Inżynier i Fizyk Medyczny 6/2014 vol. 3
309
BHP
/
OMS
artykuł naukowy
/
scientific paper
a w sytuacji wystąpienia skażenia powinni również mieć pro-
wadzony rejestr pomiaru skażeń wewnętrznych. Dozymetria
środowiskowa stosowana jest dla kategorii B np. wówczas, gdy
pomiar dawki indywidualnej był niemożliwy. Na podstawie pro-
wadzenia pomiarów indywidualnych i zliczenia dawek można
wyznaczyć dla pracownika stosowanie dozymetrii środowisko-
wej. Dokumentacja powinna zawierać identyfikację i opis źródła
promieniowania jonizującego, techniczną specyfikację apara-
tów oraz zezwolenia na ich użytkowanie.
Określenie warunków szkodliwości dla ludzi i pomieszczeń musi
być zgodne z wykazemparametrówwykonywanych ekspozycji, czyli
jego długości trwania, mocy, ciągłości oraz poziomie narażenia.
Kierownicy poszczególnych podmiotów zaliczają swoich pra-
cowników do odpowiednich kategorii zgodnie z przepisami.
Mogą to być wyłącznie osoby pełnoletnie (w szczególnych przy-
padkach praktyki zawodowe) dopuszczone po badaniach lekar-
skich i wykluczeniu kobiet w ciąży lub karmiących. Po określeniu
rodzaju stosowanych pomiarów indywidualnych lub środowi-
skowych dla kategorii narażenia i wymiaru ekspozycji prowadzo-
ne jest oszacowanie ryzyka zawodowego [3].
Dla oceny narażenia zawodowego wykazane zostały wielkości
dla organizmu ludzkiego, z jakiego źródła i mocy ono pochodzi.
Po wykonaniu pomiarów dawki i wyznaczeniu kategorii naraże-
nia dla poszczególnego pracownika kierownicy danych pracowni
lub inspektorzy ochrony radiologicznej powinni poinformować
pracownika o tym fakcie. W sytuacji zagrażającej zdrowiu mają
również prawo odsunąć pracownika od pracy lub ograniczyć za-
kres wykonywanych obowiązków. Niezależnie od wielkości nara-
żenia zawsze powinna być stosowana zasada ALARA, która po-
lega na możliwie najmniejszym narażeniu dla najmniejszej liczby
osób i najkrótszym przebywaniu w narażeniu. Wszelkie działania
w zakresie ochrony radiologicznej mają swoje przełożenie na
zdrowie i życie ludzkie oraz ochronę środowiska.
Istniejące w Polsce przepisy w zakresie ochrony radiologicznej
mają na celu uregulowanie możliwości stosowania źródeł promie-
niowania wwarunkach jak najbardziej bezpiecznych. Nakładają na
pracodawcę liczne obwarowania i obowiązki, a wszystkie systemy
kontroli rejestrują przestrzeganie warunków bezpieczeństwa i to
właśnie ustawa
Prawo atomowe
oraz akty wykonawcze w postaci
rozporządzeń Rady Ministrów precyzują te zasady. Rozporządze-
nia dotyczą dawek granicznych, bezpiecznej pracy i stanowisk,
wszelkich uprawnień oraz dokumentacji i zezwoleń, szczególnych
warunków w pracy z odpadami promieniotwórczymi oraz kontro-
lowania pomiarów dozymetrycznych [3].
Regulacje prawne w zakresie
ochrony zdrowia przed
promieniowaniem jonizującym
Międzynarodowe akty prawne
Międzynarodowe akty prawne dotyczące bezpieczeństwa ją-
drowego są źródłem dla tworzenia prawa polskiego. Większość
umów międzynarodowych zawartych dla polskiego bezpieczeń-
stwa jądrowego to ratyfikowane przez Rzeczpospolitą Polską
umowy międzynarodowe. Porozumienie międzynarodowe od-
nosi się do nowej Dyrektywy Rady Unii Europejskiej 2013/59/
EURATOM z dnia 5 grudnia 2013 r. uchylającej dotychczasowe
dyrektywy: 89/618/Euratom, 90/641/Euratom, 96/29/Euratom,
97/43/Euratom i 2003/122/Euratom.
Akty prawne dotyczą wszelkich informacji o zagrożeniach ra-
diologicznych i współpracy przy wymianie tych informacji. Ob-
liguje do bezpiecznego zarządzania odpadami promieniotwór-
czymi, obiektami jądrowymi i pracą ludzi w narażeniu. Celem
umów i konwencji jest prawne zobowiązanie państw – stron
do utrzymania wysokiego poziomu bezpieczeństwa jądrowego
i ochrony radiologicznej.
Prawo europejskie – Traktat EURATOM
Polska, przystępując do Unii Europejskiej, automatycznie stała
się członkiem Europejskiej Wspólnoty Energii Atomowej, a co
za tym idzie, zobowiązała się do przestrzegania zasad wynika-
jących z bycia członkiem. Nakłada je Traktat EURATOM, który
jest najważniejszym obowiązującym aktem prawnym bezpie-
czeństwa jądrowego i ochrony radiologicznej we wszystkich
krajach Unii Europejskiej. To umowa międzynarodowa, na pod-
stawie której działają państwa w ramach wspólnoty w zakresie
informacji i koordynacji programów badawczych pokojowego
wykorzystania energii jądrowej i zapewnienia bezpieczeństwa.
Jest źródłem prawa pierwotnego, dlatego obowiązuje w krajach
członkowskich Unii Europejskiej i jest nad przepisami krajowymi.
Jego zadaniem jest dbałość o rozwój przemysłu jądrowego i na-
kazuje tworzenie jednolitych norm bezpieczeństwa, chroniąc
zdrowie ludności.
W Traktacie EURATOM uregulowane są kwestie rozwoju ba-
dań jądrowych, rozpowszechniania wiedzy, ochrony zdrowia
i bezpieczeństwa, inwestycji jądrowych, norm dla ochrony pra-
cowników i ludności przed promieniowaniem jonizującym. Są
w nim zdefiniowane dawki maksymalne dopuszczalne dla czło-
wieka oraz maksymalne dopuszczalne poziomy narażenia i zasa-
dy opieki medycznej nad pracownikami (Art. 30).
Za nieprzestrzeganie przepisów unijnych państwa członkow-
skie mogą utracić szczególne korzyści, takie jak np. wsparcie fi-
nansowe lub techniczne (Art. 86). Europejska Wspólnota Energii
Atomowej posiada swoją odrębną osobowość prawną opartą
na Radzie, Komisji i Parlamencie Europejskim.
Przepisy prawne w zakresie nadzoru radiologicznego na
poziomie międzynarodowym są jednolite, ale dają możliwość
państwom członkowskim na działanie w ramach swoich kompe-
tencji. Traktat dał możliwości ustawowe, administracyjne i regu-
lacyjne każdemu z państw z mocą egzekwowania przestrzegania
norm. Dotyczy to zastosowań medycznych, przemysłowych, do
badań oraz ochrony radiologicznej.
