Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2015 vol. 4
201
radiologia
/
radiology
artykuł naukowy
/
scientific paper
obrazowania FOV (
Field of View
). W zależności od FOV wyróżnia
się tomografię CBCT o małym, średnim i dużym polu obrazo-
wania [1]. Określenie wielkości obszaru obrazowania (FOV) jest
jedną z istotniejszych zalet CBCT. Umożliwia bowiem ogranicze-
nie dawki promieniowania nawet o 50% [2, 3]. Zarejestrowane
przez tomograf dane cyfrowe muszą zostać opracowane. Obra-
zy CBCT gromadzone są za pomocą formatu DICOM. Oprogra-
mowanie umożliwia uzyskanie przekrojów przypominających
zdjęcie pantomograficzne, ale bez nałożonych struktur ana-
tomicznych, przekrojów policzkowo-podniebiennych, przed-
sionkowo-językowych, zdjęć cefalometrycznych, przekrojów
w płaszczyznach czołowej, strzałkowej, osiowej, jak i skośnych,
a także trójwymiarowe rekonstrukcje badanych struktur anato-
micznych [1, 5] (Fot. 3, Fot. 4).
do leczenia, gdzie dokonuje się pomiaru szerokości wyrostków
zębodołowych, stanu i gęstości kości, umiejscowienia struktur
anatomicznych (dno zatok szczękowych, kanał nerwu zębodo-
łowego dolnego, korzenie zębów sąsiednich). Przed implanta-
cją można ocenić postęp wykonanych zabiegów augmentacji
kości, a także zaplanować implantację (wirtualny wybór typu
i rozmiaru implantu oraz jego wirtualne wkręcenie) i stworzyć
szablony do wprowadzenia wszczepów śródkostnych. Możliwa
jest także precyzyjna lokalizacja złamanych podczas ekstrakcji
korzeni zębów wtłoczonych do zatoki szczękowej [5]. Co istot-
ne, brak zniekształceń i brak artefaktów wynikających z nałoże-
nia się struktur anatomicznych ułatwia prawidłową ocenę struk-
tury kostnej i pozwala dostrzec już niewielkie zmiany zarówno
osteolityczne, jak i osteosklerotyczne, tak istotne w czasach
wzmożonej czujności onkologicznej [3]. W przypadku urazów
części twarzowej czaszki i żuchwy możliwe jest także odna-
lezienie nawet małych pęknięć i złamań. Natomiast zarówno
w chirurgii, jak i w ortodoncji CBCT pomaga zlokalizować zęby
zatrzymane, które na standardowym zdjęciu pantomograficz-
nym nie są odnajdywane z powodu ich umiejscowienia w tkan-
ce kostnej znajdującej się poza płaszczyzną obrazowania przez
pantomograf [4, 6]. Istnieje możliwość dokładnej oceny stopnia
resorpcji korzenia zęba kontaktującego się z lokalizowanym zę-
bem zatrzymanym. W wyniku badania wolumetrycznego otrzy-
mujemy również zdjęcie boczne czaszki w skali 1:1, zatem moż-
liwe jest dokonanie dokładnych pomiarów cefalometrycznych.
Należy jednak pamiętać, że w zgodzie z zasadą możliwie najniż-
szej dawki promieniowania podczas wykonywania zdjęcia, nie
należy stosować badania CBCT u dzieci w celu otrzymania zdję-
cia cefalometrycznego [3]. W przypadkach endodontycznych
stomatologiczna tomografia wolumetryczna ułatwia podjęcie
decyzji o rozpoczęciu leczenia kanałowego, ponieważ nie tylko
pomaga w lokalizacji i stwierdzeniu ujść kanałów, zobrazowa-
niu geometrii systemu korzeniowego zęba, obecności kana-
łów dodatkowych, ale i możliwych patologii, jak obliteracje,
resorpcje czy perforacje dna komory wraz z mikropęknięciami
w obrębie korzeni [7-9]. Dotychczas z powodu wykonywania
dwuwarstwowych zdjęć błędnie kwalifikowano prawidłowo
wypełnione kanały korzeniowe do powtórnego leczenia kana-
łowego. Błąd oceny wynikał z braku możliwości rozróżnienia
trzech odrębnych struktur anatomicznych okolicy przywierz-
chołkowej zęba – szczytu korzenia, otworu radiologicznego
i otworu anatomicznego korzenia zęba, które są wyznacznikami
oceny wypełnienia kanału korzeniowego. Obecnie możliwa jest
prawidłowa ocena szczelności wypełnienia systemu korzenio-
wego na prawidłową długość [7-9]. Dzięki badaniom CBCT moż-
liwe jest wykrycie ponad 38% zmian okołowierzchołkowych
więcej niż w przypadku posługiwania się jedynie tradycyjnymi
dwuwymiarowymi zdjęciami rentgenowskimi na kliszy [5, 10].
Dzięki CBCT można zobrazować defekty kostne w okolicach
furkacji, określić zasięg ubytków kostnych w wyniku przebiegu
periodontopatii wraz z zaplanowaniem ich leczenia materiała-
mi kościozastępczymi. CBCT umożliwia także dokładną ocenę
Fot. 4
Przykładowe obrazy badania CBCT
Źródło: Archiwum własne.
Zastosowania CBCT w stomatologii
Taka różnorodność możliwych do uzyskania obrazów i ich opra-
cowanie umożliwia zastosowanie stożkowej tomografii kompu-
terowej w każdej dziedzinie stomatologii. Zarówno w stomato-
logii dziecięcej, dysfunkcjach stawu skroniowo-żuchwowego,
ortodoncji, periodontologii, a przede wszystkim w chirurgii sto-
matologicznej, implantoprotetyce i endodoncji (Rys. 1).
CHIRURGIA
STOMATOLOGICZNA
ENDODONCJA
PROTETYKA
ORTODONCJA
CBCT w
stomatologii
Rys. 1
Główne dziedziny stomatologii wykorzystujące CBCT
Chirurgia stomatologiczna i szczękowa wykorzystuje stoż-
kową tomografię komputerową na każdym etapie implantacji
wszczepów osseointegracyjnych. Rozpoczynając na kwalifikacji
