii, małych zmian nowotworo-
wych, takich, które położone są w okolicy narządów krytycznych.
Klasyczny akcelerator jest aparatemuniwersalnym – zarówno duże
jak i małe zmiany mogą być napromieniane, rozkłady dawek są po-
równywalne z dwoma wcześniej wymienionymi urządzeniami. Tym
niemniej wsytuacjach „wyjątkowych” np. bardzomała zmiana poło-
żona w kręgach szyjnych rekomendowana jest do napromieniania
„CyberKnifem” (CK). Weryfikacja obrazowa w czasie rzeczywistym,
duży gradient spadku dawki spowodowany wykorzystaniem tubu-
sów, zintegrowany stół terapeutyczny umożliwiający „dopasowa-
nie” położenia do zaplanowanej pozycji – towszystko powoduje, że
ten przypadek jest idealny do zastosowania CK. Tymczasemnapro-
mienianie bardzo dużej zmiany, np. nowotworu, który zlokalizowa-
ny jest wobrębiemiednicy, przechodząc na kość udową, jest „ideal-
nym kandydatem” do zastosowania tomoterapii, ponieważ wymiar
wiązki klasycznego akceleratora może być zbyt mały, aby jednym
polem objąć całą zmianę. Składanie wiązek promieniowania w ob-
szarze guza nowotworowego nie jest optymalnym rozwiązaniem,
dlategow tymprzypadkuwarto zastosować tomoterapię. Wmoim
przekonaniu nie są to aparaty, które ze sobą konkurują, lecz uzu-
pełniają się, zwiększając możliwości zastosowania promieniowania
jonizującego. Warto również przypomnieć, że akcelerator
biomedyczny, to część linii terapeutycznej, która najlepiej
rozwinięta jest dla klasycznego akceleratora.
Literatura
1.
A. Dutreix, G. Marinnelo, A. Wambersie:
Dosimetrie en
Curietherapie
, Masson, 1982.
2.
J. Dutreix, A. Desgres, B. Bok, J.-M. Vinot:
Biophysique
des Radiations
, Masson, 1980.
3.
D. Blang, A. Dutreix, J. Mathieu:
Physique de la radiothe-
rapie
, Presses Universitaires de France, 1974.
4.
J. Selman:
The basic physics of radiaton therapy
, Carles
C. Thomas Publisher, 1976.
5.
K. Ślosarek:
Podstawy planowania leczenia w radiotera-
pii
, PTO, Gliwice 2007.
6.
www. wikipedia.pl
7.
J. Seppal:
Intesity-Modulated RadioTherapy
, Lambert
Academic Publishing, 2012.
8.
W. Scharf:
Akceleratory cząstek naładowanych i ich za-
stosowanie
, PWN, 1978.
9.
J. Dobbs, A. Barrett, A. Ash:
Practical Radiotherapy
Planning
, Arnold, 1999.
10.
www. varian.com.
11.
www. elekta.com.
12.
www. barinlab.com.
13.
P. Giraud, R. Garcia:
Controle de la respiration en ra-
diotherapie: principaux aspects techniques et interets cli-
niques
, Bulletin du Cancer, 97(7), 2010, 847-56.
14.
www. accuray.com.
15.
B.G. Haffty, L.D. Wilson:
Radiation Oncology Basic Pren-
cioles and Clinical Protocols
, Jones and Bartlett Pu-
blishers, 2009.
A
C
B
D
Fot.11
TypowyukładwiązekstosowanywnapromienianiuaparatemCyberKnife–skierowanepodróżnymi
kątami (A) ich liczba oscyluje wokół kilkudziesięciu (czasem kilkuset), dla lokalizacji zmiany w okolicy jamy
brzusznej (B i C). Głowica urządzenia może znajdować się tylko wmiejscach wyznaczonych na sferze (D)
reklama
