Inżynier i Fizyk Medyczny 5/2016 vol. 5
265
artykuł
/
article
radioterapia
/
radiotherapy
maksymalna względna różnica pomiędzy średnimi wartościami
współczynnika wydajności dla poszczególnych typów akcele-
ratora liniowego a wartością średnią (oznaczona na rysunku
4 kolorem zielonym) dla wszystkich akceleratorów liniowych
wynosi 2,2% i występuje dla największego rozmiaru boku pola
kwadratowego.
Rys. 4
. Zestawienie wartości współczynników wydajności (output factors) w zależ-
ności od rozmiaru pola promieniowania fotonowego o energii 6 MV emitowanego
przez wybrane modele akceleratorów liniowych firm: Varian, Philips/Elekta, Sie-
mens. Wartości mocy dawki znormalizowano do wartości dla pola kwadratowego
o boku 10 cm. Liczebność danej grupy podana jest w nawiasie przy danym typie
akceleratora
TPR
20, 10
Ryc. 5
. Zestawienie wartości wielkości TPR
20,10
dla energii 6 MV wiązek fotonowych
emitowanych przez wybrane modele akceleratorów liniowych firm: Varian, Elekta,
Siemens. W przypadku akceleratorów Varian Clinac iX oraz Varian TrueBeam w lite-
raturze źródłowej podano rozrzut wartości współczynnika jakości promieniowania.
Na rycinie rozrzut jest oznaczony „słupkami błędu” reprezentującymi jedno odchyle-
nie standardowe wartości TPR
20,10
. Liczebność danej grupy podana jest w nawiasie
przy danym typie akceleratora
Akceleratory firmy Siemens oraz akcelerator Elekta Precise mają
wyraźnie wyższą energię od pozostałych akceleratorów, co znaj-
duje również potwierdzenie w porównaniu widm energetycznych
(rys. 2) odzwierciedla różnicewwidmie promieniowania (patrz: rys.
2). Wszystkie akceleratory Variana, bez względu na rodzaj akcele-
ratora mają bardzo zbliżoną energię (współczynnik jakości promie-
niowania). Maksymalna różnica nie przekracza 1% wartości śred-
niej. Z punktu widzenia praktyki klinicznej energetycznie wszystkie
akceleratory Varian można uznać za bardzo bliskie sobie.
Podsumowanie
Przeprowadzone podsumowanie pokazuje, że charakterystyki
dozymetryczne wiązek wytwarzanych w akceleratorach Elekta,
Varian i Siemens o tej samej energii nominalnej różnią się między
sobą, jakkolwiek te różnice nie są duże. Wpływ obserwowanych
różnic na rozkłady dawki uzyskiwane dla leczonych pacjentów
wymagałby porównania profili wiązek. Przeprowadzenie takie-
go porównania natrafia na problemy związane z brakiem do-
stępności do odpowiednich danych pomiarowych.
Literatura
1.
N.I. Kalach, D.W.O. Rogers:
Which accelerator photon beams are clinic-
-like for reference dosimetry purposes?
, Med. Phys., 30, 2003.
2.
J.R. Palta, K. Ayyangar, I. Daftari, N. Suntharalingam:
Characteristics
of photon beams from Philips SL25 linear accelerators
, Med. Phys., 17,
1990.
3.
J.R. Palta:
Dosimetric Characteristics of Clinical Photon Beams
, pre-
zentacja multimedialna przedstawiana podczas AAPM Sumer
School, Colorado College, 2009.
4.
R. Dziadziuszko:
Raport na temat stanu radioterapii w Polsce na dzień
31.12.2014 r
., 2015.
5.
D. Sheikh-Bagheri, D.W.O. Rogers:
Monte Carlo calculation of nine
megavoltage photon beam spectra using the Beam code
, Med. Phys.,
29, 2002.
6.
IAEA:
Absorbed Dose Determination in External Beam Radiotherapy:
An international Code of Practice for Dosimetry Based na Standard of
Absorbed Dose to Water
, Technical Report Series, 398, 2001.
7.
P.R. Almond, P.J. Biggs, B.M. Coursey, W.F. Hanson, M.S. Huq, R.
Nath, D.W. Rogers:
AAPM’s TG-51 protocol for clinical reference do-
simetry of high-energy photon and electron beams
, Med. Phys., 26,
1999.
8.
E.B. Podgorsak:
Radiation oncology physics: a handbook for teachers
and students
, International Atomic Energy Agency IAEA, Vienna,
2005.
9.
IPEM (Institute of Physics and Engineering in Medicine):
Physics
Aspects of Quality Control in Radiotherapy
, Report 81, IPEM, York,
1999.
10.
M.M. Aspradakis, J. Byrne, H. Palmans et al.:
Small field MV photon
dosimetry
, IPEM Report 103, York, 2010.
11.
S.H. Cho, O.N. Vassiliev, S. Lee, H.H. Liu, G.S. Ibbott, R. Mohan:
Re-
ference photon dosimetry data and reference phase space data for the
6 MV photon beam from Varian Clinac 2100 series linear accelerators
,
Med. Phys., 32, 2005.
12.
Z. Chang, Q. Wu, J. Adamson, L. Ren, J. Bowsher, H. Yan, A. Thomas,
F.F. Yin:
Commissioning and dosimetric characteristics of TrueBeam sys-
tem: Composite data of three TrueBeam machines
, Med. Phys., 2012.
13.
S.H. Cho, G.S. Ibbott:
Reference photon dosimetry data: A preliminary
study of in-air off-axis factor, percentage depth dose, and output factor of
the Siemens Primus linear accelerator
, J. Appl. Clin. Med. Phys., 4, 2003.
14.
D. Followill, J. Lowenstein, G. Ibbot:
High-Energy Photon Standard
Dosimetry Data: A Quality Assurance Tool
, RPC, M.D. Anderson Can-
cer Center, prezentacja multimedialna.
15.
G.P. Beyer:
Commissioning measurements for photon beam data on
three TrueBeam linear accelerators, and comparison with Trilogy and
Clinac 2100 linear accelerators
, J. Appl. Clin. Med. Phys., 14, 2013.
16.
R.J. Watts:
Comparative measurement on a series of accelerators by
the same vendor
, Med. Phys., 26, 1999.
17.
M. Kapanen, P. Sipilä, R. Bly, H. Järvinen, M. Tenhunen:
Accuracy of
central axis dose calculations for photon external radiotherapy beams
in Finland: The quality of local beam data and the use of averaged data
,
Radiotherapy and Oncology, 86, 2008.
18.
D. Sjöström, U. Bjelkengren, W. Ottosson, C.F. Behrens:
A beam-
-matching concept for medical linear accelerators
, Acta Oncologica,
48, 2009.
19.
J.R. Lowenstein, S.F. Kry, A. Molineu, P. Alvarez, J.F. Aguirre, P. Su-
mmer, D. Followill:
Energy Photon Standard Dosimetry Data: A Quality
Assurance Tool
, RPC, M.D. Anderson Cancer Center, plakat.
20.
H. Song, Y. Xiao, J.M. Galvin:
Comparison of characteristics of photon
and electron beams generated by Philips/Elekta and Varian linear acce-
lerators
, Med. Phys., 29, 2002.
21.
D. Georg, G. Kragl, Sacha af Wetterstedt, P. McCavana, B. McClean,
T. Knöös:
Photon beam quality variations of flattening filter free linear
accelerator
, Med. Phys., 37, 2010.
