Page 24 - IFM_201405_v9.indd

vol. 3 5/2014 Inżynier i Fizyk Medyczny 238
artykuł \ article BHP \ OMS
Podsumowanie
Niekontrolowane oddziaływanie pola magnetostatycznego w oto-
czeniu silnych magnesów skanerów rezonansu magnetycznego
może przyczynić się do bardzo poważnych wypadków z udziałem
pacjentów i pracowników (nawet wypadków śmiertelnych) oraz do
uszkodzenia urządzeń mogącego skutkować poważnymi stratami
finansowymi. Profilaktyka w placówkach diagnostyki obrazowej
koncentruje się zwykle na przeciwdziałaniu zagrożeniom wynika-
jącym z przemieszczania się obiektów ferromagnetycznych. Przy
szybkimporuszaniu sięwpobliżumagnesu (1,5 T, a szczególnie 3 T)
mogą wystąpić niepożądane reakcje na indukowane w organizmie
prądy elektryczne (takie jak wrażenia wzrokowe czy utrata rów-
nowagi). Dlatego wykonywanie w pobliżu magnesów aktywnych
w ciągu całej doby (tj. magnesów nadprzewodzących) dowolnych
czynności (zarówno medycznych, jak i technicznych) może być
również związane z różnego typu zagrożeniami. W związku z tym
miejsca występowania przy magnesach zagrożeń związanych z po-
ruszaniem się w polu magnetostatycznym powinny być oznako-
wane. Oznakowanie takie jest szczególnie istotne ze względu na
konieczność ostrzeżenia osób przebywających tam sporadycznie
– również osób wykonujących czynności niedotyczące pacjentów,
takie jak: sprzątanie pomieszczeń, czyszczenie lub konserwacja
urządzeń, prace remontowe itp.
Publikacja opracowana w ramach działalności statutowej Centralnego
Instytutu Ochrony Pracy – Państwowego Instytutu Badawczego, finanso-
wanej w latach 2014–2015 ze środków Ministerstwa Nauki i Szkolnictwa
Wyższego (temat II-33).
Literatura
1. K. Hansson Mild, J. Hand, M. Hietanen, P. Gowland, J. Karpo-
wicz, S. Keevil, I. Lagroye, E. van Rongen, M.R. Scarfi, J. Wilen:
Exposure Classification of MRI Workers in Epidemiological Studies,
Biolectromagnetics, 34(1), 81-84.
6. J. Karpowicz, K. Gryz: Profilaktyka elektromagnetycznych zagro-
żeń bezpieczeństwa i zdrowia w placówkach diagnostyki medycz-
nej stosujących technikę rezonansu magnetycznego, Bezpieczeń-
stwo Pracy, 9, 2013.
7. J. Karpowicz, K. Gryz, P. Politański, M. Zmyślony: Narażenie na pole
magnetostatyczne i zagrożenia zdrowia przy obsłudze skanerów rezo-
nansu magnetycznego, Medycyna Pracy, 62(3), 2011, 309-321.
8. ICNIRP International Commission on Non-Ionizing Radiation Pro-
tection Guidelines on Limit of Exposure to Static Magnetic Fields,
Health Physics, 96, 2009, 404-514.
9. World Health Organization (WHO): Environmental Health Crite-
ria 232, 2006, Static Fields.
10. J. Karpowicz, M. Hietanen, K. Gryz: Occupational risk from static
magnetic fields of MRI scanners, Environmentalist, 27(4), 2007,
533-538.
11. International Agency for Research on Cancer – World Health
Organization: Non-ionizing radiation, Part 1: Static and extremely
low-frequency (ELF) electric and magnetic fields, IARC Mono-
graphs 80, IARC Press, Lyon 2002, 429.
12. International Commission on Non-ionizing Radiation Protec-
tion (ICNIRP): Guidelines for limiting exposure to electric fields
induced by movement of the human body in a static magnetic field
and by time-varying magnetic field below 1 Hz, Health Physics,
106(3), 2014, 418-425.
13. J. Wilén, F. de Vocht: Health complaints among nurses working
near MRI scanners – a descriptive pilot study, Eur. J. Radiol., 80(2),
2011, 510-513.
14. Dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2013/35/UE z dnia
26 czerwca 2013 r. w sprawie minimalnych wymagań w zakresie
ochrony zdrowia i bezpieczeństwa dotyczących narażenia pra-
cowników na zagrożenia spowodowane czynnikami fizycznymi
(polami elektromagnetycznymi) (dwudziesta dyrektywa szcze-
gółowa w rozumieniu art. 16 ust. 1 dyrektywy Rady 89/391/
EWG) i uchylająca dyrektywę 2004/40/WE, Dziennik Urzędowy
Unii Europejskiej L 179/1, 2013.
Rys. 2. Zestawienie skutków elektrodynamicznych oddziaływania pola magnetostatycznego podczas
przemieszczania się w pobliżu magnesów typowych skanerów rezonansu magnetycznego, oszacowa-
nych dla translacji między punktami A-E, oznaczonymi jak na rysunku 1, unormowanych do skutku wy-
stępującego podczas translacji D-E w odległości 70 cm od magnesu skanera 1,5 T
Względne skutki elektrodynamiczne translacji w polu magnetostatycznym magnesów skanerów
rezonansu magnetycznego
0,1
1
10
100
A-B A-C B-C B-D B-E C-D C-E D-E
Zakres translacji
3T 1,5T 0,5T
Względne skutki elektrodynamiczne translacji w polu magnetostatycznym magnesów skanerów
rezonansu magnetycznego
0,1
1
10
100
A-B A-C B-C B-D B-E C-D C-E D-E
Zakres translacji
3T 1,5T 0,5T
Względne skutki elektrodynamiczne translacji w polu magnetostatycznym magnesów skanerów
rezonansu magnetycznego
0,1
1
10
100
A-B A-C B-C B-D B-E C-D C-E D-E
Zakres translacji
3T 1,5T 0,5T
2. J. Karpowicz: Ocena narażenia pracowników na prądy in-
dukowane przez pola magnetostatyczne tomografów re-
zonansu magnetycznego, Inżynieria Biomedyczna – Acta
Bio-Optica et Informatica Medica, 16, 2010, 74-77.
3. J. Karpowicz, K. Gryz: Ekspozymetryczny profil narażenia
zawodowego na pole magnetostatyczne przy tomografie
rezonansu magnetycznego 1,5 T, Inżynieria Biomedycz-
na, Acta Bio-Optica et Informatica Medica, 16, 2010,
261-264.
4. J. Karpowicz, K. Gryz: Narażenie na pola elektromagne-
tyczne przy czynnościach pielęgniarskich w placówkach
diagnostyki rezonansu magnetycznego, Inżynieria Biome-
dyczna, Acta Bio-Optica et Informatica Medica, 18, 2012,
206-212.
5. J. Karpowicz, K. Gryz: Bezpieczeństwo pacjentów i pra-
cowników przy wykorzystywaniu pól elektromagnetycznych
w diagnostyce i terapii medycznej, Inżynier Medyczny, 1,
2012, 25-28.