Page 54 - IFM_201404 calość 300 dpi

vol. 3 4/2014 Inżynier i Fizyk Medyczny 212
kardiologia \ cardiology artykuł naukowy \ scientific paper
z subklinicznymi objawami rośnie 6,25 raza po zastosowaniu
antracyklin. Późna kardiotoksyczność może objawiać się nawet
25 lat po zakończeniu chemioterapii [21, 31]. Według opinii Gre-
niera i Lipshultza i wsp. [13] ponad 20% zgonówmoże być spowo-
dowanych poantracyklinową niewydolnością serca.
Kolejną grupą cytostatyków szeroko stosowaną w leczeniu
raka piersi są taksany, przy stosowaniu których działaniami
ubocznymi jest bradykardia i zaburzenia przewodnictwa serca,
a w połączeniu z terapią antracyklinami powodują nasilenie kar-
diomiopatii. Terapia przeciwciałem monoklonalnym trastuzu-
mabem powoduje kardiotoksyczność II typu polegającą na
zmniejszeniu zdolności do kurczenia się miocytów prowadzącą
aż do ich pełnej dysfunkcji i śmierci [40-43]. Dysfunkcje mięśnia
sercowego po stosowaniu tego przeciwciała monoklonalnego
najczęściej są przemijające, ale nierzadko obserwuje się trwałe
uszkodzenia serca. Metaanaliza pięciu dużych triali obejmują-
cych ponad 10 tysięcy kobiet leczonych trastuzumabem wyka-
zała nawet u 3,9% pacjentek nasiloną (IIIo lub IVo) polekową nie-
wydolność serca, ale obserwacje te odnoszą się do stosunkowo
krótkiego okresu (do 5 lat). Wprawdzie patomechanizm kardio-
toksyczności po zastosowaniu tego przeciwciała monoklonal-
nego nie został do końca wyjaśniony, ale uważa się, że stężenie
w surowicy zewnątrzkomórkowej domeny naskórkowego czyn-
nika wzrostu (ECD-Her2/neu) wzrasta u chorych z przewlekłym
uszkodzeniem serca, a miana markera odwrotnie korelują z para-
metrami funkcjonalnymi lewej komory serca [44].
Wnioski
Zarówno radioterapia, jak i chemioterapia powodują powikłania
kardiologiczne. Wprowadzenie nowych standardów i technik
w leczeniu raka piersi pozwala uzyskać lepsze wyniki terapii
i większą oszczędność narządów krytycznych, jednak nie chroni
w pełni chorego przed powikłaniami. Nakładające się na siebie
kardiotoksyczności poszczególnych etapów leczenia onkolo-
gicznego mogą w pewnej grupie pacjentek wyleczonych z no-
wotworu spowodować trwałe, a niekiedy prowadzące do zgonu,
powikłania kardiologiczne. Ważne jest, by taka grupa pacjentek
poddana była szczególnej kontroli w zakresie obserwacji kardio-
logicznej.
Literatura
1. J. Kornafel: Rak piersi , Warszawa 2011.
2. J. Jassem, M. Krzakowski: Zalecenia postępowania diagnostycz-
no-terapeutycznego w nowotworach złośliwych – 2013 r. Rak
piersi .
3. W. Przybyszewski, M. Wideł, J. Rzeszowska-Wolny i in .: Kardio-
toksyczne następstwa promieniowania jonizującego i antracyklin,
Postępy Hig Med Dośw, 60, 2006, 397-405.
4. M. Hooning, A. Botma, B. Aleman et al.: Long-term risk of car-
diovascular disease in 10-year survivors of breast cancer, J Natl
Cancer Inst, 99, 2007, 365-375.
5. I. Hojris, N. Sand, J. Andersen et al.: Myocardial perfusion ima-
ging in breast cancer patients treated with or without post-mastec-
tomy radiotherapy, Radiol Oncol, 55, 2000, 163-172.
6. E. Evans, R. Prosnitz, X. Yu et al.: Impact of patient specific fac-
tors, irradiated left ventricular volume, and treatment set-up errors
on the development of myocardial perfusion defects after radiation
therapy for left sided breast cancer, Int J Radiat Oncol Biol Phys,
66, 2006, 1125-1134.
7. C. Correa, H. Litt, W. Hwang et al.: Coronary artery findings after
left – sided compared with right sided radiation treatment for early
stage breast cancer, J Clin Oncol, 25, 2007, 3031-3037.
8. R. Prosnitz, J. Hubbs, E. Evans et al.: Prospective assessment of
radiotherapy- associated cardiac toxicity in breast cancer patients:
analysis of data 3 to 6 years after treatment, Cancer, 110, 2007,
1840-1850.
9. B. Seddon, A. Cook, L. Gothard et al.: Detection of defects in
myocardial perfusion imaging in patients with early breast cancer
treated with radiotherapy, Radiat Oncol, 64, 2002, 53-63.
10. M. Adams, S. Lipshultz: Pathophysiology of anthracycline- and
radiation-associated cardiomyopathies: Implications for screening
and prevention, Pediatr. Blood Cancer, 44, 2005, 600-606.
11. G. Berry, M. Jorden: Pathology of radiation and anthracyclines
cardiotoxicity, Pediatr. Blood Cancer., 44, 2005, 630-637.
12. F. Dalloz, P. Maingnon, Y. Cottin et al.: Effects of combined irradia-
tion and doxorubicin treatment on cardiac function and antioxidant
defenses in the rat, Free Radic. Biol. Med., 26, 1999, 785-800.
13. A. Agrawal, R. Kale: Radiation induced peroxidative damage: me-
chanism and significance, Indian J. Exp. Biol., 39, 2001, 291-309.
14. G. Minotti, Menna P. E. Salvatorelli et al.: Anthracyclines: Mo-
lecular advances and pharmacologic developments in antitumor
activity and cardiotoxicity, Pharmacol. Rev., 56, 2004, 185-229.
15. E. Ziółkowska, A. Woźniak-Wiśniewska, T. Wiśniewski i in.:
Wpływ radioterapii na zaburzenia pracy serca, Współczesna On-
kologia, 13(1), 2009, 16-21.
16. J. Borger, M. Hooning, L. Boersma: Cardiotoxic effects of tangen-
tial breast irradiation in early breast cancer patients: the role of
irradiated heart volume, Int. J. Radiation Oncology Biol. Phys.,
69(4), 2007, 1131-1138.
17. M. Hooning, A. Botma, B. Aleman at al.: Long-Term Risk of Car-
diovascular Disease in 10-Year Survivors of Breast Cancer, JNCI
J Natl Cancer Inst., 99(5), 2007, 99, 365-375.
18. A. Gaya, R. Ashford: Cardiac complications of radiation therapy,
Clin. Oncol., 17, 2005, 153-159.
19. S. Basavaraju, C. Easterly: Pathophysiological effects of radiation
on atherosclerosis development and progression, and incidence of
cardiovascular complications, Med. Phys., 29, 2002, 2391-2403.
20. J. Aleszewicz-Baranowska, J. Ereciński: Choroby serca i naczyń ,
3(3), 2006, 156-159.
21. M. Grenier, S. Lipshultz: Epidemiology of anthracycline cardiotoxi-
city in children and adults, Semin Oncol., 25(4), 1998, 72-85.
22. B. Młot, P. Rzepecki: Kardiotoksyczność leczenia onkologicznego,
6, 536-547.