Page 47 - IFM_201405_v9.indd

Inżynier i Fizyk Medyczny 5/2014 vol. 3 261
artykuł / article kardiologia / cardiology
telekonsultacji pomiędzy zespołem karetki pogotowia ratunko-
wego a specjalistycznym ośrodkiem kardiologicznym.
Wykorzystanie systemów teletransmisji danych kardiolo-
gicznych w ratownictwie medycznym stanowi obecnie normę
w wielu krajach europejskich. Umożliwiają one przesłanie w cza-
sie rzeczywistym zapisu EKG pacjenta do placówki, w której ist-
nieje możliwość konsultacji z lekarzem specjalistą z dziedziny
kardiologii. Ułatwia to podjęcie decyzji o dalszym postępowa-
niu, przede wszystkim o konieczności leczenia reperfuzyjnego.
W Polsce pierwsze karetki pogotowia wyposażone w urządze-
nia do teletransmisji EKG pojawiły się w 2004 roku. Aktualnie
większość placówek wyposażonych w pracownię hemodynami-
ki posiada możliwość telekonsultacji. Dzięki temu Polska pod
względem organizacji procesu leczenia reperfuzyjnego znajduje
się w czołówce państw europejskich. Największe opóźnienie
związane z leczeniem wynika ze zbyt długiego czasu od chwili
wystąpienia bólu do momentu wezwania jednostki ratownictwa
medycznego. Zależy ono jednak od edukacji pacjenta (i jego ro-
dziny), a nie od organizacji systemu ratownictwa medycznego,
której elementem jest teletransmisja EKG.
Aktualnie w naszym kraju istnieje kilka systemów teletrans-
misji EKG. Podstawowe zasady ich działania są podobne. Zapis
12-odprowadzeniowego EKG wykonany przez członków zespołu
ratownictwa medycznego jest po akwizycji nadawany w formie
cyfrowej z urządzenia nadawczego, jakim jest najczęściej defi-
brylator wyposażony w moduł do teletransmisji. Dane są prze-
syłane z wykorzystaniem technologii łączności operatorów tele-
fonii komórkowych lub za pośrednictwem sieci internetowej do
odpowiedniego serwera, a następnie do stacji odbiorczej, czyli
komputera znajdującego się w ośrodku kardiologicznym, wypo-
sażonego w specjalistyczne oprogramowanie służące do odbio-
ru danych. Lekarz dyżurny poprzez sygnał dźwiękowy zostaje
powiadomiony o fakcie przyjęcia transmisji. Po przeanalizowa-
niu otrzymanych danych medycznych następuje konsultacja te-
lefoniczna z zespołem medycyny ratunkowej. Należy zaznaczyć,
że zgodnie z obowiązującą w Polsce ustawą o zawodach lekarza
i lekarza dentysty, lekarz może postawić rozpoznanie jedynie
po uprzednim osobistym zbadaniu pacjenta. Telekonsultacja ze
specjalistą jest więc jedynie narzędziem ułatwiającym podjęcie
właściwej decyzji, co do dalszego postępowania, lekarzowi czy
ratownikowi medycznemu obecnemu na miejscu zdarzenia.
Obecnie w Polsce najbardziej rozpowszechnionym systemem
teletransmisji w zespołach ratownictwa medycznego jest sys-
tem Lifenet RS firmy Medtronic. Funkcje urządzeń nadawczych
pełnią defibrylatory Lifepack 12. Do przesłania 12-odprowadze-
niowego EKG używana jest w tym przypadku technika łączności
operatorów telefonii komórkowej. Następnie przy użyciu łączy
telefonii stacjonarnej transmisja przekazywana jest na numer
czynnej całodobowo stacji odbiorczej, którą stanowi wypo-
sażony w odpowiednie oprogramowanie komputer klasy PC
znajdujący się w specjalistycznym ośrodku kardiologicznym. Do
przyjęcia transmisji nie jest wymagany udział personelu – nastę-
puje ona automatycznie. Cały proces trwa nie więcej niż 5 minut.
Dodatkowo system umożliwia obróbkę, archiwizację oraz dalszą
transmisję danych. Obecnie w użyciu jest nowsza wersja syste-
mu Lifenet o nazwie Lifenet STEMI, która również wykorzystuje
do transmisji danych technologię telefonii komórkowej, tym ra-
zem jednak w zakresie połączenia z siecią internetową, z wyko-
rzystaniem technologii TCP/IP. Dane medyczne transmitowane
są do centralnego serwera, a stamtąd do stacji odbiorczej. Czas
całego procesu wynosi nie więcej niż 3 minuty.
Kolejnym funkcjonującym rozwiązaniem telemedycznym
jest system ZOLL RescueNet. Rolę stacji nadawczej pełnią de-
fibrylatory ZOLL MSeries/ESeries. EKG przesyłane jest łączem
Bluetooth do telefonu komórkowego lub urządzenia typu Palm­
top/Smartfon, z którego za pośrednictwem sieci internetowej
sygnał jest transmitowany do centralnego serwera ZDRS (ZOLL
Data Relsy System – teletransmisja GPRS/EDGE), gdzie nastę-
puje jego przekształcenie do pliku PDF, który jako załącznik do
poczty elektronicznej zostaje przesłany do stacji odbiorczej.
Czas transmisji wynosi 2 minuty.
System teletransmisji krzywej EKG jest również proponowany
przez firmę Aspel. Urządzeniem nadawczym jest elektrokardio-
graf Aspel Mr. Blue z wbudowanymmodemem do teletransmisji
GPRS/EDGE, który łącząc się z siecią internetową, przesyła ob-
raz badania do stacji odbiorczej wyposażonej w oprogramowa-
nie CardioTel. Dane są transmitowane z wykorzystaniem komu-
nikatora ASCOMTEL.
Telekonsultacja przyczynia się nie tylko do redukcji opóźnie-
nia systemowego. Dzięki niej możliwe jest odpowiednie leczenie
wwarunkach przedszpitalnych oraz przygotowanie zespołu pra-
cowni hemodynamicznej do przyjęcia pacjenta – skróceniu ulega
czas pomiędzy przybyciem pacjenta do szpitala a wykonaniem
zabiegu PCI (tzw. opóźnienie door to baloon ), które w idealnych
warunkach nie powinno przekraczać 60 minut. Obecnie dzięki
teletransmisji EKG w wielu szpitalach wprowadza się system
bezpośredniego transportu pacjenta przez zespół pogotowia
do pracowni kardiologii inwazyjnej z pominięciem izby przyjęć.
Doświadczenia z systemem teletransmisji EKG w warunkach
polskich potwierdzają jego ogromne znaczenie w usprawnia-
niu jakości opieki nad pacjentem z zawałem serca STEMI. Już
wstępne obserwacje z 2005 roku dokonane w województwie
podlaskim – regionie, który jako jeden z pierwszych w kraju zo-
stał zaopatrzony w system teletransmisji EKG – wykazały istotne
zmniejszenie opóźnienia wdrożenia terapii reperfuzyjnej – śred-
ni czas transportu pacjentów, w przypadku których wykorzy-
stano telekonsultację do ośrodka wyposażonego w pracownię
kardiologii inwazyjnej, był niemal o połowę krótszy niż w grupie
kontrolnej (43,8 min w porównaniu z 87,7 min). Późniejsze ob-
serwacje z innych obszarów objętych systemem teletransmisji
potwierdzają istotną rolę omawianych rozwiązań w podnosze-
niu jakości opieki nad pacjentami z zawałemmięśnia sercowego.
Ratownictwo medyczne to niejedyna dziedzina, w której są
stosowane systemy teletransmisji danych kardiologicznych. Co-
raz powszechniejszy staje się telemonitoring EKG, stwarzający
szansę na podniesienie jakości opieki nad osobami z chorobami