Inżynier i Fizyk Medyczny 5/2016 vol. 5
255
diagnostyka
/
diagnostics
artykuł
/
article
Negatoskop może być oświetlony światłem pochodzącym
od różnych źródeł (np.: światło słoneczne, zwykła żarówka, ża-
rówka energooszczędna, świetlówka, diody LED). Użycie lukso-
mierza o gorszym dopasowaniu widmowym może skutkować
dużym błędem pomiaru (nawet rzędu kilkudziesięciu procent).
Dodatkowo niewłaściwa ocena kierunkowa promieniowania roz-
proszonego (parametr f2) zwiększa błąd pomiaru (w zależności
od konstrukcji głowicy: od kilku/kilkunastu nawet do kilkudzie-
sięciu procent).
W zakresie dopasowania kierunkowego proponowany był
ostrzejszy warunek f2 ≤ 1,5%. W dyskusji korespondencyjnej za-
uważono, że warunek ten jest spełniany jedynie przez nieliczne
mierniki. Znacznie więcej mierników spełnia warunek 5% poda-
ny w zaleceniach AAPM [5]. Sformułowane zalecenie zawiera
wartości zgodne z zaleceniami AAPM.
Współczynnik dopasowania widmowego f1’ oraz współczyn-
nik dopasowania kierunkowego f2 są zdefiniowane w normie [6].
MAM.C.Mammografia cyfrowa
MAM.C.5.1.System AEC, poziomy ekspozycji
Zalecenie 42 (MAM.C.5.1)
Test wykonujemy tylko dla aparatów wyposażonych w moż-
liwość zmiany poziomu ekspozycji działającą tak jak dla apa-
ratów analogowych.
Według dokumentu źródłowego [8] „This test item only ap-
plies to mammography units with exposure control steps”.
W takim razie test dotyczy tylko aparatów wyposażonych
w możliwość zmiany poziomu ekspozycji taką jak dla aparatów
analogowych, tzn. z wieloma stopniami, gdzie środkowy stopień
jest na ogół opisany jako „normal” lub „0”, a pozostałe liczbami
dodatnimi i ujemnymi. Jeżeli aparat cyfrowy jest wyposażony
np. w możliwość wybrania dwóch lub trzech trybów o nazwach
np. „normal dose”, „high dose”, to nie traktujemy ich jak stopni
poziomu ekspozycji.
MAM.C.5.3.Kompensacja zmian grubości
fantomu i wartości wysokiego napięcia
Zgodnie z Rozporządzeniem test polega na porównaniu od-
czytywanych wartości CNR do wartości otrzymanych podczas
pierwszych testów. Według dokumentu źródłowego [17] tak
opisany test był w zamyśle typowym testem stałości wykonywa-
nym raz w tygodniu w tym samym trybie pracy aparatu przez ten
sam personel z użyciem tego samego wyposażenia. W przypad-
ku testów specjalistycznych wykonawcą testóww kolejnym roku
może być inny podmiot. Jeżeli więc wartość CNR wyznaczona
podczas testów specjalistycznych ma być odnoszona do wyniku
pierwszych testów specjalistycznych, to w protokole z testów
specjalistycznych należy szczegółowo opisywać sposób akwizy-
cji obrazu. Pewne wątpliwości budzi możliwość występowania
różnic między fantomami z PMMA używanymi przez różnych wy-
konawców testów. Rozporządzenie nie podaje wymagań doty-
czących gęstości stosowanego PMMA, która może mieć wpływ
na wyniki. Może się okazać, że porównanie wyników testów
wykonywanych w kolejnych latach przez różne podmioty nie do-
starcza miarodajnej informacji o stabilności pracy aparatu.
Definicja CNR zawarta w dokumencie źródłowym [17] różni się
od definicji z Rozporządzenia. Podczas testów specjalistycznych
oczywiście obowiązują definicje zawarte w Rozporządzeniu.
Do niedawna dla mammografów stosowanych do badań prze-
siewowych wymagane było ([16], zał. 4) wykonywanie testów
zgodnie z zaleceniami europejskimi [8, 9], które definiują CNR
w jeszcze inny sposób (inne rozmiary ROI). Może to prowadzić
do sytuacji, w której w pracowniach mammograficznych wyko-
nujących badania przesiewowe testy powinny być wykonane na
dwa różne sposoby. Należy zwrócić na to uwagę, ustalając za-
kres testów z użytkownikiem aparatu.
Propozycja 13 (MAM)
Wskazane jest ujednolicenie sposobu wykonywania testów
podstawowych i specjalistycznych we wszystkich pracow-
niach mammograficznych. Mammografów stosowanych do
badań przesiewowych mogą oczywiście dotyczyć dodatko-
we lub wyższe wymagania. Należy jednak wyeliminować sy-
tuacje, w których wykonywane są testy bardzo zbliżone do
siebie, ale jednak różniące się.
MAM.C.7.Odpowiedź detektora obrazu
Zalecenie 43 (MAM.C.7)
Testy dotyczące odpowiedzi detektora obrazu należy wyko-
nywać dla obrazów nieprzetworzonych.
Dla obrazów przetworzonych wynik testu mógłby być zupeł-
nie przypadkowy. Literatura źródłowa [12, 8] przewiduje użycie
obrazów nieprzetworzonych.
Propozycja 14 (MAM.C.7)
W opisie testu dotyczącego odpowiedzi detektora obrazu
wymagany zakres obciążenia prądowo-czasowego powi-
nien wynosić od jednej dziesiątej do pięciokrotności ekspo-
zycji rutynowej, rozumianej jako obciążenie prądowo-czaso-
we dobrane przez aparat dla fantomu 4,5 cm PMMA.
Zalecenie 44 (MAM.C.7)
Test dotyczący odpowiedzi detektora obrazu należy wyko-
nywać dla zakresu obciążenia prądowo-czasowego wyno-
szącego od jednej dziesiątej do pięciokrotności ekspozycji
rutynowej, rozumianej jako obciążenie prądowo-czasowe
dobrane przez aparat dla fantomu 4,5 cm PMMA.
Zgodnie z dokumentami źródłowymi zakres obciążenia prą-
dowo-czasowego, dla którego wykonywane są testy, ustala
