Inżynier i Fizyk Medyczny 5/2016 vol. 5
251
diagnostyka
/
diagnostics
artykuł
/
article
Propozycja 10 (RO.C.9)
Kryterium testu należy zmienić z „zakres […] w odniesieniu
do wartości średniej […] wynosi maksymalnie ±15%” na na-
stępujące: „różnica w odniesieniu do wartości średniej wy-
nosi maksymalnie ±15%”.
Obecne sformułowanie „zakres wynoszący maksymalnie
±15%” wydaje się być niespójne z zawartą w Rozporządzeniu de-
finicją zakresu jako „różnicy między wartością maksymalną a mi-
nimalną” (ta różnica z definicji nie może być ujemna).
Wartości SNR dla poszczególnych płyt obrazowych mają speł-
niać następujący warunek:
((SNR
i
- SNR
śr
)/ SNR
śr
) x 100% nie przekracza ±15%
gdzie SNR
i
to SNR dla danej płyty obrazowej, a SNR
śr
to średnia
wartość SNR dla wszystkich płyt.
Zalecenie 26 (RO.C.9)
Offset, czyli średnią wartość pikseli dla zerowej ekspozycji,
należy wyznaczać osobno dla każdej płyty obrazowej. Off-
set można wyznaczyć, odczytując średnią wartość pikseli na
jeden z dwóch sposobów:
–
z płyty obrazowej, która najpierw została wyczyszczo-
na, a następnie odczytana;
–
z płyty obrazowej, która była eksponowana, ale z obsza-
ru skutecznie osłoniętego przed promieniowaniem (nie
blendami kolimatora aparatu, a np. warstwą ołowiu).
W teście czułości płyt obrazowych wyznacza się stosunek sy-
gnału do szumu SNR. Zgodnie z Rozporządzeniem SNR jest w te-
stach specjalistycznych wyznaczany m.in. na podstawie średniej
wartości pikseli dla zerowej ekspozycji (tzw. offsetu). Offset jest
różny dla różnych egzemplarzy płyt CR i zmienia się z ich wie-
kiem/zużyciem, dlatego podczas testów należy go wyznaczać
oddzielnie dla każdej płyty.
Według dokumentu źródłowego [15] SNR wyznacza się na
podstawie obrazów nieprzetworzonych i zlinearyzowanych.
Linearyzacja oznacza zamianę wartości pikseli na odpowia-
dające im wartości kermy. Metodyka opisana w raporcie IPEM
jest odpowiednia dla sytuacji, w której pomiary wykonuje fizyk
medyczny stale współpracujący z pracownią, dokładnie znający
charakterystykę ocenianego systemu. W Polsce testy specjali-
styczne większości aparatów są wykonywane przez pracowni-
ków zewnętrznych firm, może to być nawet inna firma co roku.
Praktycznie uniemożliwia to uzyskanie danych koniecznych do
przeprowadzenia linearyzacji obrazów. Zgodnie z Rozporządze-
niem nie jest wymagana linearyzacja obrazów.
Podobnie jak dla testu ekranów wzmacniających, testy płyt
obrazowych należy wykonywać z użyciem fantomu równoważ-
nego standardowemu pacjentowi, ponieważ jego użycie zapew-
nia, że płyta będzie eksponowana widmem promieniowania zbli-
żonym do stosowanego klinicznie.
FLUO.Fluoroskopia i angiografia
Zgodnie z Rozporządzeniem urządzenia stosowane do badań
fluorograficznych, fluoroskopowych i angiograficznych należy
kontrolować tak, jak urządzenia stosowane do radiografii ogól-
nej, o ile pozwala na to ich konstrukcja. Podczas Spotkania oraz
w trwającej po nim korespondencji formułowano wątpliwości
odnośnie zakresu testów, który jest możliwy do wykonania dla
tych aparatów. Ze względu na liczbę zagadnień i upływ czasu
części z tych wątpliwości nie rozstrzygnięto do momentu opu-
blikowania niniejszego dokumentu.
FLUO.Wysokie napięcie
Dokładność wysokiego napięcia jest oceniana na podstawie
porównania wyników pomiarów z wartościami nominalnymi.
Zgodnie z Rozporządzeniem „wartość nominalna” to „wartość
podana przez producenta w dokumentacji technicznej, wyświe-
tlana na urządzeniu lub znajdująca się na oznaczeniu urządzenia,
która służy celom porównawczym”. Wartością nominalną jest na
pewno wartość wysokiego napięcia wyświetlona na urządzeniu
po tym, jak została ona wybrana przez użytkownika aparatu.
W części urządzeń użytkownik nie ma jednak możliwości wy-
boru określonej wartości wysokiego napięcia. Na angiografie
działającym w automatycznym doborze parametrów ekspozycji
różne wartości wysokiego napięcia można uzyskać umieszczając
w wiązce promieniowania fantomy z różnych materiałów i o róż-
nej grubości. Wartość wysokiego napięcia jest wtedy wyświetla-
na na urządzeniu. Nie jest jednak jasne, czy można i należy trak-
tować ją jako wartość nominalną. W związku z tym nie jest jasne,
czy dla takiego aparatu można i należy wykonać testy dotyczące
oceny wysokiego napięcia.
FLUO.Wydajność
Do wyznaczenia wydajności lampy rentgenowskiej niezbędna
jest znajomość obciążenia prądowo-czasowego. Część urządzeń
nie wyświetla tej wielkości. Dla aparatu pracującego w trybie
fluoroskopii użytkownik może mieć możliwość wybrania warto-
ści prądu (mA), ale nie czasu ekspozycji (s). Czas ekspozycji jest
znany dopiero po jej zakończeniu, może zostać wyświetlony na
urządzeniu lub zmierzony miernikiem. Wykonujący testy może
po zakończeniu ekspozycji obliczyć obciążenie prądowo-cza-
sowe, a więc także i wydajność. Nie jest jednak jasne, czy tak
wyznaczone obciążenie prądowo-czasowe można i należy trak-
tować jako podstawę do oceny wyniku testu. W związku z tym
nie jest jasne, czy dla takiego aparatu można i należy wykonać
testy, podczas których niezbędna jest znajomość obciążenia
prądowo-czasowego.
