Inżynier i Fizyk Medyczny 4/2015 vol. 4
229
radioterapia
/
radiotherapy
artykuł naukowy
/
scientific paper
Streszczenie
W artykule przedstawiono przegląd techniczno-fi-
zycznych aspektów realizacji radioterapii stereotak-
tycznej. Istotną częścią procesu napromieniania
jest stabilizacja położenia pacjenta w czasie seansu
terapeutycznego. W przypadku podania kilku frak-
cji promieniowania o dużych dawkach frakcyjnych
konieczne jest zastosowanie systemów stabilizacji
o większej precyzji niż w przypadku klasycznego,
frakcjonowanego napromieniania. Proces przygo-
towania chorego do radioterapii stereotaktycznej,
podobnie jak proces unieruchomienia chorego oraz
jego ułożenia na stole aparatu terapeutycznego,
musi być szczególnie precyzyjny. Badania obrazo-
we dedykowane do planowania leczenia, takie jak:
tomografia komputerowa, rezonans magnetyczny,
pozytonowa tomografia komputerowa oraz fuzja ob-
razów są podstawą, na bazie której definiuje się obję-
tości tarczowe oraz struktury krytyczne. Obliczanie
rozkładu dawki z zastosowaniem różnych systemów
planowania leczenia dedykowanych do różnych apa-
ratów terapeutycznych powoduje, że definiowane
dawki terapeutyczne nie są identyczne. W artykule
przedstawiono sposób przygotowania chorego do
radioterapii stereotaktycznej, sposoby planowania
dawki oraz możliwości realizacji napromieniania i we-
ryfikacji leczenia. Rozwój radiochirurgii związany jest
z nowymi możliwościami współczesnych aparatów
terapeutycznych, bardziej precyzyjnymi metodami
stabilizacji pacjenta, nowymi algorytmami oblicze-
niowymi oraz technikami obrazowania, zarówno de-
dykowanymi diagnostyce, jak i weryfikacji ułożenia
pacjenta w trakcie realizacji terapii.
Słowa kluczowe:
aparaty terapeutyczne, QA, IGRT
Abstract
The article shows technical and physical aspects of
stereotactic radiotherapy realization. Patient stabi-
lization is very significant part of radiotherapy pro-
cess. In case of delivering few high dose fractions
it is necessary to use stabilization systems with
higher precision, then used in classically fraction-
ated radiotherapy. Patient preparation process for
stereotactic radiotherapy, patient stabilization and
it’s setup on treatment couch have to be extremely
precise. Imaging examinations, dedicated for treat-
ment planning purpose, such as computed tomog-
raphy, magnetic resonance imaging, positron emis-
sion tomography and image fusion are the basis for
target volume and organs at risk definition. Dose
distribution calculations, using different treatment
planning systems dedicated for different treat-
ment machines, causes that defined therapeutic
doses are not identical. This article shows the way
of patient preparation for stereotactic radiothera-
py, dose planning methods, treatment realization
possibilities and it’s verification. Radiosurgery de-
velopment is possible due to new capabilities of
modern treatment machines, more precise patient
stabilization methods, modern calculation algo-
rithms and new imaging techniques, dedicated not
only for diagnostic purpose, but also for patient
setup verification during treatment realization.
Key words:
treatment machines, QA, IGRT
Techniki napromieniania
w radioterapii – radiochirurgia
Irradiations techniques in radiotherapy – radiosurgery
Krzysztof Ślosarek
1, 3
, Aleksandra Grządziel
1
, Joanna Kopczyńska
1
, Wojciech Osewski
2
, Barbara Bekman
1
1
Centrum Onkologii – Instytut MSC, Oddział Gliwice, Zakład Planowania Radioterapii i Brachyterapii,
ul. Wybrzeże Armii Krajowej 15, 44-101 Gliwice, tel. +48 32 278 80 18, e-mail:
2
Centrum Onkologii – Instytut MSC, Oddział Gliwice Zakład Radioterapii, ul. Wybrzeże Armii Krajowej 15, 44-101 Gliwice
3
Wyższa Szkoła Humanitas, Sosnowiec, Elektroradiologia, ul. Jana Kilińskiego 43, 41-200 Sosnowiec
otrzymano / received:
17.07.2015
poprawiono / corrected:
31.08.2015
zaakceptowano / accepted:
18.09.2015
