vol. 5 5/2016 Inżynier i Fizyk Medyczny
254
diagnostyka
\
diagnostics
artykuł
\
article
Do kontroli wartości HU w tomografii komputerowej stoso-
wane są różne fantomy. Wartość HU dla danego materiału za-
leży od parametrów ekspozycji i rekonstrukcji, składu i gęstości
materiału, konstrukcji fantomu.
TK.3.Grubość warstwy
W opisie testu użyto sformułowania „warstwa środkowa”. Ozna-
cza to, że jeżeli w jednym obrocie lampy tomografu wielowar-
stwowego jednocześnie rejestrowanych jest wiele przekrojów,
ocenie podlega grubość tylko jednego z nich. Ponieważ zazwy-
czaj liczba jednocześnie rejestrowanych warstw jest parzysta,
będzie to jeden z dwóch przekrojów najbardziej zbliżonych do
środka.
MAM.AC.Mammografia
MAM.AC.1.1.1.Geometria
Zalecenie 36 (MAM.AC.1.1.1)
W teście sprawdzającym, czy pole promieniowania rentgenow-
skiego wykracza poza wszystkie krawędzie rejestratora obrazu,
należy pozytywnie ocenić także sytuację, w której pole promie-
niowania kończy się dokładnie na krawędzi rejestratora obrazu.
Propozycja 12 (MAM.AC.1.1.1)
Sformułowanie „wykracza poza wszystkie krawędzie reje-
stratora obrazu” należy zastąpić przez „obejmuje cały ob-
szar rejestratora obrazu”.
Zgodnie z dokumentem źródłowym IAEA ([12] p. 8.9.1.4) wy-
magane jest, aby pole promieniowania obejmowało cały obszar
detektora (nie musi wykraczać poza detektor).
MAM.AC.4.Warstwa półchłonna (HVL)
Zalecenie 37 (MAM.AC.4)
Podczas pomiarów warstwy półchłonnej w mammografii
nie jest wymagane stosowanie dodatkowej kolimacji wiązki.
Zgodnie z zapisem w Rozporządzeniu, warstwa półchłon-
na jest zdefiniowana dla warunków wąskiej wiązki. Dokument
źródłowy zawiera opis metody pomiaru HVL dla mammografii
([12] p. 8.7.1.3) uwzględniający m.in. zastosowanie dodatkowej
kolimacji wiązki. Jednak zalecenia europejskie [8], które są po-
wszechnie stosowane w Polsce i w Europie, zawierają opis meto-
dy uproszczonej, w której wiązki nie kolimuje się.
MAM.9.Dawka gruczołowa
Zalecenie 38 (MAM.AC.9)
Średnią dawkę gruczołową należy wyznaczać zgodnie z me-
todami opisanymi w zaleceniach europejskich [8, 9].
Średnia dawka gruczołowa nie jest wielkością bezpośrednio
mierzalną. Jej wyznaczenie wymaga wykonania obliczeń na pod-
stawie wyników pomiarów z użyciemodpowiednich współczynni-
ków. Współczynniki te nie są podane w Rozporządzeniu. Podane
w Rozporządzeniu kryteria akceptacji są jednak oparte na zalece-
niach europejskich [8, 9], w których opisano metodę wyznaczania
średniej dawki gruczołowej i podano niezbędne współczynniki.
Zalecenie 39 (MAM.AC.9)
Do obliczeń średniej dawki gruczołowej dla fantomu
z PMMA o danej grubości należy użyć wartości kermy w po-
wietrzu wyznaczonej dla położenia odpowiadającego wej-
ściu wiązki promieniowania na fantom o tej właśnie grubo-
ści, a nie dla położenia odpowiadającego grubości piersi
symulowanej przez fantom.
Fantom z PMMA o określonej grubości odpowiada pod wzglę-
dem osłabienia promieniowania tkance o większej grubości.
Współczesne mammografy dobierają parametry ekspozycji m.in.
na podstawie grubości badanej piersi po kompresji. Dlatego w za-
leceniach europejskich [8, 9] zawarta jest sugestia, aby podczas
ekspozycji, na podstawie której ustalane są parametry ekspozycji
do pomiaru dawki, na fantomie z PMMA znajdowały się dodatko-
we przekładki dystansowe. Użycie przekładek powoduje, że np.
dla fantomu o grubości 4,5 cmpłytka uciskowa będzie znajdowała
się 5,3 cm nad stolikiem. Zgodnie z cytowanymi zaleceniami euro-
pejskimi wielkością wejściową do obliczenia średniej dawki gru-
czołowej jest jednak „entrance surface air kerma (without backs-
catter) calculated at the upper surface of the PMMA”, czyli kerma
wyznaczona dla odległości 4,5 cm nad stolikiem (a nie 5,3 cm).
MAM.A.Mammografia analogowa
MAM.A.8.3.Natężenie oświetlenia zewnętrznego
Zalecenie 40 (MAM.A.8.3)
Ocenę natężenia oświetlenia zewnętrznego negatoskopów
należy wykonać, spełniając jednocześnie następujące wa-
runki: negatoskop ma być wyłączony, pomiar ma być wyko-
nany na jego powierzchni, pozostałe warunki takie jak pod-
czas pracy lekarza radiologa oceniającego zdjęcia.
Zgodnie z Rozporządzeniem natężenie oświetlenia zewnętrz-
nego należy sprawdzić „przy wyłączonym negatoskopie, na jego
powierzchni oraz w takich samych warunkach, w jakich lekarz
radiolog ocenia zdjęcia rentgenowskie”. Użycie słowa „oraz” mo-
głoby sugerować wykonanie dwóch różnych pomiarów, jednak
chodzi o jeden pomiar.
Zalecenie 41 (RO.A.10.3)
Do pomiarów natężenia oświetlenia zewnętrznego nega-
toskopów należy użyć luksomierza o dopasowaniu widmo-
wym f1’ ≤ 3% oraz dopasowaniu kierunkowym f2 ≤ 5%.
