vol. 4 6/2015 Inżynier i Fizyk Medyczny
332
artykuł
\
article
radioterapia
\
radiotherapy
ślinianki dla siedmiu testowych planów H&N w pracy Topolnjak
i in. (2007) (gdzie znalazło się te same pięć planów z pracy Van
Vulpen i in. (2005)) z wykorzystaniemkonwencjonalnego kolima-
tora 80-listkowego MLCi (Elekta) o szerokości listków 10 mmwy-
niosła 22,7 Gy, a dla teoretycznego przyspieszacza (o szerokości
listków 5 mm, transmisji 0,75% i wielkości źródła 2 mm) wyniosła
20,2 Gy. Należy przy tym pamiętać, że w pracach Van Vulpen i in.
(2005) oraz Topolnjak i in. (2007) zastosowano różne algorytmy
optymalizacji oraz algorytmy obliczeń rozkładu dawki.
Ciekawą i dobrze zaprojektowaną pracę opublikowali niedaw-
no Kantz i in. (2015). Badali oni wpływ zarówno modelu kolima-
tora MLC, jak i zastosowanej techniki napromieniania na jakość
planu i czas napromieniania. Grupę testową stanowiły plany
dziesięciu pacjentów (H&N oraz oponiaki), które zostały przepla-
nowane z użyciem technik ssIMRT, sliding window IMRT (dMLC)
oraz VMAT, stosując kolimator MLCi2 bez możliwości tworzenia
odseparowanych obszarów (−), MLCi2 z możliwością tworzenia
odseparowanych obszarów (+) oraz kolimator Agility. Plany wy-
generowano za pomocą systemu Hyperion V2.4 (odpowiednik
Elekta Monaco 3.2). Dzięki zastosowanemu schematowi postę-
powania otrzymano dziewięć planów dla każdego pacjenta sto-
sując ten sam system planowania.
Jednym z głównych wyników badania był wniosek, że zarów-
no szersze listki kolimatora MLCi2 (10 mm), jak i węższe listki ko-
limatora Agility (5 mm) są w stanie ochronić obszary krytyczne
w tym samym stopniu. Największy wpływ na jakość dopromie-
nienia obszaru tarczowego miał wybór techniki napromieniania
(Rys. 1). Najlepsze pokrycie obszaru tarczowego uzyskano z za-
stosowaniem techniki VMAT (najnowsza wersja zaawansowa-
nego optymalizatora kształtu segmentów) i kolimatora Agility
(zwiększona szybkość listków i zmniejszona transmisja promie-
niowania). Zaobserwowano redukcję czasu napromieniania do
50%, stosując technikę VMAT zamiast IMRT.
Interesującą konkluzję wysuwają (Chae i in. (2014)), twierdząc,
iż im bardziej zaawansowana technika napromieniania (IMRT,
VMAT), która daje w rezultacie plan z lepszymi wskaźnikami
dozymetrycznymi, tym mniej jest podatna na wpływ szerokości
listka MLC (Chae i in. (2014), Tanyi i in. (2011), Yin i in. (2005)).
Najbardziej podatne na zmiany szerokości listka MLC są techniki
3D-CRT i DCA (Dynamic Conformal Arc) (Chae i in. (2014)).
Według Otto (2009) w technice VMAT szczególne znaczenie
w generowaniu optymalnego rozkładu dawki mają wszystkie
poniższe zmienne:
•
szybkość i zakres ruchu listków MLC używanych do modula-
cji intensywności wiązki,
•
możliwość zmiany mocy dawki (i szybkości obrotu gantry),
•
możliwość ustalenia różnych kątów kolimatora MLC.
Bibliografia
1.
R. Topolnjak, U.A. van der Heide, G.J. Meijer, B. Asselen, C.P.J
Raaijmakers, J.J.W. Lagendijk:
Influence of the linac design on
intensity-modulated radiotherapy of head-and-neck plans
,Phys.
Med. Biol., 52, 2007, 169-182.
2.
M. Van Vulpen, C. Field, C.P. Raaijmakers, M.B. Parliament, C.H.
Terhaard, M.A. MacKenzie, R. Scrimger, J.J.W. Lagendijk, B.G
Fallone:
Comparing step-and-shoot IMRT with dynamic helical
tomotherapy IMRT plans for head-and-neck cancer
, Int. J. Radiat.
Oncol. Biol. Phys., 62, 2005, 1535-1539.
3.
C. Otto:
Letter to the Editor on ‘Single-Arc IMRT?’
, Phys. Med.
Biol., 54, 2009, L37-L41.
4.
S. Qingyang, P. Qi, S. Ferjani, P. Xia:
Effect of MLC leaf width on tre-
atment adaptation and accuracy for concurrent irradiation of pro-
state and pelvic lymph nodes
, Medical Physics, 40, 2013, 061701.
5.
S. Kantz, M. Söhn, A. Troeller, M. Reiner, H. Weingandt, M. Al-
ber, C. Belka, U. Ganswindt:
Impact of MLC properties and IMRT
technique in meningioma and head-and-neck treatments
, Radia-
tion Oncology, 10, 2015, 184.
6.
S-M. Chae, G.W. Lee, S.H. Son:
The effect of multileaf collimator
leaf width on the radiosurgery planning for spine lesion treatment
in terms of the modulated techniques and target complexity
, Ra-
diat Oncol., 9, 2014, 72, doi: 10.1186/1748-717X-9-72
7.
J.Y. Jin, F.F. Yin, S. Ryu, M. Ajlouni, J.H. Kim:
Dosimetric study
using different leaf-width MLCs for treatment planning of dynamic
conformal arcs and intensity-modulated radiosurgery
, Med Phys,
32(2), 2005, 405-411.
8.
J.A. Tanyi, C.M .Kato, Y. Chen, Z. Chen, M. Fuss:
Impact of the
high-definition multileaf collimator on linear accelerator-based in-
tracranial stereotactic radiosurgery
, Br J Radiol, 84(1003), 2011,
629-638.
