vol. 5 5/2016 Inżynier i Fizyk Medyczny
248
diagnostyka
\
diagnostics
artykuł
\
article
Propozycja 4 (RO.AC.6.6)
Należy zmienić zapis Rozporządzenia tak, aby odległości
mierzone w testach 6.6.1 i 6.6.2 były odnoszone do odległo-
ści ognisko–rejestrator obrazu.
Obecnie w testach RO.AC.6.6.1 i RO.AC.6.6.2 wyniki tych sa-
mych pomiarów są odnoszone do dwóch różnych wielkości: od-
ległości ognisko–rejestrator obrazu i odległości ognisko–płasz-
czyzna pola świetlnego. Stosowanie właściwie w tym samym
teście odniesienia do dwóch różnych odległości prawdopodob-
nie stanowi efekt połączenia testów z różnych źródeł [20, 21, 14]
i wprowadza pewne zamieszanie. Dodatkowo należy zauważyć,
że odległość ognisko–płaszczyzna pola świetlnego jest wielko-
ścią zdefiniowaną nieprecyzyjnie, ponieważ pole świetlne moż-
na obserwować w różnych położeniach (na stole, na fantomie).
RO.AC.7.Oświetlenie pola świetlnego
Zalecenie 13 (RO.AC.7)
Należy oceniać oświetlenie pola świetlnego w odległości
ognisko–pole świetlne równej 1 m lub przy największej od-
ległości ognisko–pole świetlne (w przypadku gdy w klinicz-
nych warunkach pracy odległość ta jest mniejsza niż 1 m).
Propozycja 5 (RO.AC.7)
W teście dotyczącym oświetlenia pola świetlnego sformu-
łowanie „ognisko–rejestrator obrazu” należy zastąpić sfor-
mułowaniem „ognisko–pole świetlne”.
Zawarte w Rozporządzeniu sformułowanie „natężenie oświe-
tlenia pola świetlnego w odległości ognisko–rejestrator obra-
zu równej 1 m” nie określa odległości, w jakiej należy wykonać
pomiar. Dla odległości ognisko–rejestrator obrazu wynoszącej
1 m pole świetlne może być widoczne np. na stole aparatu w od-
ległości 60 cm od ogniska. Z punktu widzenia odzwierciedlenia
warunków klinicznych najwłaściwsze byłoby sprawdzenie oświe-
tlenia pola świetlnego w takiej odległości ognisko–pole świetl-
ne, jaka jest używana klinicznie. Przyjęcie stałej odległości 100
cm wynika z normy [2].
Zalecenie 14 (RO.AC.7)
Jeżeli z jakichś powodów pomiar oświetlenia zostanie wy-
konany w innej odległości ognisko–detektor światła niż od-
ległość, dla której chcemy wyznaczyć poziom oświetlenia,
odczyt z detektora można skorygować z kwadratem odle-
głości od ogniska lampy.
Typowe źródła światła używane do oświetlania pola świetlne-
go są zbliżone do źródeł punktowych.
Zalecenie 15 (RO.AC.7)
Wskazane jest, aby podczas pomiaru pomieszczenie było
zaciemnione w takim stopniu, aby dominującym źródłem
oświetlenia w obszarze pola świetlnego było źródło światła
w aparacie rentgenowskim. Jeżeli podczas pomiaru w po-
mieszczeniu nie jest całkowicie ciemno, natężenie oświetle-
nia pola świetlnego należy wyznaczyć jako różnicę wyników
pomiarów z włączonym i wyłączonym polem świetlnym.
W tym teście należy wyznaczyć natężenie oświetlenia pocho-
dzącego ze źródła światła zainstalowanego w aparacie rentge-
nowskim. Test można wykonać na dwa sposoby:
––
całkowicie zaciemniając pomieszczenie (szczelnie zasłonię-
te drzwi i okna, brak dodatkowych źródeł światła), następ-
nie włączając oświetlenie pola świetlnego i wykonując bez-
pośredni pomiar jego natężenia;
––
nie zaciemniając pomieszczenia, ale wykonując dwa po-
miary i wyznaczając różnicę ich wyników. Podczas jednego
z pomiarów oświetlenie pola świetlnego jest włączone, mie-
rzone jest łącznie oświetlenie pochodzące ze źródła światła
zamontowanego w aparacie rentgenowskim oraz z innych
źródeł. Podczas drugiego z pomiarów oświetlenie pola
świetlnego jest wyłączone, mierzone jest więc tylko oświe-
tlenie pochodzące z innych źródeł.
Wynik testu wykonanego obiema metodami powinien być
taki sam, ponieważ natężenie oświetlenia, wyrażane w luksach,
jest wielkością addytywną. Niektórzy wykonawcy testów spe-
cjalistycznych zaobserwowali jednak różnice pomiędzy wynika-
mi pomiaru oświetlenia pola świetlnego wykonanego dwiema
metodami. Nie ustalono przyczyny tych różnic. Różnice poja-
wiają się zwłaszcza w sytuacji, w której natężenie oświetlenia
pochodzącego z innych źródeł światła jest zbliżone lub większe
niż natężenie oświetlenia samego pola świetlnego. Na wszelki
wypadek wskazane jest, aby podczas pomiaru pomieszczenie
było zaciemnione tak, by dominującym źródłem oświetlenia
w obszarze pola świetlnego było źródło światła w aparacie
rentgenowskim.
Zalecenie 16 (RO.AC.7)
Do pomiarów natężenia oświetlenia pola świetlnego należy
użyć luksomierza o dopasowaniu widmowym f1’ ≤ 3%.
We współczesnych aparatach do oświetlenia pola świetlnego
mogą być użyte diody LED, których rozkład widmowy mocno
odbiega od rozkładu iluminantu kalibracji luksomierza. Jeżeli
źródło światła jest inne niż żarowe, to użycie luksomierza o gor-
szym dopasowaniu widmowym może skutkować dużym błędem
pomiaru, nawet rzędu kilkudziesięciu procent.
Współczynnik dopasowania widmowego f1’ jest zdefiniowa-
ny w normie [6] jako „General V(λ) Mismatch Index f
1
’”.
