Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2015 vol. 4
203
artykuł
/
article
ultrasonografia
/
ultrasonography
Kliniczne zastosowanie
pomiarów ultrasonograficznych
Monika Jędrzejewska, Bartosz Węckowski
Polskie Towarzystwo Inżynierii Klinicznej, ul. Naramowicka 219a/18, 61-611 Poznań, tel. +48 602 303 517, e-mail:
Wpoprzednich częściach cyklu dotyczącego ultrasonografii publikowanych na łamach „Inżyniera i Fi-
zyka Medycznego” [1-5] przybliżono podstawowe pojęcia ultrasonografii i metody dopplerowskie.
Ultrasonografia znajduje zastosowanie w wielu dziedzinach medycyny, w tym: okulistyce, ginekologii,
neonatologii, położnictwie, internie, chirurgii, onkologii, ortopedii, dermatologii, kardiologii i innych.
Pomiary w okulistyce
Diagnostyka okulistyczna jest ściśle związana z badaniami USG gał-
ki ocznej oraz oczodołu. Stosuje się głównie prezentacje typu A i B
oraz coraz częściej badania dopplerowskie. W diagnostyce okuli-
stycznej badania ultrasonograficzne znajdują zastosowaniem.in. w:
•
urazach, których następstwem jest wylew krwi lub wysięk
krwi w komorze przedniej ciała szklistego,
•
pomiarach struktur gałki ocznej oraz oczodołu,
•
ocenie struktur gałki ocznej (kształtu gałki ocznej w krótko-
wzroczności, ocena guza obecnego w gałce ocznej),
•
ocenie ciałka szklistego (zmętnienia, wylewów),
•
ocenie schorzeń siatkówki,
•
stanach zapalanych,
•
ocenie ukrwienia gałki ocznej,
•
obrazowaniu obecności ciał stałych,
•
ocenie rogówki.
Ultrasonograf w okulistyce powinien posiadać dwie opcje:
prezentacja typu B do obrazowania tkanek miękkich oka oraz
prezentacja typu A do biometrii struktur tkankowych oka. Dedy-
kowane głowice charakteryzują się częstotliwością pracy w zakre-
sie 7,5‑12 MHz – wartość dostosowana do wielkości gałki ocznej.
W przypadku konieczności wykonania badania dopplerowskiego
stosuje się głowice o częstotliwościach rzędu 7,5-10,5 MHz.
Ważną rolę w okulistyce odgrywa biometria. Dokładniejsze
pomiary uzyskuje się poprzez prezentacje typu A. Stosowane są
różne techniki badania: pośrednia – immersyjna lub bezpośred-
nia – kontaktowa. Prezentacje te przedstawiono w poprzednich
numerach „Fizyka i Inżyniera Medycznego”.
Ustalenie z operatorem sposobu dokonywania pomiarów
jest bardzo istotne. Pomiary przeprowadzane podczas doboru
soczewek wszczepianych podczas usunięcia zaćmy, wykonane na
nieprawidłowo skalibrowanymultrasonografie, mogą znacznie po-
gorszyć jakość życia pacjentów. Wyliczenie mocy implantu zależy
oddokładnościwykonaniapomiarówdługościgałkiocznej,promie-
nia krzywizny rogówki oraz głębokości komory przedniej po opera-
cji [6], która zależy od dokładności pomiaru oraz ultrasonografu.
Badanie ultrasonograficzne może dostarczyć informacji oraz
ocenić przebieg i kształt nerwu wzrokowego. W przypadku oce-
ny rogówki bardzo dużą zaletą ultrasonografii jest możliwość
wykonania pomiarów grubości w każdej jej części.
Pomiary w ginekologii i położnictwie
Badanie ultrasonograficzne jest bardzo przydatnym narzędziem
obrazowania narządów rodnych kobiety. Sekcja Ultrasonografii
Polskiego Towarzystwa Ginekologicznego jednoznacznie okre-
śla przydatność metody oraz zakres jej stosowania w przypadku
badań jajników, macicy, błony śluzowej itd. [7].
Pomiary w położnictwie mogą być wykonywane dwoma tech-
nikami – pochwowo lub przez powłoki brzuszne. Badanie głowicą
dopochwową w celu oceny wielkości pęcherzyka ciążowego po-
winno być wykonane w dwóch przekrojach – podłużnym oraz po-
przecznymw trzech wymiarach. Czas trwania ciąży jest określany
na podstawie 3 wymiarów. Dokładność metody wyznaczania ty-
godnia ciąży dla prawidłowo skalibrowanego ultrasonografu dla
95% przypadków wynosi w przybliżeniu 7 dni [8]. Od piątego ty-
godnia ciąży możliwy jest pomiar pęcherzyka ciążowego.
Pomiary długości np. kości udowej (FL) u płodu lub obwodu
główki (HC) w położnictwie to obecnie podstawowe badanie.
Pomiary liniowe to głównie badania długości dokonywane
w prezentacji typu A i 2D.
