Inżynier i Fizyk Medyczny 5/2016 vol. 5
267
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
Wprowadzenie
Postęp nowych technologii oraz rozwój technik stosowanych
w radioterapii zwiększa precyzję dostarczania dawki do obszaru
tarczowego. Nowoczesne techniki wymagają szybszych i lepiej
sprawdzonych metod weryfikacji anatomii pacjenta. Jednym
z głównych elementów, które należy brać pod uwagę jest rucho-
mość wewnątrz-, jak i zewnątrznarządowa.
Ruchomość wewnątrznarządowa to poruszanie się struktur
wewnętrznych organizmu poprzez ruchy mimowolne powo-
dowane np. przez oddychanie, perystaltykę jelit, ruchomość
mięśnia sercowego czy przełykanie. Ruchomość zewnątrzna-
rządowa to przede wszystkim ruchomość wywoływana przez
pacjenta. Regionami, które charakteryzują się największą ru-
chomością wewnętrzną są odpowiednio: klatka piersiowa, jama
brzuszna, miednica, głowa i szyja.
Na kontrolę tych właśnie aspektów wpływ ma wiele czynni-
ków poprzedzających leczenie terapeutyczne. Należy określić
rodzaj i sposób unieruchomienia dostosowany do lokalizacji
zmiany nowotworowej, ograniczający w sposób zdecydowany
ewentualną przypadkową ruchomość, dający możliwość od-
twarzalności, co jest niezmiernie ważne, biorąc pod uwagę czas
trwania leczenia pacjenta.
Techniki unieruchomień
Standardemw Polsce stało się stosowanie unieruchomień w po-
staci masek termoplastycznych, materacy próżniowych, podsta-
wek płucnych, sutkowych, prostatowych, systemów
belly board
,
bolusów antropomorficznych.
Możliwości technologiczne jakie niesie współczesna medycyna
przyczyniają się do ciągłej indywidualizacji leczenia. W niektórych
ośrodkach na świecie stosuje się z powodzeniem drukarki 3D. Jest
to innowacyjna metoda wytwarzania bolusów i kompensatorów da-
wek do radioterapii. Standardowe bolusy często nie spełniają ocze-
kiwań w dobie zaawansowanych technik radioterapii. Natomiast te
wytwarzane za pomocą drukarek 3D są indywidualnie dostosowy-
wane do anatomii pacjenta. Urządzenia pracują w technologii osa-
dzania topionego materiału FDM (
Fused Deposition Modeling
) oraz
stereolitografii SLA (
Stereolithography
) [1]. Za pomocą ww. drukarek
wytwarzane są np. indywidualne wewnątrzwaginalne walce stoso-
wane w brachyterapii w przypadku pacjentek leczonych z powodu
raka endometrium, dla których standardowe walce ginekologiczne
okazały się niewłaściwe [2]. Już wkrótce może okazać się, że stoso-
wanie drukarek 3D stanie się standardemw radioterapii.
Technika głębokiego wstrzymanego wdechu DIBH (
Deep In-
spiration Breath Hold
) polega na dostarczaniu promieniowania
Ruchomość wewnątrz-
i zewnątrznarządowa –
indywidualizacja podejścia
do radioterapii na podstawie
doświadczeń własnych
i przeglądu literatury
Krzysztof Kaczmarek
Zakład Radioterapii II, Wielkopolskie Centrum Onkologii, ul. Garbary 15, 61-866 Poznań, tel.: +48 61 885 07 50, e-mail:
