Inżynier i Fizyk Medyczny 3/2017 vol. 6
159
radiologia
/
radiology
artykuł naukowy
/
scientific paper
Wydajność lampy rentgenowskiej:
Y
Kolejnym krokiem jest wyznaczenie wydajności
lampy rentgenowskiej:
Y
– tj. ilorazu zmierzonej ker-
my w powietrzu i nominalnej wartości obciążenia
prądowo-czasowegow funkcji wartości wysokiego
napięcia z całego zakresu wartości zastosowanych
podczas badań radiograficznych przy użyciu dane-
go aparatu rentgenowskiego [5].
Na rysunku 2 umieszczono przykładowy wykres
zależności wartości wydajności lampy od wartości
wysokiego napięcia i podano równanie opisujące
tę zależność. Oczywiście ta zależność ma zastoso-
wanie tylko dla danego aparatu rentgenowskiego
w danymmomencie jego eksploatacji klinicznej.
Grubość warstwy półchłonnej: HVL
Dla wartości wysokiego napięcia oraz dodatkowych filtracji z ca-
łego zakresu zastosowanego podczas badań radiograficznych na
danym aparacie rentgenowskim należy przeprowadzić pomiary
grubości warstwy półchłonnej HVL (
Half Value Layer
) – w celu
zastosowania odpowiednich wartości współczynnika
B
z tabeli
1 dla każdej ekspozycji. Pomiary HVL
należy wykonać zgodnie
z raportem IAEA [5], przy użyciu detektorów promieniowania
X wywzorcowanych w zakresie energii promieniowania X i filtracji
lampy rentgenowskiej stosowanych w radiografii oraz przy użyciu
filtrów aluminiowych o odpowiedniej czystości i grubości.
Wyznaczenie wartości wejściowej
dawki powierzchniowej
Wejściowa dawka powierzchniowa
K
e
(
entrance surface air ker-
ma
) określana jest jako kerma w powietrzu w punkcie przecięcia
osi wiązki promieniowania X z powierzchnią pacjenta z uwzględ-
nieniem rozproszenia wstecznego od obiektu (w tym przypadku
– pacjenta) [5]. Jednostką wejściowej dawki powierzchniowej
w układzie SI jest grej [Gy]. Wejściowa dawka powierzchniowa za-
leży od typu badania, parametrów ekspozycji i budowy pacjenta.
Wartość wejściowej dawki powierzchniowej (
K
e
) dla każdego
pacjenta w radiografii określa się zgodnie z następującą zależ-
nością [5]:
K = K B
e i
⋅
gdzie:
K
i
– (
incident air kerma
) – kerma w powietrzu w punkcie przecię-
cia osi wiązki promieniowania X z powierzchnią obiektu bez
uwzględnienia rozproszenia wstecznego promieniowania
X [mGy], wyznaczona zgodnie z następującą zależnością [5]:
K =Y(d) P
d
d - t
i
It
FTD P
2
⋅
⋅
Rys.2
Wartośćwydajności lampyrentgenowskiejwfunkcjiwartościwysokiegonapięcia–przykładowewyniki
Źródło: Opracowanie własne.
RENTGEN-SERWIS
Zygmunt Koss Rafał Koss
ul. Kasjopei 8 • 80-299 Gdańsk
tel. 58 511 09 03 • tel. kom. 603 270 482
e-mail:
P
It
– nominalna wartość obciążenia prądowo-czasowego
zastosowana podczas ekspozycji pacjenta [mAs];
d
– odległość pomiędzy ogniskiem lampy rentgenow-
skiej a powierzchnią czynną detektora promienio-
wania X użytego do wyznaczenia wydajności lampy
rentgenowskiej [cm];
d
FTD
– odległość pomiędzy ogniskiem lampy rentgenow-
skiej a powierzchnią, na której leży lub przy której
stoi pacjent poddany badaniu radiograficznemu,
reklama
gdzie:
Y
(
d
) – wydajność lampy rentgenowskiej wyznaczona dla
wartości wysokiego napięcia zastosowanej podczas
ekspozycji pacjenta [mGy/mAs];
