vol. 4 4/2015 Inżynier i Fizyk Medyczny
200
radiologia
\
radiology
artykuł naukowy
\
scientific paper
Bene diagnoscitur, bene curatur
Obecnie bardzo trudno wyobrazić sobie postawienie prawidło-
wej diagnozy i rozpoczęcie leczenia bez badań dodatkowych.
Wśród nich podstawową rolę odgrywa diagnostyka obrazowa.
Tradycyjne zdjęcia RTGwykonywane na kliszy nadal stanowią nie-
zbędne minimum diagnostyczne. Jednak ich wady – konieczność
wykonania zdjęć w kilku projekcjach do pełnej diagnostyki, a za-
tem kumulacja dawki promieniowania jonizującego, oraz płaskie,
dwuwymiarowe obrazowanie, powodujące nakładanie się struk-
tur anatomicznych, utrudnia postawienie prawidłowej diagnozy
i oceny stanu badanego obszaru. W takich sytuacjach dotychczas
kierowano pacjenta na tomografię komputerową CT (
Computed
Tomography
). Jednak wysokie koszty, czas badania i ilość stoso-
wanego promieniowania stanowiły poważne utrudnienia we
wdrożeniu CT do podstawowych algorytmów diagnostycznych
w stomatologii. Sięgano po nie zatem w szczególnych przypad-
kach. Stożkowa tomografia komputerowa wypełnia lukę pomię-
dzy tradycyjnymi zdjęciami a tomografią komputerową. Różyło-
-Kalinowska w swoich publikacjach nazywa wręcz CBCT etapem
pośrednim pomiędzy pantomogramem a tomografią kompu-
terową [1]. Podobieństwo do badania CT to przede wszystkim
wielopłaszczyznowość otrzymywanych obrazów w rozmiarach
rzeczywistych, a także sposób zapisu wraz z cyfrowym opraco-
waniem otrzymywanych danych. Ocena tkanek miękkich jest
możliwa w badaniu wolumetrycznym, jednak nie tak doskonała,
jak w przypadku CT. Natomiast sama budowa aparatu, pozycja
pacjenta w trakcie badania, jak i ruch lampy upodabniają metodę
do badania pantomograficznego (Fot. 1, Fot. 2).
Fot. 2
Kraniostat w aparacie CBCT
Źródło: Archiwum własne.
Zgodnie z obowiązującą zasadą radiologiczną ALARA (
As Low
As Reasonably Achievable
), dąży się do z optymalizowania jakości
obrazu przy jak najniższej dawce promieniowania pochłanianego
przez pacjenta [2, 3]. Obecnie efektywna dawka promieniowania
(0,05 mSv) dla pacjenta podczas wykonywania badania wolume-
trycznego jest zbliżona do wartości, jaką otrzymywał w trakcie
wykonywania zdjęcia pantomograficznego [1, 4]. Dla porówna-
nia, wykonanie badania tomografii komputerowej (CT) szczęki
i żuchwy obciąża pacjenta dawką promieniowania (0,31 mSV).
Badanie CBCT polega na rejestracji danych przy użyciu wiązki
promieniowania o kształcie stożka w obrębie poddanej badaniu
objętości. W trakcie badania lampa rentgenowska wykonuje
częściowy lub pełny obrót wokół głowy pacjenta, a promienio-
wanie jonizujące może być transmitowane w sposób ciągły, jak
i pulsacyjny. Badanie może swoim zasięgiem obejmować różny
zakres – od kilku zębów po całą twarzoczaszkę, co definiuje pole
Fot. 1
Aparat do wykonania badania CBCT
Źródło: Archiwum własne.
Fot. 3
Panele sterownicze do aparatu CBCT wraz z oprogramowaniem komputero-
wym Źródło: Archiwum własne.