vol. 3 6/2014 Inżynier i Fizyk Medyczny
302
radiologia
\
radiology
artykuł naukowy
\
scientific paper
Jest to badanie wysoce czułe i dokładne [4]. Obrazowanie za
pomocą rezonansu magnetycznego daje możliwość uzyskania
wyższego kontrastu tkanek miękkich w porównaniu z badaniem
tomografii komputerowej, natomiast możliwość oceny badania
w dowolnej płaszczyźnie jest przydatna przy wizualizacji i obry-
sie struktur anatomicznych, takich jak: skrzyżowanie nerwów
wzrokowych, nerw trójdzielny, nerw VII [6]. Dokładność badania
rośnie wraz z zastosowaniem w badaniu środka kontrastowego.
Stosowane w diagnostyce rentgenowskiej jodowe środki kon-
trastowe nie znajdują jednak zastosowania w badaniu MR. Ich
cechą charakterystyczną jest osłabianie wiązki promieni X [7].
Środki kontrastowe stosowane w badaniu MR mają za zadanie
skrócić czas relaksacji w sekwencjach T1. Po wzmocnieniu sy-
gnału za pomocą kontrastu składającego się z jonu gadolino-
wego, który identyfikuje obszary upośledzonego ukrwienia
i uszkodzonej bariery krew – mózg, można dokonać jeszcze
dokładniejszej diagnostyki badanej zmiany. Badanie rezonansu
magnetycznego pozwala również na podstawową identyfikację
ośrodków korowych w badaniach czynnościowych mózgu, opie-
rających się na różnicy pomiędzy sygnałem krwi utlenowanej
i nieutlenowanej. Dodatkową opcją wykorzystywaną w bada-
niach MR jest spektroskopia. Metoda ta polega na ocenie pro-
cesów biochemicznych, zachodzących w danej objętości tkanki,
np. mózgowej. Ocenie podlega, jak stężenie różnych związków
zawartych właśnie w tej tkance. Przykładami mogą być: związek
N-acetyloasparaginianu (NAA) czy związki zawierające choli-
nę (CHO), inozytol, kwas mlekowy, glutaminian czy inozytol.
Metoda spektroskopii rezonansowej pozwala na bezpieczne
i bezinwazyjne obserwowanie przemian biochemicznych
in vivo
u ludzi [5]. Jeżeli chodzi o aspekt szkodliwości badania MR, to
niewątpliwym atutem jest brak czynnika uznanego jednoznacz-
nie za szkodliwy. Badanie może być powtarzane bez ryzyka dla
organizmu. Rezonans magnetyczny wykorzystuje do uzyskania
obrazu stałe pole magnetyczne, np. o indukcji 1,5 T, skorelowane
z falami elektromagnetycznymi o częstotliwości radiowej (im-
pulsy RF) – częstotliwości bliskiej mikrofalom (efekt wzbudzenia
ciepła). Ewentualne czynniki niesprzyjające, tj. hałas, ciepło czy
nawet odczuwalny przez niektórych pacjentów wzbudzenie ner-
wów obwodowych nie zostawia po badaniu żadnego wpływu na
organizm pacjenta. Nieznany jest wpływ silnych i zmiennych pól
elektromagnetycznych na rozwój płodu, dlatego zaleca się uni-
kanie badania MR w pierwszym trymestrze ciąży [3].
W Instytucie Onkologii w Gliwicach badanie metodą rezonan-
su magnetycznego dedykowane do planowania leczenia jest ba-
daniem podstawowym wykonywanym u większości pacjentów.
Ze względu na możliwość konsultacji diagnostycznej danego pa-
cjenta, protokoły badań są rozbudowane i zawierają niezbędne
sekwencje do oceny diagnostycznej przez radiologów. Protoko-
ły do badań są podzielone na sześć podstawowych grup odpo-
wiadających podziałowi wykorzystywanemu w radioterapii na
poszczególne obszary, w których może znajdować się zmiana
nowotworowa, tj.:
1.
obszar mózgowia,
2.
obszar głowy i szyi,
3.
obszar płuc,
4.
obszar jamy brzusznej,
5.
obszar miednicy mniejszej,
6.
inne.
Główne wskazania do badania rezonansu magnetycznego ze
strony:
1)
ośrodkowego układu nerwowego to :
––
nowotwory mózgu,
––
ocena struktur przysadki mózgowej, tylnej części jamy
czaszki, oczodoły,
––
guzy kanału kręgowego,
––
choroby otępienne,
––
zmiany demielinizacyjne;
2)
obszaru głowy i szyi:
––
górne piętro – jama nosowo-gardłowa, zatoki oboczne
nosa, przewody słuchowe,
––
środkowe piętro – język, migdałki, łuki podniebienne,
––
dolne piętro – krtań, przełyk;
3)
obszar płuc, jamy brzusznej, miednicy:
––
guzy serca,
––
choroby naczyniowe,
––
guzy płuc naciekające ścianę klatki piersiowej,
––
diagnostyka schorzeń wątroby,
––
obrazowanie trzustki, śledziony, nerek,
––
obrazowanie dróg żółciowych,
––
nowotwory narządów rodnych u kobiety,
––
nowotwory gruczołu krokowego u mężczyzn.
Podstawowymi sekwencjami stosowanymi do planowania
leczenia są sekwencje izotropowe, w których użyta cienka war-
stwa i kwadratowa matryca pozwala na dokładne sfuzjowanie
z obrazem tomografii komputerowej. Do podstawowych zalet
sekwencji izotropowych należy szybkie obrazowanie i otrzy-
mywanie obrazów o wysokiej rozdzielczości, co znacznie uła-
twia organizację pracy i zapewnia dokładniejszą diagnostykę.
Obrazowanie z użyciem sekwencji izotropowych pozwala na
rekonstrukcję wielopłaszczyznową, co oznacza możliwość zmia-
ny formatu obrazów w dowolnej płaszczyźnie, tj. strzałkowej,
wieńcowej, osiowej, skośnej, podwójnie skośnej, zakrzywionej
(ustawianej odręcznie) [8].
Fot. 4
. Parametry sekwencji izotropowej, której cechą charakterystyczną jest gru-
bość warstwy wynosząca 1 mm i kwadratowa matryca
