vol. 4 4/2015 Inżynier i Fizyk Medyczny
228
artykuł naukowy
\
scientific paper
brachyterapia
\
brachytherapy
elementy to: nazwa/oznaczenie źródła, data i godzina kalibracji
źródła, moc referencyjnej kermy w powietrzu i aktywność źródła
w dniu kalibracji, stała moc dawki.
Obowiązkowym punktem kontroli TPS jest sprawdzenie
obliczeń dawki. Test można przeprowadzić poprzez porówna-
nie wartości dawki w puntach zainteresowania oraz wartości
parametrów histogramu dawka-objętość. Sugeruje się, aby
sprawdzić zgodność obliczonych wartości dawek z obliczenia-
mi planów archiwalnych wygenerowanych podczas ostatniej
kontroli lub dla wcześniejszej wersji TPS. Weryfikacje obliczeń
dawki można również wykonać w oparciu o plan wzorcowy pro-
ponowany przez ESTRO Bookletu No. 8 [9]. Należy dokonać po-
równania obliczeń dawki absolutnej dla obu planów.
Ważnym etapem kontroli jest weryfikacja danych przesłanych
z systemu planowania leczenia do konsoli sterującej aparatem
terapeutycznym. Sprawdzeniu powinny zostać poddane nastę-
pujące parametry: numer ID pacjenta, nazwisko i imię pacjen-
ta, (ewentualnie data urodzenia), nazwa planu (jednoznacznie
określona), aktywność źródła promieniotwórczego, liczba apli-
katorów, przyporządkowanie aplikatorów do kanałów, pozycje
postoju źródła, czas postoju źródła w danej pozycji, całkowity
czas postoju źródła.
Koniecznym elementem kontroli jakości w brachyterapii,
który obowiązkowo należy wykonywać, jest weryfikacja aplika-
torów. Stanowi szerokie zagadnienie, nie zgłębiane powyżej,
ponieważ nie jest głównym tematem niniejszej pracy.
Zakończenie
Ze względu na konieczność zapewnienia bezwzględnej popraw-
ności i powtarzalności obliczeń system planowania leczenia
powinien być objęty kontrolą jakości. Systematyczna kontrola
powinna zagwarantować możliwość wykonania planu leczenia
z wykluczeniem błędów wynikających z nieprawidłowo zdefi-
niowanych danych w TPS. W pracy przedstawiono zagadnienie
kontroli systemu planowania leczenia w brachyterapii HDR. Za-
cytowano kilka raportów dedykowanych zapewnieniu jakości
w planowaniu leczenia, które mogą być praktycznym przewod-
nikiem podczas przeprowadzania kontroli TPS, głównie w bra-
chyterapii HDR.
Literatura
1.
American Association of Physicists in Medicine Radiation Therapy
Committee Task Group 53: Quality assurances for clinical radiothe-
rapy treatment planning
, Medical Physics, 1998.
2.
International Atomic Energy Agency TECDOC-1540: Specification
and Acceptance Testing of Radiotherapy Treatment Planning Sys-
tem
, IAEA, 2007.
3.
IAEA-TECDOC-1583: Commissioning of Radiotherapy Treatment
Planning Systems: Testing for Typical External Beam Treatment
Techniques
, IAEA, 2008.
4.
IAEA, Technical Reports Series No.430: Commissioning and Quality
Assurance of Computerized Planning Systems for Radiation Treat-
ment of Cancer
, IAEA, 2004.
5.
European Society of Therapeutic Radiation Oncology, Booklet
No. 7: Quality assurance of treatment planning systems, practical
examples for non-IMRT photon beams
, ESTRO, 2004.
6.
Quality assurance of 3-D treatment planning systems for external
photon and electron beams. Practical guidelines for initial verification
and periodic quality control of radiation therapy treatment planning
systems. Report 14 of the Netherlands Commission on Radiation Dosi-
metry, Subcommittee Treatment Planning Systems
, 2005.
7.
Kontrola systemów planowania leczenia 3D w radioterapii wiązka-
mi zewnętrznymi fotonów i elektronów, Zalecenia Polskiego Towa-
rzystwa Fizyki Medycznej
, Pol J Med Phys Eng 2014.
8.
Quality Control in Brachytherapy, Current practice and minimum
requirements. Report 13 of The Netherlands Commission on Radia-
tion Dosimetry, Task Group Quality Control in Brachytherapy
, 2000.
9.
European Society of Therapeutic Radiation Oncology, Booklet
No. 8: A
practical guide to quality control of brachytherapy equip-
ment
, ESTRO, 2004.
10.
Rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 18 lutego 2011 r. w spra-
wie warunków bezpiecznego stosowania promieniowania jonizują-
cego dla wszystkich rodzajów ekspozycji medycznej
, Dz.U. nr 51,
poz. 265.
Rys. 3
. Wizualizacja objętości struktur wykonturowanych w TPS
Źródło: Zakład Fizyki Medycznej Międzynarodowe Centrum Onkoterapii w Koszali-
nie, Affidea Polska.
