Inżynier i Fizyk Medyczny 6/2015 vol. 4
339
artykuł
/
article
ultrasonografia
/
ultrasonography
HIFU
HIFU polega na skupieniu fali ultradźwiękowej o du-
żej energii, na punktowym obszarze guza stercza,
powodując jego uszkodzenie i martwicę. Metoda ta
jest bardzo precyzyjna i nie powoduje uszkodzenia
innych struktur.
Zasada działania HIFU
Element emitujący falę zlokalizowany jest na son-
dzie doodbytniczej. Cały proces leczenia odbywa
się automatycznie. Element obrazujący pozwala na
zlokalizowanie obszaru do leczenia i kontrolę za-
biegu w czasie rzeczywistym. Sterowanie ruchami
przetwornika odbywa się przez system komputero-
wy, w którym wcześniej doszło do zaplanowania za-
biegu. Pierwotne obszary uszkodzenia tkanek mają
kształt walcowaty i liczony jest w milimetrach (w
zależności od producenta – wielkości przykładowe:
1,7 x 19 x 26 mm, 2 x 18 x 21 mm).
Głowica doodbytnicza emituje fale, które w tym
samym czasie dają trójwymiarowy obraz gruczołu
krokowego i dostarcza energię podnoszącą tem-
peraturę tkanek stercza do 80-90°C. Pomiędzy
ogniskiem napromieniania a tkankami położonymi
blisko tego ogniska występuje duży gradient tem-
peratury. W tym procesie nie ulegają uszkodzeniu
tkanki otaczające obszar podgrzewany. W bada-
niach histopatologicznych stwierdzono linię demar-
kacji pomiędzy zmianą zniszczoną a prawidłowy-
mi komórkami tkanek otaczających ognisko. 75%
obszaru zmian martwiczych zlokalizowanych jest
przed punktem zogniskowania wiązki a 25% za nim.
W badaniu pacjent ułożony jest na plecach lub na
boku i poddawany jest znieczuleniu lędźwiowemu
lub ogólnemu. Zabieg trwa od 1 do 3 godzin i zależy
od wielkości zmiany nowotworowej.
U osób, u których objętość stercza przekracza
40 cm
3
, zaleca się podczas tego samego zabiegu
elektroresekcję stercza przezcewnikową resekcję
gruczołu krokowego TURP (
Transurethral Resection
of the Prostate
) w celu zmniejszenia objętości i skró-
cenia utrzymywania cewnika w pęcherzu.
Zaletą HIFU jest niskie narażenie pacjenta
na efekty uboczne oraz możliwość ponowienia
Zastosowanie fal akustycznych
w terapii – HIFU i litotrypsja
Monika Jędrzejewska, Bartosz Węckowski, Piotr Jankowski
Polskie Towarzystwo Inżynierii Klinicznej, ul. Naramowicka 219a/18, 61-611 Poznań, tel. +48 602 303 517, e-mail:
Ultrasonografia utożsamiana jest przede wszystkim z obrazowaniem obszarów
wewnątrz pacjenta przy użyciu fal ultradźwiękowych. Skutkami niepożądanymi
tej metody obrazowania jest punktowy wzrost temperatury oraz wytwarzanie,
po przekroczeniu progu kawitacji, pęcherzyków gazów i wzrost ciśnienia w ko-
mórkach badanej tkanki. USG jest zatem kierunkowym przekazywaniem energii
w tkance przy pomocy fali ultradźwiękowej, ogniskowanym w pewnym punkcie
i odbiorem obrazu generowanego przez falę odbitą. Powyższe dwa efekty fi-
zyczne – mechaniczny i termiczny, z negatywnych stały się głównymi i bardzo
pożądanymi efektami w nowej metodzie walki z nowotworami, zwanej HIFU
(
High Intensity Focused Ultrasound
). Metoda ta staje się uzupełnieniem lub nawet
zastąpieniem w niektórych przypadkach brachyterapii lub radioterapii.
